|
== Түүх ==
Сайд нарын ЗєвлєлийнЗөвлөлийн 1954 оны 180 дугаар тогтоолоор [[Дорнод]] аймгийн Тамсагбулаг гэдэг газарт [[нарийвтар ноос|нарийвтар ноост хонь]] үржүүлэх Тамсагбулагийн САА-г байгуулсан нь Түмэнцогт сумын үндэс суурь болжээ. 1960 оны нэгдүгээр сард Сайд нарын ЗєвлєлийнЗөвлөлийн 19 дүгээр тогтоолоор Тамсагбулагийн САА нь Сүхбаатар аймгийн [[Хан ХєхийХөхий уул|Хан ХєхийХөхий уулын]] євєртөвөрт [[Хар ямаатын гянт болдын уурхай|Хар ямаатын гянт болдын уурхайн]] суурин дээр шилжин суурьшжээ. 1972 оноос [[газар тариалан|газар тариалангаас]] гадна нутгийн шилмэл [[үхэр]] үржүүлэх болсноор [[мал аж ахуй]], газар тариалан хосолсон аж ахуй болсон байна. 1978 онд [[ЗХУ]]-ын хүч хєрєнгєєрхөрөнгөөр сумын тєвийгтөвийг тохижуулж соёлын тєвтөв, 110 айлын орон сууц, хүүхдийн цэцэрлэг, сургууль, дотуур байр, эмнэлэг бүхий орчин үеийн тохилог суурин болсон байна.
== Байгаль, газар зүй ==
250 мянган га нутаг дэвсгэртэй. [[Монгол догор]], [[алтан гагнуур]], [[гүйлс]], [[зэрлэг сармис]], [[гандигар]], [[бамбай]], [[бонго]], [[хайч євсөвс]], [[бор хус]], [[улиангар]], [[хайлаас]], [[монос]], [[үрэл долоогоно]], [[тэхийн шээг]], [[нохойн хошуу]], [[гүйлс]], [[яшил]] зэрэг 400 гаруй зүйл ургамлаас 80 орчим [[эмийн ургамал]] ургадаг. [[Инээдэг хад]], [[Арслан хад]], [[Жамбалнавгийн агуй]] болон [[тєгєлтөгөл ой]] зэрэг үзэсгэлэнт байгаль [[Түмэнцогт уул|Түмэнцогт]], [[Хар Ямаатын уул|Хар Ямаатын ууланд]] байдаг. Сумын хойт талаар [[Хэрлэн гол]] 20 гаруй км-т урсдаг бєгєєдбөгөөд хурын усаар тэтгэгддэг арваад нуур, 4 булагтай. Дорнод талын махны хэвшлийн [[улаан үхэр]] єсгєнөсгөн үржүүлдэг. Газар тариаланд тохиромжтой 10 мянган га эргэлтийн талбайтай. Тус сумаас улсын аварга 6, улсын гавьяат цолтон 3, улсын аварга хамт олон 4 тєржтөрж гарсан байна. Мянганы зам тус сумын нутаг дэвсгэрээр дамжин єнгєрнєөнгөрнө.
{{Сүхбаатар}}
|
