23:56, 30 Зургаадугаар сар 2009-ий байдлаарх засвар засварлах ArthurBot (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) 7,804 edits б робот Өөрчилж байна: id:Ştefan III dari Moldavia ← Өмнөх өөрчлөлт		07:48, 27 Наймдугаар сар 2009-ий байдлаарх засвар засварлах цуцлах Xqbot (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) 20,036 edits б робот Өөрчилж байна: bg:Стефан Велики; cosmetic changes Дараагийн ялгаа →
Мөр 1: [[~~Image~~Зураг:Humorstefan.jpg\|thumb\|Right\|''Молдавийн III Стефан\|200px ]] '''Молдавийн III Стефан''' буюу '''Их Стефан''' ({{lang-en\|Stephen III of Moldavia}}; [[Румын хэл]]:''Ştefan cel Mare şi Sfânt'') нь 1433-1504 оны хооронд амьдарч байсан бөгөөд 1457-1504 оны хооронд Молдавийн ван байсан ажээ. Тэрээр Молдавийн хааны Мушат угсааны хамгийн алдартай хаан юм. Түүнийг “'''Ариун бөгөөд Их Стефан'''” гэх нэрээр нь [[хүн төрөлхтөн]] мэддэг. Мөр 7: Стефан Оттоманы эзэнт улсын эсрэг урт удаан хугацаанд тууштай, амжилттай тэмцэж байснаараа [[Европ]] дахинаа ихэд алдаршсан гэдэг. Тэрээр Оттоманы туркуудтэй том бага нийлсэн 36 дайн тулаан хийхдээ 34-т нь ялж байжээ. [[Турк]]уудын эсрэг хийсэн Васлуйн тулалдаанд шийдвэрлэх ялалт байгуулны дараа [[Ромын пап]] [[IV Сикстус]] “'''Христын шашны жинхэнэ тэмцэгч'''” хэмээх цол хайрласан гэдэг. Стефан нь өнөөдөр Молдавийн Христийн шашинтнуудын гэгээн шүтээнүүдийн нэг болжээ. == Амьдралын эхэн үе ба хүчийг олсон нь == [[~~Image~~Зураг:Moldavian_battle_flag.jpg\|thumb\|left\|Их Стефаны дайны туг]] Стефан нь хааны угсаа залгах Мушатины гэр бүлийн гишүүн байжээ. Түүний эцэг [[Богдан II]] нь 1449-1451 оны хооронд Молдавийг захирч байсан бөгөөд өөрийн эцэг нэгт дүү [[Петру Арон]]д нууцаар хорлогдон нас эцэслэжээ. Богдан II хааныг өөрийн харъяат носдуудынха нэгний хуриманд зочлон очих үеэр Петру Арон тэргүүтэй хуйвалдагчид үймээн дэгдээжээ. Стефан энэ мэдээг сонсон арайхийн зугтаж гарсан боловч түүний эцэг Богдан II баригдан цаазлуулжээ. 1451-1457 оны хооронд Молдавид Петру Арон болон [[Александрел]] нарын хооронд засаглалын төлөөх тэмцэл өрнөж иргэний дайн эхэлсэн байна. Үймээн самуунд энэ цагт Стефан [[Трансильвани]]д очин, цэргийн эрхтэн [[Иоан Хуняди]]гийн өмгөөлөлд хоргодожээ. Хэсэн хугацааны турш чимээгүй байсны эцэст 1457 онд Унгарын хаан [[Влад III Дракула]]гаас 6000 морин цэргийн цэргийн тусламж авч, Румыний ойролцоох нутагт Петру Аронд хүчтэй цохилт өгч, Орбичийн орчимд бут ниргэснээр Арон Польш руу амь зулбан гарчээ. Ийнхүү 1457 онд Стефан Молдавийн хааны титмийг тэргүүнээ залав. 2 жилийн дараа Стефан Ароныг олж устгахаар цэрэглэн, Польшид цөмрөн оржээ. Энэ нь Польшийн эсэргүүцэлтэй тулгарсан байна. Молдави болон [[Польш]]ийн хооронд энхийн гэрээ байгуулагдаж, Стефан Польшийн хаан [[Казимиерз Ягелло]г өөрийн хараат улсын хан хэмээн зөвшөөрүүлж, Ароныг барин Молдавид буцан иржээ. == Засаглал == Стефан дотооддоо бэхжин, хүчийг олсны дараа хөрш орнуудынхаа удаа дараалсан сүрдүүлгүүдийг амжилттай няцааж өөрийн нэр хүндийг өсгөжээ. 1467 онд тэрээр Унгарын хаан [[Маттиас Корвинус]] халдан довтлоход Байагийн тулаанд ялж, улмаар 1471 онд Тартар, Валлашийг булаан авчээ. Ингээд Оттоманы талыг дэмжигч [[Гоо Раду]]г түлхэн унагаж, [[Христийн шашин]]т захирагчийг томилжээ. Стефан Молдавидаа буцан ирээд Оттоманы эзэнт улсаас учруулж болох бодит аюулд бэлтгэж эхэлсэн байна. Тун удалгүй Стефаны өдөөн хатгалгад хариу барьж, Радуг өмгөөлөх нэрийдлээр Оттоман султан [[Мехмед II]] Молдавид халдан довтолжээ. 1475 онд Стефан сулаан эзлэгчдийг Васлуйн тулаанд бут ниргэж, Туркийн довтолгооныг түр зогсоосон байна. Мөр 23: Тэрээр 1504 онд нас нөгчсөн бөгөөд [[Путна хийд]]эд шарилыг нь хадгалж байдаг ажээ. == Өв уламжлал == Их Стефаны урт удаан хугацааны засаглалын үед Молдавид олон тооны Христийн шашны гайхамшигт олон сүм хийд баригдсны зарим нь [[ЮНЕСКО]]-ийн [[Дэлхийн өв]]д бүртгэгдсэн байдаг. Стефаныг нас барсны дараа Христийн шашны шүтлэгтнүүд гэгээнтэн гэж үздэг болжээ. Румыны үндэсний телевиз болох TVR1-ээс 2006 онд явуулсан санал асуулгаар Стефан III нь бараг 40000 үзэгчийн саналаар “'''Бүх цаг үеийн хамгийн аугаа Румын хүмүүн'''” хэмээн нэрлэгдсэн байна. == Гадаад холбоосууд == [http://genealogy.euweb.cz/balkan/balkan18.html Muşatin family] [http://www.magazinistoric.itcnet.ro/?module=displaystory&story_id=633&edition_id=1&format=html Article in Romanian: ''Vlad Ţepeş şi Ştefan cel Mare - Prieteni sau duşmani?''] Мөр 37: [http://www.ici.ro/romania/en/istorie/hi32.html Map of Romania during Ştefan cel Mare] === Польшийн эх сурвалжууд === *[http://www.wbc.poznan.pl/dlibra?action=ChangeLanguageAction&language=en\|Digital Library of Wielkopolska the online access to the oldest Polish writing relicts] [[~~category~~Ангилал:түүх]] [[~~category~~Ангилал:Цэргийн зүтгэлтнүүд]] [[ar:شتيفان الكبير]] [[bg:~~Щефан~~Стефан ~~чел Маре~~Велики]] [[cs:Štěpán III. Veliký]] [[da:Stefan 3. af Moldavien]]

Их Стефен: Засвар хоорондын ялгаа