Эстони: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Мөр 91:
== Түүх ==
13 дугаар
Эстон нь [[Хаант Орос Улс|Хаант Оросыг]] мөхсөний дараа 1918 онд дараа 1918 оны 2 дугаар сарын 24-нд тусгаар тогтнолоо зарлаад 1918 оны 11 дүгээр сараас 1920 оны 1 дүгээр сарын хооронд Зөвлөлтийн Улаан армитай "Эстоний эрх чөлөөний төлөө дайн" болж тусгаар тогтнолоо олж авсан. 1920 оны 2 дугаар сарын 2-нд Зөвлөлт Холбоот Улс, Эстони улс хооронд харилцан хүлээн зөвшөөрсөн энхтайвны Гэрээ байгуулсан. Улмаар 1920 оны 6 дугаар сард Үндсэн хуулиа баталж парламентын Бүгд найрамдах улс болжээ. 1921 оны 9 дүгээр сарын 22-нд "Үндэстний Лиг"-д гишүүнээр элссэн байна.
ЗХУ, Герман хоёрын Европт газар нутагт хуваан нөлөөлөх тохиролцооны дагуу 1939 оны 9 дүгээр сард ЗХУ, Эстони Улс хооронд "Харилцан туслалцах Пакт" /Пакт о взаимопомощи/ байгуулж 1940 оны 8 дугаар сарын 6-ны өдрөөс ЗХУ-ын бүрэлдэхүүн хэсэгт орсон байна. Эстони ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд 1940-1991 онуудад багтаж ирсэн. 1991 онд ЗХУ задран унахад Эстони тусгаар тогтнолоо сэргээсэн юм. ▼
▲ЗХУ, Герман хоёрын Европт газар нутагт хуваан нөлөөлөх тохиролцооны дагуу 1939 оны 9 дүгээр сард ЗХУ, Эстони Улс хооронд "Харилцан туслалцах Пакт" /Пакт о взаимопомощи/ байгуулж 1940 оны 8 дугаар сарын 6-ны өдрөөс ЗХУ-ын бүрэлдэхүүн хэсэгт орсон байна. Эстони ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд 1940-1991 онуудад багтаж ирсэн
[[Файл:Konstantin Päts by Valter Lemberg.jpg|thumb|Константин Пятс, Эстони Улсын анхны Ерөнхийлөгч]]
1991 онд ЗХУ задран унахад Эстони тусгаар тогтнолоо сэргээсэн юм.
1990 оны 5 дугаар сарын 8-нд Зөвлөлт Социалист Бүгд Найрамдах Эстони Улсын Дээд Зөвлөл "Бүгд Найрамдах Эстони Улсын 1938 оны Үндсэн хуулийг сэргээж буйг" хууль баталж 1991 оны 8 дугаар сарын 20-нд Эстони Тусгаар тогтнолоо баталгаажуулсан бөгөөд мөн оны 9 дүгээр сарын 17-нд НҮБ-д гишүүнээр элссэн байна. 2004 оны 5 дугаар сарын 1-нд Европын Холбооны, НАТО-гийн гишүүн болжээ.
Line 114 ⟶ 118:
== Хүн ам ==
2011 оны тооллогоор хүн амын 68.7% (889,770)-ийг [[Эстоничууд]], 24.8-ийг [[Оросууд]], 6.5%-ийг бусад яс үндэст хүмүүс эзлэж байна.<ref>[http://www.stat.ee/34278 census 2011]</ref> Эстоничуудын [[Эстони хэл]] улсын цор ганц албан ёсны хэл болно. Эстони орон хэдий газар нутгийн байршлаар Балтын гэх боловч Эстони хэл нь [[Балт хэлнүүд|Балт төрлийн]] хэл биш харин [[Урал хэлний язгуур|Урал язгуурын]] [[Фин хэлнүүд|Фин]] төрлийн хэл болохын хувьд Эстоничууд [[Финчүүд]]тэй илүү хамаатай ард түмэн юм.
2021 оны 1 сарын 1-ний байдлаар тус улсын хүн ам -1 329 460 хүрсэн байна.
Эстони улсын нутаг дэвсгэр эхлээд 15 нэгжид хуваагддаг. [[Эстони хэл|Эстониор]] ''"maakond"'' ({{lang-ru|уезд}}; {{lang-en|county}}) гэх энэ нэгж дунджаар 4,742 км² нутаг, 90 мянган хүнийг харьяалдгаас үзвэл монголоор «[[хошуу]]» гэж нэрлэж болохуйц юм. Эсвэл нарийн тооцохгүйгээр «[[муж]]» гэж ойлгож болно. Эстонид нийслэл [[Таллин]] (2020 онд 426,538 мянган оршин суугчтай), [[Тарту]] (103,284), Нарва-57 мянган хүнтэй гурван хот байдаг.
| |||