Коммунизм: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Мөр 1:
{{Коммунизм}}
'''Коммунизм''' ({{lang-la|commūnis}}, орчуулбал '''Эв хамтач, нийтийн үзэл''')- нийгмийн тэгш байдлыг хангах үйлдвэрлэлийн хэрэгслийн нийгмийн өмчид суурилсан нийгэм, эдийн засгийн онолын тогтолцоо юм.
'''Коммунизм''' ({{lang-la|commūnis}}, орчуулбал '''Эв хамтач үзэл''') нь нийгмийн улс төрийн болон эдийн засгийн нэгэн зорилготой ангигүй ба ямар ч улсад харьяалагддагүй коммунист нийгэмлэгийн байгууллага юм. Энэ үзэл 20-р зууны түүхэнд гол нөлөө үзүүлсэн (коммунист улсууд болон капиталист улсуудын хоорондох ширүүн тэмцэл, зүүнтний бүлэг болон чөлөөт дэлхийн хоорондох хүйтэн дайны үе).
 
«Коммунизм» гэж коммунист нийгэм бий болгохыг зорилгоо болгон тунхагалдаг хэт зүүний үзэл суртлыг мөн хэлдэг байна. Энэ утгаараа марксизм, нийгмийн анархизм (анархи-коммунизм) болон бусад түүнд ойр төрлийн улс төрийн үзэл баримтлалууд багтдаг гэж үзэж болно.
Марксист онолоор, коммунизм бол тодорхой түүхэн үе шат дахь нээлтүүдэд зайлшгүй гарч ирэхэд нь, өөрт ашигтай хүч болон материалист хөрөнгөөр тэргүүлэх мөн чөлөөт харилцаа холбоонд суурилахыг зөвшөөрдөг. Коммунизмын нарийн тодорхойлолтууд нь хоорондоо ялгаатай байдаг ба энэ нь голдуу нийтлэг улс төрийн бодлогын алдаа байдаг. Марксист онолын төлөө тэмцэл: социализм бол ердөө л коммунизмын шилжилтийн замын үе шат юм. Ленинист пролетарийн удирдсан манлай бүлгийн үзэл санааг энэ онолд шинээр нэвтрүүлсэн бөгөөд эргэлтийн дараах улс төрийн бүх эрх мэдлийг барих, “Ажилчид” ба ажилчдын оролцоо, капитализм ба социализмын хоорондох шилжилтийн үе шат гэж тодорхойлсон.
 
Амьдрал дээр ийм нийгэмтэй улс орон хэзээ ч байгаагүй ч, 1990-ээд оноос өмнө өрнөдийн хэвлэлд ЗХУ болон бусад социалист гэгдэж байсан орнуудыг «коммунист улс» гэсэн нэр томьёогоор нэрэлдэг байжээ.
 
 
'''Коммунизм''' ({{lang-la|commūnis}}, орчуулбал '''Эв хамтач үзэл''') нь нийгмийн улс төрийн болон эдийн засгийн нэгэн зорилготой ангигүй ба ямар ч улсад харьяалагддагүй коммунист нийгэмлэгийн байгууллага юм. Энэ үзэл 20-р зууны түүхэнд гол нөлөө үзүүлсэн (коммунист улсууд болон капиталист улсуудын хоорондох ширүүн тэмцэл, зүүнтний бүлэг болон чөлөөт дэлхийн хоорондох хүйтэн дайны үе).
 
Марксист онолоор, коммунизм бол тодорхой түүхэн үе шат дахь нээлтүүдэд зайлшгүй гарч ирэхэд нь, өөрт ашигтай хүч болон материалист хөрөнгөөр тэргүүлэх мөн чөлөөт харилцаа холбоонд суурилахыг зөвшөөрдөг. Коммунизмын нарийн тодорхойлолтууд нь хоорондоо ялгаатай байдаг ба энэ нь голдуу нийтлэг улс төрийн бодлогын алдаа байдаг. Марксист онолын төлөө тэмцэл: социализм бол ердөө л коммунизмынкоммунизмд хүрэх шилжилтийн замын үе шат юм гэдэг. Ленинист пролетарийн удирдсан манлай бүлгийн үзэл санааг энэ онолд шинээр нэвтрүүлсэн бөгөөд эргэлтийн дараах улс төрийн бүх эрх мэдлийг барих, “Ажилчид” ба ажилчдын оролцоо, капитализм ба социализмын хоорондох шилжилтийн үе шат гэж тодорхойлсон.
 
Коммунист зөвлөл, марксист бус хувь хүний эрх чөлөөний төлөө тэмцэгч коммунистууд, замбараагүй коммунистууд гэх мэт коммунистууд шилжилтийн манлай намыг эсэргүүцдэг ба коммунизмын байгуулал дахь капитализмын эхлэлийг дэмждэг. Өргөн цар хүрээний онолууд дахь тэдгээр коммунистуудын бодлоор ялгаатай эдийн засгийн хөдөлгүүрүүд (Жишээ нь хоол хүнсний хэрэглээ, боловсрол, эмнэлэг гэх мэт) байдаг гэж үздэг. Зарим коммунистууд үйлдвэрлэлийн үндсэн хүчин зүйлийг өмчлөх хувийн өмч ноёрхсон капиталист нийгэмд үйлдвэрлэлийн нийгмийн шинж хөгжлийн явцад улам бүр хөгжиж, энэ нь нийгмийн үйлдвэрлэлийн үр дүнг эзэмших хувийн эзэмшил, хувийн өмчтэй эвлэршгүй зөрчилтэй болж, эцэстээ социалист хувьсгал хийж ажилчин ангийн засаглалыг тогтоон капитализмыг устгах замаар социализмыг тогтоон коммунизмыг байгуулахад хүргэнэ. Капитализмын бүтээгдэхүүн болох пролетари анги зөвхөн өөрийнхөө хүчээр өөрийгөө чөлөөлж чадах тул энэ анги улс төрийн засгийн эрхийг байлдан авах нь түүхэн зайлшгүй шинжтэй. Капитализм бол хувийн өмч, мөлжлөгт үндэслэдэг тул шударга биш нийгэм мөн. Харин коммунизм бол төгс энэрэнгүй нийгэм байх болно гэж коммунистууд үздэг.
Line 8 ⟶ 15:
 
== Нэр томьёо ==
Амьдрал дээр ийм нийгэмтэй улс орон хэзээ ч байгаагүй ч, 1990-ээд оноос өмнө өрнөдийн хэвлэлд ЗХУ болон бусад социалист гэгдэж байсан орнуудыг «коммунист улс» гэсэн нэр томьёогоор нэрэлдэг байжээ. [[Файл:Hammer and sickle.svg|thumb|250px|Коммунизмын бэлгэ тэмдэг алх хадуур]]
 
== Онол ==
Line 20 ⟶ 27:
[[File:Communism.svg|thumb|right|200px|Дэлхийн газрын зураг дээрх (улаан) коммунист ба (шар) өмнөх коммунист орнууд]]
 
К.Маркс, Ф.Энгельс нар 1847 онд Английн Лондон хотод амьдардаг германий цагаачдын дунд “Коммунистуудын Холбоо” гэх хууль бус байгууллагыг байгуулж 1848 онд “Коммунист намын тунхаглал” -аа гаргасан байдаг ажээ.
 
== Коммунизмын бөөнөөр устгасан хэргүүд ==