Исланд: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
island-iceland |
No edit summary |
||
Мөр 78:
Нийслэл нь [[Рейкьявик]].
Исланд нь [[НАТО]] болон [[Шенгений гэрээ]]ний гишүүн орон боловч [[Европын Холбоо|Европын Холбоонд]]
== Цаг агаар ==
[[Файл:Iceland Base Map.png|thumb|Исланд]]
Нийслэл
== Тээвэр ==
Мөр 94:
Хууль тогтоох байгууллага - нэг танхимтай парламент (Althing, Alshingi), 930 оноос хойш үйл ажиллагаагаа явуулж ирсэн (63 гишүүн (Þingmaður, tingmans; гишүүд нь 4 жилийн хугацаатай шууд сонгогддог); гишүүдээсээ Алтинги (Forseti Alshingis) ерөнхийлөгчийг сонгодог. 1991 он хүртэл Алтинги хоёр танхимтай парламент нь Засгийн газарт итгэл үзүүлэх эсэх асуудлаар санал хураалт явуулах боломжтой.
Бүгд Найрамдах Исланд Улсын '''Үндсэн хуулийг 1920''' онд баталсан. Хожим нь 1944, 1991 онуудад томоохон өөрчлөлт шинэчлэлтүүд хийжээ. Үндсэн хууль батлагдсан 6 дугаар сарын 17-ны өдрийг Исландын тусгаар тогтнолын өдөр гэж үздэг.
== Хотууд ==
Нийслэл хот Рейкьявик (202 мянган хүн амтай), Парламент, Засгийн газар нь байралдаг бөгөөд Улсын санхүү, соёл, жил хэргийн төв нь юм. Бусад том хотууд: Коупавогюр (33 045 хүн амтай), Хабнарфьордюр (28 085 хүн амтай), Акюрейри (17 770 хүн амтай), Хусавик, Сейдисфьордюр, Акранес. Гол боомт хотууд: Рейкьявик, Акюрейри, Грюндарфьордюр, Хабнарфьордюр зэрэг юм.
2007 онд Исланд улсыг НҮБ-аас хүн амьдрахад хамгийн тааламжтай орон гэж зарласан байна.
== Түүх ==
Исланд IX зуунд нэгдүгээр харальд хаантай Норвеги Улстай нэгдсэний дараа хүмүүс ирж сууршиж эхэлсэн байна. Харальд хаантай зөрчилдөж байсан иргэд дүрвэж өөр газар руу нүүсэн байдаг. 1262 онд Исланд Норвеги улстай "Хуучин гэрээ" хэмээх гэрээнд гарын үсэг зурахаас өөр аргагүй болсон бөгөөд үүний дагуу Норвегийн хаадын дээд эрх мэдлийг хүлээн зөвшөөрч, тэд эргээд жил бүр мод, үр тариа болон бусад бараа бүхий хэд хэдэн хөлөг онгоц илгээдэг байжээ. Скандинавын орнууд дотор эрх мэдлийн шилжилт болох тоолонд Исландын харьяаллыг өөрчлөгдөж байжээ.
1551 оны 2-р сарын 23-нд Исландад эрх баригч Данийн дарангуйллын эсрэг бослого гарчээ. Исландын католик шашны сүүлчийн хамба лам Ион Арансон болон түүний хөвгүүдийг цаазалсан нь бослогын үндсэн шалтгаан болсон юм. Бослог гаргасан Исландчууд арал дээрх бүх данчуудыг устгасан боловч Данийн хаан III Христийн шийтгэлийн экспедиц илгээж жижиг Исландад улсад "дэг журам"-ыг сэргээсэн ажээ.
Дани, Норвегийн холбоо 1814 онд салахад Исланд болон жижиг арлууд Данийн бүрэлдэхүүнд оржээ. 1845 онд "Альтинг" гэх эртний Исландийн нэртэй парламентыг сэргээсэн байна.
Зуу гаруй жил үргэлжилсэн тусгаар тогтнолын төлөөх тайван замын тэмцлийн үр дүнд 1918 оны 12 дугаар сарын 1-нд Исланд улс Данитай нэгдэн тусгаар тогтносон Вант улс болсноо зарлав. Дэлхийн 2-р дайны үеэр 1940 оны 4-р сарын 9-нд Герман Данийг эзлэн авснаар Исландын Даниас хараат бус болжээ. 1940 оны 5 дугаар сард Их Британи Исландыг эзлэн авч, 1941 онд арлыг эзэлсэн эрхийг АНУ-д шилжүүлсэн байна. Удалгүй 1944 оны 6 дугаар сарын 17-нд Исланд бүрэн тусгаар тогтнолоо олж, Бүгд найрамдах улс болжээ.
== Эшлэл ==
| |||