Аустерлицийн тулалдаан: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 9:
*[[Гуравдугаар эвсэл|Гуравдугаар эвслийн]] төгсгөл<br>
*[[Ариун Ромын эзэнт гүрэн|Ариун Ромын эзэнт гүрний]] уналт
*[[Райны холбооХолбоо]]ны үүсэл
|combatant1={{flagicon|Франц}} [[Францын анхдугаар эзэнт гүрэн|Францын эзэнт гүрэн]]
|combatant2={{flagicon|Орос}} [[Оросын эзэнт гүрэн]]<br>{{flagicon|Австрийн эзэнт гүрэн}} [[Австрийн Хаант Улс]]
Мөр 25:
'''Аустерлицийн тулалдаан''' буюу '''Гурван эзэн хааны тулалдаан''' нь 1805 оны 12 сарын 2 нд [[Наполеон I Бонапарт|I Наполеон]]ы удирдлага дорх [[Францын анхдугаар эзэнт гүрэн|Францын эзэнт гүрэн]] нь [[Оросын I Александр|I Александр]] ба [[II Франц (Ариун Ромын Эзэн Хаан)|II Францын]] удирдсан [[Оросын эзэнт гүрэн|Орос]]-[[Австрийн Хаант Улс|Австри]]йн хамтарсан армийг бут цохисноор [[Гуравдугаар эвсэл|Гуравдугаар эвслийг]] төгсгөхөд хүргэсэн тулалдаан юм. Тулалдаан нь тэр үеийн [[Австрийн Хаант Улс|Австрийн эзэнт гүрний]] харьяаны (одоогийн [[Чех]]ийн нутаг) [[Морави]]йн [[Брно]] хотоос зүүн өмнө тийш 10 км-ийн зайтай [[Славков у Брна|Аустерлицын]] ойролцоо болжээ. Энэхүү тулалдаан тактикийн сонгодог жишээ гэгддэг.
 
Тулалдааны үр дүнд 1805 оны 12 сарын 26-нд Австри, Франц улсууд [[Прессбургийн гэрээ]]нд гарын үсэг зурснаар Австри улс дайнаас гаран, хуучин [[Кампо Формиогийн гэрээ|Кампо Формио]],[[ Луневиллийн гэрээн]]үүд хүчин төгөлдөр болж, Австри улс Францын Герман холбоотнуудад газар нутгаасаа өгч, ялагдсан [[ХабсбургийнханХабсбург|Хабсбургуудад]] 40 сая [[франк]]ийн [[нөхөн төлбөр]] оногдуулжээ. Харин Оросууд нутаг буцахаар болсон. Аустерлиц дахь ялалт нь Франц болон Төв Европын улсуудын хооронд жийргэвч бүс болох Германы улсуудын [[Райны холбооХолбоо]] бий болжээ. 1806 онд [[Ариун Ромын эзэнт гүрэн]] мөхөж, [[II Франц (Ариун Ромын Эзэн Хаан)|Ариун Ромын эзэн хаан II Францад]] [[Австрийн I Франц]] гэх цол нь л албан ёсоор үлдсэн. Гэхдээ эдгээр амжилт нь тус тивд энхтайван байдлыг удаан хугацаанд тогтоож чадаагүй. [[Төв Европ]]т Францын нөлөө нэмэгдэж буйд дургүйцсэн [[ПруссынПруссийн хаантХант улсУлс|Пруссчууд]] 1806 онд [[Дөрөвдүгээр эвслийн дайн]]ыг эхлүүлсэн билээ.
 
==Урьдач нөхцөл==
1792 онд [[Францын хувьсгал]] эхэлснээр Европт эмх замбараагүй байдал үүсчээ. 1797 онд 5 жилийн дайны эцэст [[Францын Бүгд Найрамдах Улс]] [[Нэгдүгээр эвсэл|Нэгдүгээр эвслийг]] дийлжээ. 1798 онд [[Хоёрдугаар эвсэл]] зохион байгуулагдсан ч 1801 онд ялагдан задарч, зөвхөн [[Их Британи ба Ирландын Нэгдсэн Вант Улс|Британи]] л [[Францын Консулат]]ын эсрэг зогссоор үлдсэн. 1802 оны 3 сард Франц Британи улсууд [[Амьены гэрээ]]г байгуулж, дайсагнасан байдлаа зогсоов. Ийнхүү 10 жилийн дараа Европт энх цаг ирсэн боловч хоёр талын хооронд олон асуудал үлдсэн тул гэрээг биелүүлэх нь улам хэцүү болж иржээ. Британийн засгийн газар 1793 оноос хойш колониудынхаа ихэнхийг алдсандаа бухимдаж, харин Наполеон Англичууд армиа [[МальтМальта]] арлаас татахгүй байгаад дургүйцэж байлаа. [[Хайтийн хувьсгал]]ыг дарахаар Наполеон нэмэлт хүч илгээсэн нь байдлыг хурцатгаж, 1803 оны 5 сард Британи Францад дайн зарлажээ.
 
===Гуравдугаар эвсэл===