Уйгур хэл: Засвар хоорондын ялгаа

|agency = [[Шиньжян - Уйгурын өөртөө засах оронШинжаан|ШиньжянШинжаан - Уйгурын өөртөө<br />засах орны]] Угсаатны хэл<br />бичгийн явдлын хороо<ref>Энэхүү Монгол хэлээрх нэрийг зөвхөн Англи хэлний Википедиад ''Working Committee of Ethnic Language and Writing of Xinjiang Uyghur Autonomous Region'' гэж бичигдснийг барьж таамаглан орчуулжээ. Ийм байгууллага үнэхээр байдаг эсэх, Хятад, Уйгур хэлээр ямар нэртэй болох, Монгол хэлээр өөрөөр нэрлэдэг эсэхийг тодлон нягтлавал зохино.</ref>

'''Уйгур хэл'''<ref>[[Цэндийн Дамдинсүрэн|Ц.Дамдинсүрэн]], А.Лувсандэндэв нарын зохиосон "Орос-Монгол толь" (1982)-ын 751-р талд ''уйгурский язык'' гэх утгыг үсгийн зөрөөгүйгээр ''уйгур хэл'' гэж орчуулсныг баримтлаж "Уйгур хэл" гэж бичив.</ref> (Уйгур бичигт ئۇيغۇرچە‎, латинд хөрвүүлсэн нь ''Uyghurche'') — [[Уйгур]] үндэстний [[хэл]]. Тиймээс ч [[БНХАУ]]-ын [[Шиньжян - Уйгурын өөртөө засах оронШинжаан]]д [[Хятад хэл]]ний хамтаар албан ёсных болдог. Хэл шинжлэлийн ангиллаар [[Түрэг хэлний бүлэг|Түрэг бүлгийн]] Харлаг дэд бүлэгт [[Узбек хэл|Узбек]], [[Илийн Турк хэл|Илийн Турк]] хоёр хэлтэй хамт харьяалагддаг.

Зарим эх үүсвэрээс үзвэл Уйгур хэлтний тоо 8-11 саяын хооронд байгаа гэнэ.<ref name="ethnologue">{{cite web|url=http://www.ethnologue.org/show_language.asp?code=uig |title=Uyghur |publisher=Ethnologue |date= |accessdate=2012-04-06}}</ref><ref name="Dwyer.2005.12-13"> Dwyer, Arienne (2005), [http://www.eastwestcenter.org/fileadmin/stored/pdfs/PS015.pdf The Xinjiang Conflict: Uyghur Identity, Language Policy, and Political Discourse] Policy Studies, 15, Washington: East-West Center, pp. 12–13, ISBN 1-932728-29-5</ref><ref name="omniglot">{{cite web|url=http://www.omniglot.com/writing/uyghur.htm |title=Uyghur |publisher=Omniglot |date= |accessdate=2012-04-06}}</ref> Тэдгээр Уйгуруудын үнэмлэхүй олонх нь БНХАУ-ын ШиньжянШинжаан - Уйгурын өөртөө засах оронд суудаг бол 1993 оны байдлаар [[Казахстан]]д 300 мянга, [[КыргызстанКиргиз]]дэд 90 мянга орчим байдаг аж. БНХАУ-ын Уйгурууд улсын ноёлох Хятад хэлийг сурах, Шиньжян дахь бусад угсаатад Уйгур хэлийг сурах гэх мэт үзэгдлийн улмаас Уйгур хэлтний тоог зөв тооцоолоход төвөг учирдаг.