13:36, 10 Арванхоёрдугаар сар 2020-ий байдлаарх засвар засварлах Munkhzaya.E (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) 141,230 edits No edit summary ← Өмнөх өөрчлөлт		14:39, 22 Хоёрдугаар сар 2022-ий байдлаарх засвар засварлах цуцлах Bayarkhuu Enkhtaivan Orluud Mongol (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) 28 edits No edit summary Tags: Mobile edit Mobile app edit iOS app edit Дараагийн ялгаа →
Мөр 16: }} '''Тува́''' (дуудлага нь [туваа], [[тувагаар]] '''Тыва''', олон тоонд Тывалар, дуудлага нь [т<sub>э</sub>ваа], [[оросоор]] олон тоонд Тувинцы, уламжлалт монгол тодорхойлолтоор '''[[~~Урианхай~~Тува]]''', бүр тодруулвал '''[[Тагнын нуруу\|Тагнын]] ~~Урианхай~~Тува''') — [[Соён]]ы нуруугаар голлон нутагладаг ~~ястан~~угсаатан. Тува хэмээх нэр анх "[[Монголын нууц товчоо]]"-нд "Туба" хэмээн тэмдэглэгдсэн байдаг. Тувачууд одоо үед [[ОХУ]]-ын [[Бүгд Найрамдах Тува Улс]]ад голлон амьдарч байдаг. Тагна ~~Урианхай~~Тува, Соён ~~уранхай~~Тува гэж 2 хуваагддаг бөгөөд тэд нь Хар сүлд болон Цагаан сүлдээр бас ялгагддаг байна. Одоогийн ОХУ-д амьдарч байгаа Тувачууд [[Хиргис]] болон [[Сахачууд]]тай (Якутууд) холилдон бий болсон байна. Тува нь түрэг хэлтэй юм. Тэд [[Монгол улс]]ын [[Баян-Өлгий]] аймгийн [[Цэнгэл сум]]анд олноороо амьдрахаас гадна [[Увс]], [[Ховд]] аймагт цөөн тоогоор оршин суудаг. Тувачуудын нэр 6-7 дугаар зууны үеэс дубо, тубо, туба хэмээгдэн гарч ирсэн түүхтэй ажээ. 17 дугаар зууны үеэс Алтайн уулаар нутаглаж байсан монголчуудыг оросууд тува, урянхай гэх зэргээр нэрлэх болжээ. Тэд өөрсдийгөө тыбы гэдэг хэмээсэн баримт зарим газар үзэгддэг аж. Мөр 22: Тувачуудын өвөг нь [[дубо]] аймаг одоогийн Тувад байв. Тувагийн нутагт эрт цагт уйгур, киргиз, [[самоедь]], [[кеть]], монгол, европ гаралтай иранчууд байсан нь тувачуудын бүрэлдэхүүнд холилдон оржээ. Тувагийн салчак (салжиуд?), монгуш, мингад овгийг монгол гаралтай гэдэг. Зарим эрдэмтэн тувагийн томоохон овог болох монгушийг монгол гаралгүй гэж үздэг. 19-р зууны үед Тувад байсан монгол болон цаатан, анчин ахуйтай самоди, кеть нар хэлний хувьд түрэгжжээ. Монгол эрдэмтэд тувачуудын олонх нь монгол гаралтай гэж үздэг. Харин ихэнх судлаачид Туваг [[Түрэг]] гаралтай Түрэг ард түмэн гэж үздэг байна. "Судрын чуулган"-д Ойн урианхайг алс хол хойд зүгт байдаг гэсэнээс үзэхэд [[Ойн иргэд]] одоогийн Монголын нутагт биш ой хөвч ихтэй өмнөд Сибирьт байжээ. [[Найман]]ы ханлиг унасны дараагаар тувачууд одоогийн Монголын нутагт нүүн ирж Монголын баруун хэсэгт суурьшжээ. МНТ-ны "Уйгур ба Ойн иргэдийг эзэлсэн нь" бүлэгт Зүчийг 1207 онд ойн иргэд рүү илгээн [[буриад]], тас, туба зэрэг аймгийг оруулав гэсэн нь тувачууд мөн бололтой.

Тува ястан: Засвар хоорондын ялгаа