Латин хэл: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 19:
|iso1=la|iso2=lat|iso3=lat|lingua=51-AAB-a
|notice=IPA}}
'''Латин хэл''' (<small>Латинаар</small> ''lingua latīna'') нь [[итали хэлнүүд]]ийн нэг гэж тооцогддог<ref>{{cite book|title=A companion to Latin studies|first=John Edwin |last=Sandys|location=Chicago|publisher=University of Chicago Press|date=1910|pages=811-812}}</ref>. [[Лаций]] болон [[Эртний Ром]]д
'''Сонгодог латин хэл''' нь Цицерон (МЭӨ 106-43), Цезарь (МЭӨ 100-44) нарын зохиолуудад синтаксис, Виргилийн (МЭӨ 70-19) , Горац (МЭӨ 65-8) ба Овид (МЭӨ 43 - МЭ 18) нарын яруу найргийн зохиолуудад хамгийн тод илэрхийлэлтэй гардагийг хэлдэг байна.
'''Дундад зууны''' эсвэл Христийн шашинтай '''Латин''' бол юуны түрүүнд шашны уншлагын текстүүд - дуулал, дуулах, залбирал хийхэд ашигладаг юм. 4 -р зууны төгсгөлд Стридоны Иероним Библийг бүхэлд нь латин хэл рүү хөрвүүлсэн.Вулгата гэж нэрлэгддэг энэхүү орчуулга нь 16 -р зуунд Трентийн Католик сүмд эх хувьтай дүйцүүлэн хүлээн зөвшөөрөгдсөн байв. Түүнээс хойш латин хэлийг эртний еврей, эртний грек хэлтэй хамт Библийн ариун хэлний нэг гэж үздэг болсон.
== Латин хэл албан ёсны байсан улсууд: ==
* 1733 он хүртэл - Английн Вант улсын албан ёсны хэл байсан. 1066 оны засгийн газрын баримт бичгийг латин үсгээр бичдэг байсан байна. Албан бус бичиг баримтууд 15 -р зуунаас англи хэл дээр бичигдсэн байдаг. Түр зуур, протекторатын үед (1653-1660) латин хэлийг англи хэлээр сольжээ. 1660 оноос хойш Латин хэл нь баримт бичгийн албан ёсны хэл болсон боловч практик дээр олон баримт бичгийг англи хэл дээр бичсэн байв. 1731 онд англи хэлийг баримт бичгийн албан ёсны хэл болгосон хууль батлагдсан. Энэхүү хууль нь 1733 онд хүчин төгөлдөр болсон бөгөөд 1863 он хүртэл хүчинтэй байжээ.
* 1781 он хүртэл - Германы мужуудад латин хэл дээр сургалт явууулж байсан. 1522 онд Лютер (Виттенбергт) анх удаа Шинэ Гэрээг хэвлүүлсэн бөгөөд үүнийг Латинаар биш Герман хэл дээр хэвлүүлжээ. 1523 онд (Альстедт) Мюнцер католик шашны үйлчилгээг латин хэлээр явуулахаа больж, герман хэлээр сольсон (хэдийгээр саксон өөрөөр хэлбэл герман хэл) оффисын ажил болон шүүх дээр ашиглаж байжээ. 1524 онд Германы анхны дууны цуглуулга гарчээ. Орфуртыг "Enchiridion" ("Энхиридион") гэж нэрлэдэг. Ном бичиж, хэвлүүлдэг гол хэл нь латин хэл хэвээр байсан боловч 1681 он гэхэд (өөрөөр хэлбэл Германы шинэ дээд эрин үед) герман хэл дээрх номын тоо их байсан. 1781 онд сургалтын Латин хэлийг Герман хэлээр сольсон байна.
* Латин хэл нь 1784 он хүртэл Прагийн их сургууль, Чехийн абан ёсны сургалтын хэл байв. 1784 онд үүнийг Герман хэлээр сольжээ. Чех улсын хамгийн анхны уран зохиолыг Латин үсгээр бичиж хадгалсан байдаг. Чех хэл дээрх бүтээлүүдийг 13 -р зууны хоёрдугаар хагаст гарч эхэлсэн.
* Польшид 16 зууны эцсээс польш хэл рүүшилжсэн байна.
* 1844 он хүртэл Унгарын хаант улсын албан ёсны хэл нь латин байсан.
* 1857 он хүртэл Испанид албан хэл байсан.
* 1912 он хүртэл Италийн хаант улсад дээд боловсролын хэл нь латин байжээ.
== Тайлбар ==
|