Казак: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Tags: Reverted Visual edit Mobile edit Mobile web edit
б Bilegchuluun (яриа)-н хийсэн засваруудыг 150.129.141.215-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ.
Tags: Rollback Reverted
Мөр 1:
[[Файл:Атака запорожцев в степи.jpg|280px|thumb|right|[[Запорожийн казакууд]]ын хээрийн давшилт, [[Франц Алексеевич Рубо]]гийн уран зураг.]]
[[Файл:Cossacks. May 5, 1916. Goryachy Klyuch. Russian Empire.JPG|280px|thumb|right|Кубанийн казакууд, 1916 он.]]
'''Казак''' буюу '''Казакууд''' ([[украин хэл|украинаар]] ''козаки́'', [[орос хэл|оросоор]] ''казаки́'', [[польш хэл|польшоор]] ''kozacy'') нь Дорнод Европын тал хээр нутагт үүссэн Христийн шашны ортодокс урсгалыг шүтдэг, зүүн слав бүлгийн хэлээр ярилцдаг хүмүүсийн бүлэглэл юм. Тэд ардчилсан хэлбэрийн өөрөө удирдах зохион байгуулалттай, хагас цэргийн нийгэмлэгүүдэд хуваагддаг. Казакууд нь чөлөөт [[Морьтон|морьтны]] [[нийгэмлэг]] байсан ба үүнд нь голдуу [[Оросууд|оросоросын]], [[Украинчууд|украинукраины]], [[польшууд|польшийн]] оргодол хүмүүс[[хишигтэн]] багтдаг байв. Бас түүхийн тодорхой үеүдэд белорусь, өмнөд слав, татар, мордов, башкир, халимаг, буриад, ногай, кумык, чечень, армян, туркмен гэх мэт бусад ард түмний хүмүүс харьяалагдаж байжээ. "Казак" хэмээх нэрээр заримдаа жирийн [[адал явдал]] эрэгчдийг, эсвэл [[Зүүн Европ]]ын өмнөд хэсгийн [[Хээр (Газар зүй)|хээр талаар]] ([[Зэрлэг тал|зэрлэг талыг]] үзэх) хэрэгчдийг нэрлэдэг байв.
 
Казакууд нь доод Днепр, Дон, Терек, Урал мөрний сав газарт хүн ам цөөтэй бүс нутаг, арлуудад нутаглаж байсан бөгөөд Украин, Оросын түүх, соёлын хөгжилд чухал үүрэг гүйцэтгэжээ.
 
Казак гэх нэр нь [[Түрэг хэлний бүлэг|түрэг хэлний бүлгээс]] гаралтай ''«чөлөөт дайчид»'' гэсэн утгатай үг бөгөөд [[хасагууд]]тай үгийн гарал зүйн хувьд ижил боловч [[Ард түмний нэр|угсаатны зүйн]] хувьд огт хамааралгүй юм. Казакууд бол [[Монголчуудын Русь руу хийсэн довтолгоо|Монголчуудын довтолгооноос]] өмнө зүүн европын хээр нутагт амьдарч байсан [[Кипчак|Куманчуудын удам]] гэх үзэл өнөө үед аль хэдийн няцаагджээ.<ref>„Die Komanen, welche seit undenklichen Zeiten in dem Lande Kipschak sitzen und nicht selten auch diesen Namen erhalten, sind uns bekannter geworden als die Türken, an deren Stelle sie als herrschende Horde treten und deren Wohnsitze sie zum Teil einnehmen. Es hat sich selbst ein ziemlich ausführliches Wörterbuch ihrer Sprache erhalten, wodurch die Abstammung dieses Volkes, der Usen und Petschenegen, welche zusammen, wie ausdrücklich versichert wird, eine und dieselbe Sprache redeten, über allen Zweifel erhoben sind. Es sind diese Türken, keine neuen Einwanderer aus den Gegenden jenseits des Jaik, sondern echte Nachkommen der alten Skythen, welche jetzt wieder unter der Benennung Komanen, d.&nbsp;h. Flächen- oder Steppenbewohner, was die Slawen ganz richtig mit Polowzi und die Deutschen durch Falawa, Felleut, übersetzen, von neuem in der Weltgeschichte auftreten.“ (Karl Friedrich Neumann, Die Völker des südlichen Russlands in ihrer geschichtlichen Entwickelung, B. G. Teubner, 1855, [http://books.google.de/books?id=XE1BAAAAIAAJ&printsec=frontcover&dq=Karl+Friedrich+Neumann&hl=de&ei=6GhJTuTnBI-8-Qb536nwBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8&ved=0CFAQ6AEwBw#v=onepage&q&f=false S. 132])</ref>