Булган гол: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
б Нэмэлт |
||
Мөр 23:
| right_tribs =
}}
'''Булган гол''' нь Баян-Өлгий аймгийн Булган сум, Дэлүүн сумын заагт орших Холбоо 2 нуур, мөнх цаст Дөш уулнаас эх авч [[Баян-Өлгий аймаг|Баян-Өлгий аймгийн]] [[Булган сум (Баян-Өлгий)|Булган]], [[Ховд аймаг|Ховд]] аймгийн [[Булган сум (Ховд)|Булган]] сумдын нутгийн дундуур урсаж улмаар улсын хил даван Чингэл голтой нийлж Өрөнгө гол нэртэй болдог. Өрөнгө гол нь цаашаа олон улсын хэллэгээр Өлөнгөр нуур, тухайн нутагт амьдрах Монголчууудын хэлдэгээр Өрөнгөр нуурт цутгана. Өлөнгөр нуур нь Хяргас нууртай хэмжээгээр адилхан том нуур юм. Монгол орны Төв Азийн гадагш урсгалгүй ай савд багтах голууд дунд [[Ховд гол]]ын дараа орох 2 дахь том гол юм. Булган голд амьдардаг үнэт арьстай ховор амьтан болох [[минж]]ийг хамгаалах зорилгоор анх 1965 онд анх дархан цаазат газрын ангиллаар хамгаалалтад авсан байна. Булган голын дархан газар нь зөвхөн минжийг хамгаалах, өсгөн үржүүлэх зорилготой учраас 1995 онд УИХ-ын тогтоолоор тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хуулийн дагуу өөрчилж, ховордсон амьтныг хамгаалах зорилго бүхий биологийн нөөц газар болгосон байна. Голын хөндийн хоёр талаар орших уулс нь Монголын атираат уулсын тогтолцоонд хамаарах ба элсэн чулуу, шаварлаг занараас тогтоно. Зарим газар боржин чулуулгын илэрц ажиглагдана.
Зүүн баруун Хаац уулсаас баруун тийш Монцогийн улаан гол, Ярантын уулын орчим нутагт салхины нөлөөгөөр тогтсон элсэн толгод томоохон талбайг эзлэн оршино. Баян-Өлгий аймгийн [[Булган сум (Баян-Өлгий)|Булган сумын]] хойд зах Булган голын эхээр [[Монгол Алтайн нуруу|Монгол Алтайн салбар уулс]] оршино. Булган гол 100 гаруй цутгал гол горхитой бөгөөд тэдгээрээс хамгийн том нь
Ургамалжилтийн хувьд баглуур, шар мод, хялгана, буйлс зонхилсон цөлийн хээрийн бүлгэмдэлтэй байдаг. Хэвгий тал, толгодлог газраар хялгана, хиаг, шаваг бүхий бүлгэмдэл ноёрхоно. Харин голын хөндий, хужирлаг нугын хөрстэй газраар бургас, харгана, [[чацаргана]] бүхий дэрст ургамал зонхилно. Булган голын хөндий нь зэрлэг чацарганы бут хадгалагдаж үлдсэн цөөн газрын нэг юм. Уг хөндийд 18 төрөл, зүйлийн зэрлэг чацаргана ургадаг гэсэн судалгаа хийсэн ба энэ нь Монгол улсдаа хамгийн ихэд орно. Нөгөө талаар энэ орчимд бургас шугуй, дэрс, хонхот харгана, зэгс, шагшуурга бүхий цөөрөмтэй байдаг нь усны минж идэш тэжээлээ олох, өсөж үржих, амьдрахад тохиромжтой нөхцөлийг бүрдүүлдэг.
Амьтны аймгийн хувьд нэн ховор амьтан болох минж, ногоон бах, зэгсний зэрлэг гахай, мөнгөн сортой хар булга, ойн булга, хадны цагаан элэгт суусар, замба гүрвэл гэх мэт Монгол орны улаан номонд орсон 15 хөхтөн амьтан, 10 шувуу, 3 мөлхөгч, 25 төрлийн ургамал тухайн голын бүсэд бий. Нөөц газрын зурваст аргаль, янгир, хулан, хар сүүлт, ирвэс, шилүүс, үнэг, чоно, мануул зэрэг амьтад элбэгээс гадна Булган голд Монгол орны улаан номонд орсон шаргал үхэрдэй загас байдаг ба Монгол улсад зөвхөн тухайн голд байдаг алтлаг хэлтэг, зүүнгарын сугас, ердийн гүрц зэрэг 4 загас байдгаас гадна булуу цагаан, алгана, шивэр сугас, улаан нүдэн, сахалт эрээлж, шивэрт сахалт эрээлж, ердийн варлан, морин гүрц зэрэг 11 төрлийн загастай. Мөн Шиньжян Хадран хэмээх загас байж магадгүй гэсэн таамаг байдаг байна. Түүнчлэн нүүдлийн болон усны олон төрөл шувуудтай ба тухайн голын савд 273 төрлийн шувууд байдаг байна..
[[Ангилал:Азийн гол мөрөн]]
|