Мамлюк: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
Хуудас үүсгэв: "Монголын эрхшээлд ороогvй Лалын сvvлчийн улс Египетийн Мамлюк улс Дамаск төвтэй байсан бөг..."
 
б хэлбэр засав, үг заслаа
Мөр 1:
'''Мамлюк''' нь Монголын эрхшээлд ороогүй Лалын сүүлчийн улс.
Монголын эрхшээлд ороогvй Лалын сvvлчийн улс Египетийн Мамлюк улс Дамаск төвтэй байсан бөгөөд Аббассидын халифт улсын хууль ёсны залгамжлагч хэмээн өөрийгөө зарлан Исламын ертөнцийг аврах төдийгүй өөрийн эрх мэдлээ баталгаажуулан тус ертөнцөд нөлөө бүхий байр суурьтай болоход гол зорилгоо чиглүүлэв. Монголчуудын унагаасан Багдадын халифт улсыг Египтийн султаны ивээл дор ёс төдий сэргээв. Мамлюкийн Хаан нь Кудуз нь ард тvмний ихэд шударга хаан хэмээгдэж талархлыг хvлээсэн гэх түрэг хvн байв. XIII зууны монголчуудын байлдан дагууллын үр дүнд Хар далайн хойт эрэг хавийн нутгаас олзны хүмүүсийг бөөн бөөнөөр Ойрхи Дорнодын боолын зах зээл дээр нийлүүлэх болсон нь чухамдаа Египтийн цаашдын хувь заяанд чухал нөлөө үзүүлэх Султан Байбарс тодрон гарсан юм.
 
Ойрхи Дорнодын боолын захын боолуудаас мамлюк цэрэг, цэргийн дарга тэр байтугай Египтийн султан тодрон гарснаар ойр хавийн газар орны иргэд өөрсдийхөө хөвгүүдийг сайн дураар ирж худалдах явдал ч гарч байв. Боол болж худалдагдсан олзны болон сайн дурын эдгээр хүмүүс чухамдаа монголчуудын талаар сонсох төдийгүй биеэр тэдэнтэй тулалдаж монгол цэргийн арга барилыг сайн мэдэж байлаа. Мамлюк цэргүүд монголчуудын байлдааны арга барилыг урьдаас нарийн тооцоолон тулалдаж, монголчуудын байлдааны тактик болох гэнэт довтлох, цэргийн тооны давуу байдлыг тооцоолон газар нутгийн онцлогийг сайн мэдэх, ар талын хангамж сайтар базаах гэх мэт бэлтгэл ажилд сайтар анхаарч байв. Мамлюк улсын сүр хүч нь Хорезмын сvvлчийн Хан Хvv Жалал Ад Дины цэргийн vлдэгдэл, тэдний vр сад болон олзлогдсоос бүрдсэн цэргийн хүчин дээр тулгуурлав.
== Тойм ==
Хүлэгү Хаан буцмагц Хэт Буха Ноён өөрийн элчийг 40 нөхрийн хамт Египет луу илгээж “Мөнх Хөх тэнгэрийн зарилгаар Хөхрөгчид хөх тэнгэр Хөрстөд Монголчууд эзэн суух таалалтайг сануулж, vvний эсрэг зогссон хэн бvхэн, тэдний гэр бvл бvхэлдээ хvйс тэмтрэгдэхийг сануулж, та нар бууж өгч элчээ ирvvлж хvндлэл vзvvл эс бөгөөс байлдахад бэлтгэ гээд цааш нь Хvлэгv Хаан Туранаас Иранд ирэхэд ганц ч Халиф, Султан, Малик тvvнийг сөрж зогсож чадаагvй бөгөөд тэр Дамаскийг эзлэхээр ирэхэд тvvний ах Их Хаан Мөнх нас барсан мэдээ ирж тэр буцсан болно. Гэвч тvvний Арслангийн зоригт Луугийн хvчит Хэт Буха жанжин цэргийг одоо удирдаж байна. Тэр Дамаскийг дайрвал тvvнийг хэн ч зогсоож чадахгvй бөгөөд та нар vтэр тvргэн бууж өг гэж шаарджээ.” Хэт Буха Ноён бол Хүлэгү Хааны хамт Багдадыг эзэлж Халифыг дарж, Иранд Исмаилитын улсыг мөхөөсөн туршлагатай жанжин байсан юм. Харин Мамлюкын хаан өөрийн шадар тvшмэдvvдийн хамт зөвлөж бид бууж өгсөн ч байлдсан ч биднийг зөвхөн үхэл хvлээж байна, иймд байлдая гэжээ. Ийм зоригтой шийдвэрт хэд хэдэн хүчин зүйл нөлөөлсөн болно. Үүнд:
Монголын эрхшээлд ороогүй Египетийн Мамлюк улс Дамаск төвтэй байсан бөгөөд Аббассидын халифт улсын хууль ёсны залгамжлагч хэмээн өөрийгөө зарлан Исламын ертөнцийг аврах төдийгүй өөрийн эрх мэдлээ баталгаажуулан тус ертөнцөд нөлөө бүхий байр суурьтай болоход гол зорилгоо чиглүүлэв.
1. Хүлэгү хааны элчийг алснаар дайн шууд эхлүүлэв.
 
2. Мамлюк нарт Ар талд Хойд Африкийн элсэн цөлөөс өөр ухрах газар үгүй.
Монголчуудын унагаасан Багдадын халифт улсыг Египтийн султаны ивээл дор ёс төдий сэргээв. Мамлюкийн Хаан нь Кудуз нь ард түмний ихэд шударга хаан хэмээгдэж талархлыг хүлээсэн гэх түрэг хүн байв.
3. Мамлюкийн цэрэг монгол цэргүүдтэй эн зэрэгцэх дадлага туршлагатай, бэлтгэл сайн хангасан байв.
 
4. Их цэрэг нутаг буцсан бөгөөд Монголчуудад туслах хүчин ойр хавьд байхгүй бөгөөд Хэт Буха жанжины удирдсан цэргийн тоо, Монголчуудын нөхцөл байдлыг сайн мэдэж байв.
XIII зууны монголчуудын байлдан дагууллын үр дүнд Хар далайн хойт эрэг хавийн нутгаас олзны хүмүүсийг бөөн бөөнөөр Ойрхи Дорнодын боолын зах зээл дээр нийлүүлэх болсон нь чухамдаа Египтийн цаашдын хувь заяанд чухал нөлөө үзүүлэх Султан Байбарс тодрон гарсан юм. Ойрхи Дорнодын боолын захын боолуудаас мамлюк цэрэг, цэргийн дарга тэр байтугай Египтийн султан тодрон гарснаар ойр хавийн газар орны иргэд өөрсдийхөө хөвгүүдийг сайн дураар ирж худалдах явдал ч гарч байв. Боол болж худалдагдсан олзны болон сайн дурын эдгээр хүмүүс чухамдаа монголчуудын талаар сонсох төдийгүй биеэр тэдэнтэй тулалдаж монгол цэргийн арга барилыг сайн мэдэж байлаа.
Харин үүний эсрэг талд Эл хант улсын зүгээс Мамлюктай байлдахад дараах хүчин зүйлс нөлөөлөв. Үүнд:
 
1. Ойрхи Дорнодод тогтож Монголын захиргаанд байсан загалмайт орнууд Килийн Армени, Гүрж, Антиохи болон Триполийн вант улсууд Эл хант улстай гэрээ хэлцэлүүд хийсэн нь амжилтгүй болов.
Ойрхи Дорнодын боолын захын боолуудаас мамлюк цэрэг, цэргийн дарга тэр байтугай Египтийн султан тодрон гарснаар ойр хавийн газар орны иргэд өөрсдийхөө хөвгүүдийг сайн дураар ирж худалдах явдал ч гарч байв. Боол болж худалдагдсан олзны болон сайн дурын эдгээр хүмүүс чухамдаа монголчуудын талаар сонсох төдийгүй биеэр тэдэнтэй тулалдаж монгол цэргийн арга барилыг сайн мэдэж байлаа. Мамлюк цэргүүд монголчуудын байлдааны арга барилыг урьдаас нарийн тооцоолон тулалдаж, монголчуудын байлдааны тактик болох гэнэт довтлох, цэргийн тооны давуу байдлыг тооцоолон газар нутгийн онцлогийг сайн мэдэх, ар талын хангамж сайтар базаах гэх мэт бэлтгэл ажилд сайтар анхаарч байв. Мамлюк улсын сүр хүч нь Хорезмын сvvлчийнсүүлчийн Хан ХvvХүү Жалал Ад Дины цэргийн vлдэгдэлүлдэгдэл, тэдний үр сад болон олзлогдсоос бүрдсэн цэргийн хүчин дээр тулгуурлав.
2. Иерусалимын ван монголчуудаас урваж Мамлюкийн султаны цэргийг өөрсдийг газар нутгаар нэвтрүүлэв.
 
3. Алтан Ордны Хаан Бэрх Мамлюктай холбоо тогтоож Хvлэгийг дайлах шийдвэр гаргав. Учир нь Хvлэгийн цэрэгт хүч өгч Багдадыг эзэлж явсан Зүчийн удмын гурван хан хүү учир битvvлэгээр Хvлэгийн ордонд нас барсанд тэдний албат нар Хан хүү нар хор ууж vхсэн гэж баталсан аж.
Хүлэгү Хаан буцмагц Хэт Буха Ноён өөрийн элчийг 40 нөхрийн хамт Египет луу илгээж “Мөнх Хөх тэнгэрийн зарилгаар Хөхрөгчид хөх тэнгэр Хөрстөд Монголчууд эзэн суух таалалтайг сануулж, vvнийүүний эсрэг зогссон хэн бvхэнбүхэн, тэдний гэр бvлбүл бvхэлдээбүхэлдээ хvйсхүйс тэмтрэгдэхийг сануулж, та нар бууж өгч элчээ ирvvлжирүүлж хvндлэлхүндлэл vзvvлүзүүл эс бөгөөс байлдахад бэлтгэ гээд цааш нь ХvлэгvХүлэгү Хаан Туранаас Иранд ирэхэд ганц ч Халиф, Султан, Малик тvvнийгтүүнийг сөрж зогсож чадаагvйчадаагүй бөгөөд тэр Дамаскийг эзлэхээр ирэхэд тvvнийтүүний ах Их Хаан Мөнх нас барсан мэдээ ирж тэр буцсан болно. Гэвч тvvнийтүүний Арслангийн зоригт Луугийн хvчитхүчит Хэт Буха жанжин цэргийг одоо удирдаж байна. Тэр Дамаскийг дайрвал тvvнийгтүүнийг хэн ч зогсоож чадахгvйчадахгүй бөгөөд та нар vтэрүтэр тvргэнтүргэн бууж өг гэж шаарджээ.” Хэт Буха Ноён бол Хүлэгү Хааны хамт Багдадыг эзэлж Халифыг дарж, Иранд Исмаилитын улсыг мөхөөсөн туршлагатай жанжин байсан юм. Харин Мамлюкын хаан өөрийн шадар тvшмэдvvдийн хамт зөвлөж бид бууж өгсөн ч байлдсан ч биднийг зөвхөн үхэл хvлээж байна, иймд байлдая гэжээ. Ийм зоригтой шийдвэрт хэд хэдэн хүчин зүйл нөлөөлсөн болно. Үүнд:
4. Бэрх хаан Хүлэгү хаантай муудах гол шалтгаан бол Чингисхааны үеэс Зүчийн үр садад хvртээсэн Кавказын нурууны өмнөд хэсгийн бэлчээр сайт нутгыг Хvлэгтэй булаацалдсан явдал байв.
 
5. Өгөдэйн удмаас Хаан ширээг Толуйн удмын Мөнх Хаанд авч өгсөн гол хvн бол Батын заавраар гардан гvйцэтгэсэн Бэрх байв.
== Байлдах шийдвэр ==
Доктор Ц.Энхчимэг болон бусад судлаачдын үгүүлснээр монголчуудын холбоотон байсан Иерусалимын вант улсын загалмайтны шашинт эрх баригчид учир битүүлэг шалтгаанаар монголчуудаас урван мамлюкийн цэргийг өөрийн нутгаар нэврүүлж Хойт Палестины Эздрелон голын хөвөөнд байрлаж байсан монгол цэргийн ар талаас маммюкууд 1260 оны 9-р сарын 3-нд гэнэт довтлон бут цохижээ. Үүнийг түүхэнд “Айн Жалутын тулалдаан” хэмээдэг ба одоогийн Сири Израйлын хил дээрх Голаны өндөрлөг газар юм.
Нэгд, Хэт Буха Ноён бол Хүлэгү Хааны хамт Багдадыг эзэлж Халифыг дарж, Иранд Исмаилитын улсыг мөхөөсөн туршлагатай жанжин байсан юм. Харин Мамлюкын хаан өөрийн шадар түшмэдүүдийн хамт зөвлөж бид бууж өгсөн ч байлдсан ч биднийг зөвхөн үхэл хүлээж байна, иймд байлдая гэжээ. Ийм зоригтой шийдвэрт хэд хэдэн хүчин зүйл нөлөөлсөн болно. Үүнд:
Айн Жалут гэх газар Монгол цэргийг бут ниргэж Татаруудын омог сүрийг дарсан хэмээн Арабын түүхчид хөөрөлдөн бичдэг тулалдаан ийнхүү өрнөсөн юм. Мамлюкын цэрэг гэнэтийн давшилтанд орсныг Монгол цэргийн ангийг толгойлж байсан Байдар жанжин Өгүл Бек хэмээх элчийг зарж Хэт Буха жанжинд мэдээлж хариуд нь “байрлалаа орхиж үл болно” гэсэн тушаал авав. Гэнэтийн довиолгоонд Байдарын цэрэг цохигдож ухарсан үед Хэт Буха жанжин ирж шууд давшилтанд оров. Гэвч Хэт Бухаг давших үед Мамлюкууд байрлалаа өөрчилж нууц отолтонд хэсэг хvчээ оруулан ухарч улмаар бүсэлж цохисон нь Монгол цэргийн аргаар өөрийг нь цохисон хэрэг болжээ.
 
Энэ vед Хэт Буха жанжин цэргээ зоригжуулан “Хүлэгү Хаандаа ялагдлын мэдээ дуулгаж тvvний урмыг хугалснаас баатар зоригийг үзүүлэн байлдаж, бид баатар зоригтой байлдаж амиа алдсанаар, “Хааны цэргийн эхнэрүүд нэгэн жил төрөөгүй, унасан азарга маань үрэгдвэл Хааны адуун сvргийн гvv нэгэн жил унагалаагүй гэж бод”. Хаан биднээр бахархаж бидний өшөөг авах болно” гэж хэлээд цэргээ толгойлон байлдав. Мамлюкын цэрэг ойд орж бvгсэн Монгол цэргийг ойг шатаан шахаж хядаад улмаар Монгол цэргийн хvрээг эзэлж тэнд байсан хvvхэд, эмэгтэйчvvд тvvний дотор Хэт Буха ноёны Хатанг олзлон, бусад хүмүүсийг бүгдийг тарчилган цаазалжээ. Хэт Буха Ноёныг амьдаар нь олзолж Мамлюкын Хаан өргөөндөө авчирч ингэж хэлжээ, Худал үг хоосон амлалтаар хууран бидний орон гэрийг устгаж, олон баатар эр эхнэр хvvхдийг хөнөөсний төлөө буруу номтон чамайг цаазаар авна гэжээ, үүний хариуд хүлээтэй байсан Хэт Буха эгц өндийн босож ирээд огтхон ч айсан шинжгvйгээр бид ялан дийлэх болно, хэрвээ чи намайг цаазалвал би үүнийг чи биш бурхны таалал гэж vзнэ, чиний өнөөдрийн ялалт бол хэсэг зуурын юм, энэ мэдээ Хүлэг Хаанд хүрмэгц түүний хилэн бадарч Азербайжанаас Египет хүртэл өшөө хорслын тэнгис буцалж Мамлюкын нутаг Монгол цэргийн морин туурайн дор талхигдан дуусна гэжээ. Хүлэгү Хаанд над шиг цэрэг эр гучин түм бий бөгөөд түүний зөвхөн нэг нь би гэжээ. Энэ зоригт, баатар эрийг үтэр цаазалж толгой гар хөлийг салган Мамлюкын нутгаар шонд тараан өлгөсөн ч султан Кудуз тvрхэн зуур баярлаж хэдхэн хоногын дараа өөрийн цэргийн жанжин аз-Захира Байбарс (1260-1277) гарт амь үрэгджээ.
1. # Хүлэгү хааны элчийг алснаар дайн шууд эхлүүлэв.
Мамлюкийн Султан болсон Байбарс Алтан ордны исламын шашинд орсон Бэрх хааныг халифын нэрээр өөртөө татан монгол хаадын маргааныг дэвэргэж монголчуудыг дотор нь бутаргах бодлогыг хэрэгжүүлэв. Исламын ертөнцийн шашны тэргүүн халиф мамлюк султаны гарын үзүүрийн тоглоомын хүн болсон бөгөөд гол дайсан болох монголчуудын эсрэг халифыг ашиглах нь цаг үеийн тулгамдсан асуудал болж байв. Исмаилийнханы Аббасын удмын шинэ халиф[2] нь султанаас бүрэн хамааралтай байсныг аз-Захира Байбарс овжин ашиглан өөрийн өв залгамжлагчдын исламын ертөнцөд тэргүүлэх байр суурийг хууль ёсны болгож чаджээ. Энэ ялалтын үр шимийг мамлюкууд дээд зэргээр хүртэж чаджээ. Нэгд, тэд нар исламын ертөнцийг мөхлөөс аварч чадсан. Хоёрт, мусульманчуудын амьд шүтээн байсан халифыг эргүүлэн гаргаж иржээ.
2. # Мамлюк нарт Ар талд Хойд Африкийн элсэн цөлөөс өөр ухрах газар үгүй.
Тун удалгүй 1260 оны 11-р сард монголчууд хариу авах анхны орлдлго хийлээ. Хөх-Илгэ[3] ноёны удирдсан Эл хаант улсын цэргүүд Химса хүрсэн боловч 12-р сард болсон тулалдаанд ялагдаж Евфрат мөрний чанад руу ухран гарчээ. Ийнхүү энэ мөрөн тухайн үеийн Ойрхи Дорнодын хоёр хүчирхэг гүрний хилийн зааг болсон юм. Хэдийгээр энэ тулалдаанаас хойш малюкууд хамгаалатын дайнаас довтлох дайнд шилжин орсон боловч монголчууд Евфрат мөрнөөс хойш ухраагүй юм.
3. # Мамлюкийн цэрэг монгол цэргүүдтэй эн зэрэгцэх дадлага туршлагатай, бэлтгэл сайн хангасан байв.
Ийнхүү Хүлэгү Хаан бие биенээ өөр өөрсдийн шалтгаанаар дэмжсэн Алтан Ордны Бэрх Хаан , Мамлюкын Байбарст хаантай 2 фронтод зэрэг байлдах болж Хэт Буха жанжины хэлсэн “Хааны цэргийн эхнэрүүд нэгэн жил төрөөгүй, Хааны адуун сvргийн гvv нэгэн жил унагалаагүй гэж бод”. Хаан биднээр бахархаж бидний өшөөг авах болно” гэсэн итгэл төгс амлалтанд хүрэх гэж бүхий л бололцоог дайчилсан ч баатар эрийнхээ өшөөг авч чадаагүй юм. Тэрээр 1262 онд Бэрхийн цэргийг толгойлсон Ногай ноёнтой байлдаж нэлээн ялагдсан бол тvvний хvv Абага Ногайг дийлж тvvний хvрээг эзэлжээ. Гэвч Абага Бэрхэд цохиулан ухарчээ, удалгvй Хүлэгү хаан нас барж дайн тvр зогсжээ.
4. # Их цэрэг нутаг буцсан бөгөөд Монголчуудад туслах хүчин ойр хавьд байхгүй бөгөөд Хэт Буха жанжины удирдсан цэргийн тоо, Монголчуудын нөхцөл байдлыг сайн мэдэж байв.
 
ХаринХоёрт, Дээрхийн үүний эсрэг талдэсрэгээр Эл хант улсын зүгээс Мамлюктай байлдахад дараах хүчин зүйлс нөлөөлөв. Үүнд:
 
1. # Ойрхи Дорнодод тогтож Монголын захиргаанд байсан загалмайт орнууд Килийн Армени, Гүрж, Антиохи болон Триполийн вант улсууд Эл хант улстай гэрээ хэлцэлүүд хийсэн нь амжилтгүй болов.
2. # Иерусалимын ван монголчуудаас урваж Мамлюкийн султаны цэргийг өөрсдийг газар нутгаар нэвтрүүлэв.
3. # Алтан Ордны Хаан Бэрх Мамлюктай холбоо тогтоож ХvлэгийгХүлэгийг дайлах шийдвэр гаргав. Учир нь ХvлэгийнХүлэгийн цэрэгт хүч өгч Багдадыг эзэлж явсан Зүчийн удмын гурван хан хүү учир битvvлэгээрбитүүлэгээр ХvлэгийнХүлэгийн ордонд нас барсанд тэдний албат нар Хан хүү нар хор ууж vхсэнүхсэн гэж баталсан аж.
4. # Бэрх хаан Хүлэгү хаантай муудах гол шалтгаан бол Чингисхааны үеэс Зүчийн үр садад хvртээсэнхүртээсэн Кавказын нурууны өмнөд хэсгийн бэлчээр сайт нутгыг ХvлэгтэйХүлэгтэй булаацалдсан явдал байв.
5. # Өгөдэйн удмаас Хаан ширээг Толуйн удмын Мөнх Хаанд авч өгсөн гол хvнхүн бол Батын заавраар гардан гvйцэтгэсэнгүйцэтгэсэн Бэрх байв.
 
== Судлаачдын үзэл баримтлал ==
Доктор Ц.Энхчимэг болон бусад судлаачдын үгүүлснээрөгүүлснээр: монголчуудынМонголчуудын холбоотон байсан Иерусалимын вант улсын загалмайтны шашинт эрх баригчид учир битүүлэг шалтгаанаар монголчуудаас урван мамлюкийн цэргийг өөрийн нутгаар нэврүүлж Хойт Палестины Эздрелон голын хөвөөнд байрлаж байсан монгол цэргийн ар талаас маммюкууд [[1260 он|1260]] оны [[9 сарын 3]]-нд гэнэт довтлон бут цохижээ гэжээ. Үүнийг түүхэнд “Айн Жалутын тулалдаан” хэмээдэг ба одоогийн Сири Израйлын хил дээрх Голаны өндөрлөг газар юм.
 
== Түүхэнд ==
Түүхэнд “Айн Жалутын тулалдаан” хэмээдэг ба одоогийн Сири Израйлын хил дээрх Голаны өндөрлөг газар юм. Айн Жалут гэх газар Монгол цэргийг бут ниргэж Татаруудын омог сүрийг дарсан хэмээн Арабын түүхчид хөөрөлдөн бичдэг тулалдаан ийнхүү өрнөсөн юм. Мамлюкын цэрэг гэнэтийн давшилтанд орсныг Монгол цэргийн ангийг толгойлж байсан Байдар жанжин Өгүл Бек хэмээх элчийг зарж Хэт Буха жанжинд мэдээлж хариуд нь “байрлалаа орхиж үл болно” гэсэн тушаал авав. Гэнэтийн довиолгоонд Байдарын цэрэг цохигдож ухарсан үед Хэт Буха жанжин ирж шууд давшилтанд оров. Гэвч Хэт Бухаг давших үед Мамлюкууд байрлалаа өөрчилж нууц отолтонд хэсэг хvчээ оруулан ухарч улмаар бүсэлж цохисон нь Монгол цэргийн аргаар өөрийг нь цохисон хэрэг болжээ.
 
Гэнэтийн довиолгоонд Байдарын цэрэг цохигдож ухарсан үед Хэт Буха жанжин ирж шууд давшилтанд оров. Гэвч Хэт Бухаг давших үед Мамлюкууд байрлалаа өөрчилж нууц отолтонд хэсэг хүчээ оруулан ухарч улмаар бүсэлж цохисон нь Монгол цэргийн аргаар өөрийг нь цохисон хэрэг болжээ. Энэ үед Хэт Буха жанжин цэргээ зоригжуулан “Хүлэгү Хаандаа ялагдлын мэдээ дуулгаж түүний урмыг хугалснаас баатар зоригийг үзүүлэн байлдаж, бид баатар зоригтой байлдаж амиа алдсанаар, “Хааны цэргийн эхнэрүүд нэгэн жил төрөөгүй, унасан азарга маань үрэгдвэл Хааны адуун сүргийн гүү нэгэн жил унагалаагүй гэж бод”. Хаан биднээр бахархаж бидний өшөөг авах болно” гэж хэлээд цэргээ толгойлон байлдав. Мамлюкын цэрэг ойд орж бүгсэн Монгол цэргийг ойг шатаан шахаж хядаад улмаар Монгол цэргийн хүрээг эзэлж тэнд байсан хүүхэд, эмэгтэйчүүд түүний дотор Хэт Буха ноёны Хатанг олзлон, бусад хүмүүсийг бүгдийг тарчилган цаазалжээ.
 
Энэ vед Хэт Буха жанжин цэргээ зоригжуулан “Хүлэгү Хаандаа ялагдлын мэдээ дуулгаж тvvний урмыг хугалснаас баатар зоригийг үзүүлэн байлдаж, бид баатар зоригтой байлдаж амиа алдсанаар, “Хааны цэргийн эхнэрүүд нэгэн жил төрөөгүй, унасан азарга маань үрэгдвэл Хааны адуун сvргийн гvv нэгэн жил унагалаагүй гэж бод”. Хаан биднээр бахархаж бидний өшөөг авах болно” гэж хэлээд цэргээ толгойлон байлдав. Мамлюкын цэрэг ойд орж бvгсэн Монгол цэргийг ойг шатаан шахаж хядаад улмаар Монгол цэргийн хvрээг эзэлж тэнд байсан хvvхэд, эмэгтэйчvvд тvvний дотор Хэт Буха ноёны Хатанг олзлон, бусад хүмүүсийг бүгдийг тарчилган цаазалжээ. Хэт Буха Ноёныг амьдаар нь олзолж Мамлюкын Хаан өргөөндөө авчирч ингэж хэлжээ, Худал үг хоосон амлалтаар хууран бидний орон гэрийг устгаж, олон баатар эр эхнэр хvvхдийгхүүхдийг хөнөөсний төлөө буруу номтон чамайг цаазаар авна гэжээ, үүний хариуд хүлээтэй байсан Хэт Буха эгц өндийн босож ирээд огтхон ч айсан шинжгvйгээршинжгүйгээр бид ялан дийлэх болно, хэрвээ чи намайг цаазалвал би үүнийг чи биш бурхны таалал гэж vзнэүзнэ, чиний өнөөдрийн ялалт бол хэсэг зуурын юм, энэ мэдээ Хүлэг Хаанд хүрмэгц түүний хилэн бадарч Азербайжанаас Египет хүртэл өшөө хорслын тэнгис буцалж Мамлюкын нутаг Монгол цэргийн морин туурайн дор талхигдан дуусна гэжээ. Хүлэгү Хаанд над шиг цэрэг эр гучин түм бий бөгөөд түүний зөвхөн нэг нь би гэжээ. Энэ зоригт, баатар эрийг үтэр цаазалж толгой гар хөлийг салган Мамлюкын нутгаар шонд тараан өлгөсөн ч султан Кудуз тvрхэнтүрхэн зуур баярлаж хэдхэн хоногын дараа өөрийн цэргийн жанжин аз-Захира Байбарс (1260-1277) гарт амь үрэгджээ.
 
Мамлюкийн Султан болсон Байбарс Алтан ордны исламын шашинд орсон Бэрх хааныг халифын нэрээр өөртөө татан монгол хаадын маргааныг дэвэргэж монголчуудыг дотор нь бутаргах бодлогыг хэрэгжүүлэв. Исламын ертөнцийн шашны тэргүүн халиф мамлюк султаны гарын үзүүрийн тоглоомын хүн болсон бөгөөд гол дайсан болох монголчуудын эсрэг халифыг ашиглах нь цаг үеийн тулгамдсан асуудал болж байв. Исмаилийнханы Аббасын удмын шинэ халиф[2] нь султанаас бүрэн хамааралтай байсныг аз-Захира Байбарс овжин ашиглан өөрийн өв залгамжлагчдын исламын ертөнцөд тэргүүлэх байр суурийг хууль ёсны болгож чаджээ. Энэ ялалтын үр шимийг мамлюкууд дээд зэргээр хүртэж чаджээ. Нэгд, тэд нар исламын ертөнцийг мөхлөөс аварч чадсан. Хоёрт, мусульманчуудын амьд шүтээн байсан халифыг эргүүлэн гаргаж иржээ.
 
Нэгд, тэд нар исламын ертөнцийг мөхлөөс аварч чадсан. Хоёрт, мусульманчуудын амьд шүтээн байсан халифыг эргүүлэн гаргаж иржээ. Тун удалгүй 1260 оны 11 сард монголчууд хариу авах анхны орлдлгооролдлого хийлээ. Хөх-Илгэ[3] ноёны удирдсан Эл хаант улсын цэргүүд Химса хүрсэн боловч 12 сард болсон тулалдаанд ялагдаж Евфрат мөрний чанад руу ухран гарчээ. Ийнхүү энэ мөрөн тухайн үеийн Ойрхи Дорнодын хоёр хүчирхэг гүрний хилийн зааг болсон юм. Хэдийгээр энэ тулалдаанаас хойш малюкууд хамгаалатын дайнаас довтлох дайнд шилжин орсон боловч монголчууд Евфрат мөрнөөс хойш ухраагүй юм. Ийнхүү Хүлэгү Хаан бие биенээ өөр өөрсдийн шалтгаанаар дэмжсэн Алтан Ордны Бэрх Хаан , Мамлюкын Байбарст хаантай 2 тулалдаанд зэрэг байлдах болж Хэт Буха жанжины хэлсэн “Хааны цэргийн эхнэрүүд нэгэн жил төрөөгүй, Хааны адуун сүргийн гүү нэгэн жил унагалаагүй гэж бод”.
 
Ийнхүү Хүлэгү Хаан бие биенээ өөр өөрсдийн шалтгаанаар дэмжсэн Алтан Ордны Бэрх Хаан , Мамлюкын Байбарст хаантай 2 фронтод зэрэг байлдах болж Хэт Буха жанжины хэлсэн “Хааны цэргийн эхнэрүүд нэгэн жил төрөөгүй, Хааны адуун сvргийн гvv нэгэн жил унагалаагүй гэж бод”. Хаан биднээр бахархаж бидний өшөөг авах болно” гэсэн итгэл төгс амлалтанд хүрэх гэж бүхий л бололцоог дайчилсан ч баатар эрийнхээ өшөөг авч чадаагүй юм. Тэрээр 1262 онд Бэрхийн цэргийг толгойлсон Ногай ноёнтой байлдаж нэлээн ялагдсан бол тvvнийтүүний хvvхүү Абага Ногайг дийлж тvvнийтүүний хvрээгхүрээг эзэлжээ. Гэвч Абага Бэрхэд цохиулан ухарчээ, удалгvйудалгүй Хүлэгү хаан нас барж дайн тvртүр зогсжээ.