Уйгурууд: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Мөр 19:
'''Уйгур''' ({{ug|ئۇيغۇر|Uyghur}}; {{zh-s|维吾尔}}; {{zh-t|維吾爾}}; {{zh-p|Wéiwú'ěr}}; {{IPA-ug|ʔʊjˈʁʊː|}}<ref name=MairPrimer>{{cite web | title=A Little Primer of Xinjiang Proper Nouns | last=Mair | first=Victor | authorlink=Victor Mair | work=[[Language Log]] | accessdate=30 July 2009 | date=13 July 2009 | url=http://languagelog.ldc.upenn.edu/nll/?p=1576}}</ref>) нь Зүүн болон [[Төв Ази]]д оршин суудаг, [[Түрэг|түрэг угсааны үндэстэн]] юм. Өнөөдөр уйгурууд ихэвчлэн [[Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс]]ын [[Шинжаан|Шинжаан-Уйгурын Өөртөө Засах Орон]]д оршин суудаг. Шинжянгийн уйгуруудын 80% нь баруун өмнөд хэсгийн [[Таримын хотгор]]т амьдардаг байна.<ref>Dillon, Michael (2004). ''Xinjiang: China's Muslim far northwest''. Routledge. ISBN 9780415320511. p.24</ref>
Хятад дахь, Шинжаанаас гадна уйгуруудын төвлөрсөн газар бол [[Хүнань]] мужийн өмнө-төв хэсэгт орших
== Нэр ==
Мөр 51:
[[File:Battle at Awabat-chuang.jpg|thumb|left|Дорнод Туркестаны босогчдыг Чин улс цэрэглэн дарж буй нь(1828 он)]]
839 оны үед хурцадсан дотоодын хямралын улмаас Уйгурын сайд Гюелоу (Цзюэлоу) 839 онд [[Шато]] аймгийн цэргийг дагуулж Са тегин хааныг алж Хэса тегинийг хаан болгов. [[Эдиз]] аймгийн эзэн [[Гюйлу мохэ]] (Цзюйлу мохэ) [[Киргиз|Киргизтэй]] нэгдэж 1 буман цэрэг дагуулж Гюелоу, хаан нарыг довтолж алаад ордонг шатаав. Хааны ургийн Пан тегинийг Сачжи сайд авч 15 овог дагуулан Куча руу нүүв. Эзний гол Алаша руу хэсэг уйгур нарыг Яглакар овгийн яззгууртан толгойлж нүүж очжээ. Үлдсэн 13 овог, зуугаад мянган хүн Уцзе (Өгэ) хааныг дагаж [[Цагаан хэрэм|Цагаан хэрмийн]] ард [[Хөх хот]], [[Цахар]] хавиар суух болжээ. Энэ уйгуруудыг 848 он хүртэл [[Үгэ хаан|Өгэ хаан]] захирч байв. Түүнийг үхсэний дараа эл бүлэг уйгурууд [[Ганьчжоу]] руу зугтаж очжээ. Хожим эдгээр уйгурууд 860-900 оны үед Ганьжоугийн Уйгурын хант улс байгуулж 1028-1036 онд [[Тангуд|Тангудад]] эзлэгдэх хүртэл оршин тогтнож байжээ. 840 оны орчим [[Куча]] руу нүүсэн [[Пан тегин|Пан тегиний]] зуугаад мянган хүнтэй уйгурууд бараг тэр даруй бэсрэг хант улс байгуулжээ. Кучагийн хант улсыг 866 оны орчим Турфан, Бешбалыкт нүүж ирсэн 200-аад мянган хүнтэй Буку Чиний токуз огузууд эзлэн авсан гэдэг.<ref>[https://mongoltoli.mn/history/h/797 Уйгур]</ref>
Уйгуруудыг [[Хар Хидан]]ууд эзлэн авч, мөн [[Их Монгол Улс]] мандан бадарсны дараа [[Чингис хаан]]д дагаар оржээ. [[Цагаадайн Улс]]ын хожуу үед Уйгур, [[Моголистан]]ын ноёд язгууртнуудыг хамтад нь исламжуулж, улмаар [[Яркендын хант улс]]ыг байгуулжээ.
== Орчин үе ==
Line 64 ⟶ 66:
Царайны хувьд Ислам төрхтэй ч Кавказ болон Монголжуу төрхтэй ястан юм.
Шинжаан Уйгурын уйгуруудын 80% орчим нь Шинжааны баруун өмнөд хэсэг [[:en:Tarim_Basin|Tarim Basin]]-д амьдардаг. Шинжааны бүс нутгаас гадна БНХАУ дахь уйгурын өөр нэг томоохон бүлэг нь
== Зураг ==
| |||