Мугулюй: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 1:
'''Мугулюй''' (Moguliue) нь 330-550 онд оршин тогтнож байсан [[Нирун улс|Их Нирун]] буюу (хятадаар: [[Нирун улс|Жужан) улсыг]] үндэслэгч. Түүнийг [[Тоба]]гийн Вэй|Тоба улс]]ынулсын түүхэндсудар тэмдэглэснээр(Вэй [[Тоба]]гийнном)-т [[Ливэй хаан|Ливэй хааны]] үед (220-277272) олзолж,сүүлээр боолТабгачийн болгоодморьт Мугулюйцэрэг гэжтонуул нэрхийж өгсөн.явахдаа Энэүс нь '''мухархөмсөг хавиас эхэлж ургасан, эрховгийн мэдэлгүйнэр, сулөөрийн нэрээ сайн хэлж дорой'''мэдэхгүй гэхжаал утгатайхүү олзолжээ. Олзолсон эзэн нь түүнийг Мугулюй гэж ажээнэрлэв. Тэр өсөж том болоод цэргээс зугтаж, говиос умарш нутагт зугтан ирээд нэгэн аймагт толгой хоргодосон. Түүний хүү '''[[Чаругуй]]''' дайнч баатарлаг учраас, цэрэг элсүүлж, хүчирхэгжсэн. Энэ үе нь 330 оны орчим бололтой. Түүний үр хойчис өсөж олшироод [[Нирун улс|Нирун улсыг]] байгуулж, 555 он хүртэл оршин тогтноод [[Хөх Түрэгийн хаант улс|Түрэгийн хаант улсад]] эзлэгдэн мөхсөн.
 
Жужан угсаатны цөм болсон овгийн нэр болж хувирсан Мугулюйн талаар 1851 онд Н.Я.Бичурин “Мугулюй бол хятад хүний дуудлагаар гажсан монгол үг” гэж тайлбарласан. 1903 онд К.Ширатори Мугулюй бол монгол хэлний “Muxur (Muhhu-rh)”, манж хэлний Muhelien буюу дундад үеийн монгол хэлний “Mokhor”, “Mukhur” гэж, А.Будберг 1939 онд Мугулюйг монгол хэлний мулгуу, мухар (эвэргүй) хэмээх утгатай Мохотур эсвэл манж хэлний “Moχolo” юм гэсэн. Ц.Хандсүрэн Мугулюйг “мухар” гэдэг үгнээс гаралтай гэж 1968 онд бичсэн. 1965 онд Н.Ишжамц Мугулюйг мухар (muqur, мухур) гэдэг үгнээс гаралтай Мухулай (Muqulai) гэсэн. В.С.Таскин 1984 онд муу үс гэсэн утгатай Maγurāwa гэж тайлбарласан. 2007 онд А.Вовин Мугулюй бол мухар, халзан/үсгүй гэсэн утгатай монгол хэлний Мухоло/Мохоло үг мөн гэхдээ Табгач хэлний үг гэсэн.
 
{{s-start}}