Түшээт хан аймаг: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary Tag: Reverted |
No edit summary Tag: Manual revert |
||
Мөр 1:
'''Түшээт хан аймаг''' нь [[Манжийн үе|Манжийн эрхшээлийн үе]], [[Олноо
== Түүх ==
[[Файл:Түшээт хан аймаг.png|thumb|150px|Манжийн үе Хан уулын чуулган]]
[[Файл:1911-1919.jpg|thumb|150px|Олноо өргөгдсөн үед Түшээт хан]][[Батмөнх Даян хаан|Батмөнх Даян хааны]] хүү [[Гэрсэнз|Гэрсэнзийн]] 7 хүү Ар Халхыг хуваан авахад 3-р хүү [[Онохуй үйзэн ноён|Онохуй Үйзэн ноён]] (1534-?) [[горлос]], хэрэгүд (гэрүүд) отгийг өвлөн авчээ. 1580-аад оны үеэс Онохуйн ахмад хөвгүүн [[Абтай сайн хан|Абтай]] хүчирхэгжиж, Түвэдийн [[Далай лам|3-р Далай лам]]<nowiki/>аас “Очир сайн хан” гэдэг цол хүртсэнээр Халхын ноёдын дотор хамгийн түрүүн “хан” цолтон буй болов. Абтайн дэд хөвгүүн Эриехэй түүний “хан” цолыг залгамжилж, “Мэргэн хан” гэгдэж байв. Түүний дараа Эриехэйн хөвгүүн Гомбодорж “Түшээт хан”, ач Чахундорж нар “Очирай Түшээт хан” гэдэг цолтойгоор Халхын зүүн гарын нэгэн тэргүүний үүргийг гүйцэтгэж байсан нь хожим Түшээт хан аймаг байгуулагдах үндсийг тавьжээ.<ref name=":1">https://mongoltoli.mn/history/h/121</ref>
1691 онд Халхын гурван хан [[Долоннуурын чуулган|Долоон нуурын чуулганаар]] [[Манж Чин гүрэн|Манжид]] дагаар орсон. Халх Манжийн эрхшээлд орсны дараа Халхад 3 аймаг байгуулсны нэг нь Түшээт хан аймаг байв. 1725 онд зарим хошууг таслан өгч Сайн ноён хан аймгийг байгуулсан. Тус аймгийн ноёд 1728 оноос хойш 3 жил тутам нэгэн удаа цугларч хуралддаг нь "'''Хан уулын чуулган'''" гэдэг байв.
Мөр 83:
* Ц.Цэрэндорж. Түшээт хан аймаг. МОНГОЛЫН ТҮҮХИЙН ТАЙЛБАР ТОЛЬ. https://mongoltoli.mn/history/h/121
* О.Батсайхан, З.Лонжид, О.Баяртөр, Л.Алтанзаяа. (2012). МОНГОЛЧУУД: XX-XXI зуунд Зурагт түүх. Улаанбаатар. МОНСУДАР
== Гадаад холбоос ==
* Монгол улсын Үндэсний архивын газрын веб хуудас дахь Г.Намнансүрэнгийн мэдээлэл: [http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:Rg3tC3etWvgJ:www.archives.gov.mn/index.php%3Foption%3Dcom_content%26task%3Dview%26id%3D655%26Itemid%3D302+%D0%BE%D1%87%D0%B8%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%82+%D1%82%D2%AF%D1%88%D1%8D%D1%8D%D1%82&cd=1&hl=mn&ct=clnk&gl=mn Халхын Очирбат сайн Түшээт хан нарын уг эх]
== Эшлэл ==
[[Ангилал:Түшээт хан аймаг| ]]
[[Ангилал:Монголын урьдын засаг захиргааны нэгж]]
| |||