Жон фон Нейман: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 17:
}}
'''Жон фон Не́йман''' ({{lang-en|John von Neumann}}; эсвэл '''Иоган фон Нейман''', {{lang-de|Johann von Neumann}}; төрөхдөө '''Я́нош Ла́йош Не́йман''', {{lang-hu|Neumann János Lajos}} гэсэн нэртэй; [[1903]] оны [[12 сарын 28]]-нд [[Будапешт]] хотод төрсөн — [[1957]] оны [[2 сарын 8]]-нд нас барсан, [[Вашингтон хот|Вашингтон]]) — [[еврей]] гаралтай [[Австри-Унгар|австри-унгар]]<nowiki/>ын болон [[америк]]ийн [[Математик|математикч]], [[квант физик]], [[квант логик]], [[функциональ анализ]], [[олонлогийн онол]], [[мэдээлэл зүй]], [[эдийн засаг]] болон бусад шинжлэх ухаанд чухал хувь нэмэр оруулсан суут эрдэмтэн.
Орчин үеийн компьютерийн архитектурыг зохиосон ба энэ архитектурыг [[фон Нейманы архитектур]] гэнэ, [[операторын онол]]ыг [[квант механик]]т хэрэглэх ([[фон Нейманы алгебр]]) түүнчлэн [[Манхэттены төсөл]]д оролцож явсан ба [[тоглоомын онол]] болон [[үүрэн автомат]]ийн (cellular automaton) концепцийг зохиосон гэдгээрээ дэлхийд алдартай хүн юм.
== Намтар ==
Янош Лайош Нейман нь [[Австри-Унгар|Австри-Унгарын эзэнт улс]]ын [[Будапешт]] хотод хөрөнгөтэй еврей гэр бүлийн 3 эрэгтэй хүүхдийн том нь болон мэндэлсэн.<ref>[http://www.siam.org/news/news.php?id=39 Научная биография]</ref>. Түүний эцэг ''Макс Нейман'' ({{lang-hu|Neumann Miksa}}, 1870—1929), 1880-аад оны сүүлээр Унгарын Печ хотоос Будапештэд ирж суурьшсан ба хуулийн чиглэлээр докторын зэрэг хамгаалж өмгөөлөгчөөр банкинд ажиллаж байв. Түүний эх ''Маргарет Канн'' нь ({{lang-hu|Kann Margit}}, 1880—1956), гэрийн эзэгтэй байсан бөгөөд «Kann—Heller» үйлдвэрийн партнёр Якоб Канны (2 дахь гэрлэлтийн) том охин болон мэндэлсэн.
Янош(эсвэл зүгээр л Янчи) нь үнэхээр гоц хүүхэд байсан ба 6 настайдаа тэрээр хоёр 8 оронтой тоог цээжээр хувааж эцэгтэйгээ эртний грек хэлээр харилцаж чаддаг байв. Янош байнга математик, тооны шинж чанар болон ертөнцийн зүй тогтлыг сонирхдог байжээ. 8 настайдаа [[математик анализ]]ийн талаар хангалттай мэдлэгтэй байсан.
| |||