Монгол бичгийг цахим ертөнцөөр: Засвар хоорондын ялгаа

[[Image:mongol.png|thumb|right|]]

'''[[Монгол бичиг]]''' - Их Монгол улсын үед албан ёсны бичиг болгосон хэмээн Монголын нууц товчоонд дурдсан байдаг ба Монголчууд эхэндээ "Уйгаржин бичиг" гэж нэрлэдэг байсан. Мөн онцлог шинжүүд болоод бусад монгол түүхэн бичгүүдээс ялгах зориулалтаар босоо бичиг, хуучин монгол бичиг, худам монгол бичиг, уйгуржин бичиг гэж олон янзаар нэрлэдэг. Чингис хаан Найман аймгийг нэгтгэсэний дараа олзлогдсон бичээч Тататунга нь эртний Иран дахь Согд бичгээс үүссэн хуучин Уйгур бичгээр үндэс болгож зохиосон гэж үздэг юм. Монгол хэлээр бичигдсэн уйгаржин бичгийн анхны дурсгал нь 13-р зуунд урласан Чингисийн чулууны бичиг.

 

Монгол хүнийг ''МОНГОЛ ХҮН'' гэж хэлүүлэх ганц зүйл бол ''МОНГОЛ ХЭЛ БИЧИГ''. Дэлхийн хэмжээнд гайхалтай гэж үнэлэгдсэн 7 бичиг үсэг байдаг гэдэг, түүний нэг нь монгол бичиг (цаашид босоо монгол бичиг гэж ойлгоё) орсон байдаг. Бид үүнийгээ ч мэдэхгүй явж байна. Монгол бичиг бол угтаа хүн бичиг. Толгой, титэм, гэдэс, шилбэ гээд хүний бүх шинж чанар түүнд агуулагдаж байдаг. Өнөөдөр олон олон залуучууд монгол бичгийг мэдэх нь битгий хэл нэрээ бичиж чадахгүй байна. Энэ бол гутамшиг.

Манай монгол хэл бол маш эртний Алтай язгуурын өвөг хэлний нэг төдийгүй өөрийн гэсэн сонгодог бичиг үсэгтэй. Бичгийн хэлийг "номын хэл", "судрын хэл", "утга зохиолын хэл", "сонгодог хэл" хэмээн өргөмжлөн нэрлэдэг байхад харин аман хэлийг "хар ярианы хэл", "модон хэл" хэмээн доромж доод үгээр нэрлэх нь буй. Хүн төрөлхтний оюун ухааны хөгжил амжилтын нэгэн бол үсэг бичгийн тэмдэг тогтолцоог буй болгож, оюуны бүтээл, хэлэх уламжлах санаа, мэдлэг туршлагаа бичгээр тэмдэглэн үлдээж, хойчист өвлүүлж чадсан явдал юм. Бичиг үсгийн түүхийг сөхвөл, дүрс буюу зураг бичиг, санаа бичиг буюу утгын бичиг, үет бичиг, авианы бичиг гэсэн дөрвөн гол бичиг үсгийн тэмдэг тогтолцоог буй болгож хэрэглэжээ. Эдгээр бичиг үсгийн дотроос хамгийн боловсронгуй, олон улсад нийдэм хэрэглэх нь авианы бичиг болой. Дундад эртний Мисир улсын Финик цагаан толгойгоос үүсгэлтэй гэх авианы бичиг нь өрнөөс дорно зүгт дэлгэрэхдээ эртний Еврейгээр дамжин Согдод уламжлан улмаар Согдоос Монгол, Уйгар хоёр улс ойролцоо онд /800-900 оны орчим/ өөр өөрийн хэлэнд тохируулж үндэсний бичгээ зохиосон тvvхтэй.

 

 

''"Арван номын үсэгтэйдээ хө"'' гэж ардын дуундаа дуулдаг монголчууд өөрсдийн үе үеийн соёлын хэрэгцээндээ зориулж 10 гаруй авианы тогтолцоот бичиг үсэг зохион хэрэглэж байсан нь нь монголчуудын оюунлигийн боловсролыг илтгэх төдийгүй үндэсний соёлын бахархал даруй мєн. Тэдгээр олон монгол үсэг бичгийн дундуур сүвлэн сүлбээлж ганцаар амь бөхтэй оршиж, олон монгол хэл аялгуутныг үсэг бичгээрээ нэгтгэн нийт дунд өргөн хэрэглэгдсээр ирсэн бичиг нь гагцхүү монгол бичиг болой. Тиймээс эдүгээх дэлхийн монголчууд нийгэм даяар монгол бичгээ сэргээн хэрэглэвээс хоор хоорондоо саадгүй чөлөөтэй харилцахаас гадна дэлхийн даяаршилд монгол бичиг соёл өвөрмөц гойд төрх, өв соёлын баялагаараа гайхагдан, монгол хэлний амин амьсгаа үл тасарч, монгол угсаатан дэлхийн дэлгэр цээжнээ товойн тодорч үлдэхсэн.