Яков Шишмарёв: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
Хуудас үүсгэв: "'''Яков Парфеньевич Шишмарёв''' (1833 оны 9 дүгээр сарын 14-нд, Троицкосавскт төрсөн- 1915 оны 1 дүгээр сарын 18-нд Санкт-Петербургт нас баржээ) Оросын дипломат, Өргөө дахь Оросын эзэн хаант улсын Ерөнхий консул, орчуулагч, монгол судлаач, оросын олон арван эрдэм шин..." |
No edit summary |
||
Мөр 1:
'''Яков Парфеньевич Шишмарёв''' (1833 оны 9 дүгээр сарын 14-нд, Троицкосавскт өнөөгийн Хиагт хотод төрсөн- 1915 оны 1 дүгээр сарын 18-нд Санкт-Петербургт нас баржээ) Оросын дипломат, Өргөө дахь Оросын эзэн хаант улсын Ерөнхий консул, орчуулагч, монгол судлаач, оросын олон арван эрдэм шинжилгээний экспедицид тал бүрээр дэмжиж туслаж байсан хүн. [[Файл:Яков Шишмарёв.png|thumb|1865-1911 онуудад Өргөө дахь Оросын Ерөнхий Консул Яков Шишмарёв]]Яков Шишмарёвын өвөг эцэг орос эхнэртэй монгол хүн байсан. Эцэг нь Парфений Яковлевич Шишмарёв (1806—?) гэж Хиагтын хилийн комиссарын орчуулагч, эх нь тариачин Акулина Ивановна Хороших (1812—1888) гэдэг байжээ. Яков Шишмарёв Троицкосавск буюу өнөөгийн Хиагтад төржээ, тэндээ 1849 онд орос-монголын цэргийн сургууль сургууль төгссөн байна.
1855 онд түүнийг Хиагт хотын захирагчийн албанд томилсон бөгөөд ажлынхаа хажуугаар Гадаад яамнаас тусгайлан томилогдсон Хиагтын сургуулийн багш К.Г.Крымский-гийн (1796-1861) удирдлаган дор Хятад, Манж хэлний сургуульд үргэлжлүүлэн суралцжээ. Тэр жилдээ Зүүн Сибирийн генерал-губернатор Н.Н.Муравьевын албанд орж, Амурын аялалуудад/ экспедицид/ оролцсон байна. 1858 онд тэрээр Айгуны гэрээ байгуулах хэлэлцээнд орчуулагчаар оролцов. Тэрээр хурандаа К.Ф.Будогосскийн дэргэдэх хилийн комисст орчуулагч байсан бөгөөд Уссуригийн дээд хэсгээс далай хүртэлх газрын зураг гаргахад оролцож байсан ажээ. ▼
▲1855 онд түүнийг Хиагт хотын захирагчийн албанд томилсон бөгөөд ажлынхаа хажуугаар Гадаад яамнаас тусгайлан томилогдсон Хиагтын сургуулийн багш К.Г.Крымский-гийн (1796-1861) удирдлаган дор Хятад, Манж хэлний сургуульд үргэлжлүүлэн суралцжээ. Тэр жилдээ Зүүн Сибирийн генерал-губернатор Н.Н.Муравьевын албанд орж, Амурын аялалуудад/ экспедицид/ оролцсон байна. 1858 онд тэрээр Айгуны гэрээ байгуулах хэлэлцээнд орчуулагчаар оролцов. Тэрээр хурандаа К.Ф.Будогосскийн дэргэдэх хилийн комисст орчуулагч байсан бөгөөд Уссуригийн дээд хэсгээс далай хүртэлх газрын зураг гаргахад оролцож байсан ажээ.
1859 оны 7-8-р сард Бээжинд хятадуудтай урьдчилсан хэлэлцээ хийхэд оролцсон байна. 1860 онд мөн түүнийг "Бээжингийн гэрээ" байгуулахад оролцохоор Бээжинд илгээж байжээ.
Line 15 ⟶ 13:
Оросын газарзүйн нийгэмлэгийн Сибирийн салбарыг төлөөлж Зүүн Монголын анхны газрын зургуудыг гаргахад оролцсон. Тэрээр түүх судалж, санскрит, төвд хэлнээс монгол хэл рүү ном хөрвүүлж, угсаатны зүйн цуглуулга цуглуулсан. 1863 онд тэрээр Оросын газарзүйн нийгэмлэгийн Сибирийн хэлтсийн жинхэнэ гишүүн болж, 1865 онд Оросын газарзүйн нийгэмлэгийн мөнгөн медалиар шагнагджээ. Нийтдээ тэрээр 9 нийтлэл нийтлүүлсэн бөгөөд ихэнх нь Оросын газарзүйн нийгэмлэгийн Сибирийн хэлтсийн тайланд багтжээ.
1911 онд тэрээр 78 насандаа Өргөө дахь Консулын албанаасаа чөлөөлөгдсөн байна. Тэтгэвэрт суугаад '''1915 оны 1 дүгээр сарын 18-нд Санкт-Петербург хотод нас баржээ'''.
[[Файл:"Орос, Чин улсын хооронд Бээжингийн Гэрээ байгуулах үе" уран зураг.png|thumb|"Бээжингийн гэрээ" уран зураг]]
Тэрээр амьдралынхаа төгсгөлд Монголын тухай ном бичсэн бөгөөд гар бичмэлийг нь 1938 онд төрөл төрөгсөд нь баривчлан гэж байгаад устгажээ. Үүнээс гадна Яков Шишмарев Төв Азийн байгаль, газарзүйн шинжлэх ухааны хөгжилд хувь нэмрээ оруулж, олон экспедицийг зохион байгуулж, дэмжиж оролцов. Тэрээр Н.М.Пржевальский, П.К.Козлов, Г.Н.Потанин, А.М.Позднеев, В.А.Обручев, Д.А.Клементс нарын алдарт аялагчдыг дотно мэддэг байжээ. Пржевальскийтэй урт хугацаанд нөхөрлөж байсан байна.
| |||