|
| title_orig = 事林廣記
| translator =
| image = [[Файл:Page of Shilin Guangji (事林廣記).jpg|thumb|Монголын морьт цэрэг]]
| image =
| image_caption =
| author = Чэн Юаньлян
}}
'''Шилинь Гуанжи''' ([[хятадаар]]:事林廣記, [[пиньинь]]:Shì lín guǎngjì)хэмээх хятад иргэдийн өдөр тутмын амьдралын хэрэгцээт зүйлсийг багтаасан [[Нэвтэрхий толь|нэвтэрхий толь бичгийг]] [[Сүн улс|Өмнөд Сүн улсын]] сүүл үед амьдарч байсан бичгийн эрдэмтэн [[Чэн Юаньлян]] (1200-1266) зохиосон. Чэн Юаньлян бол [[Сүн улс|Сүн улсын]] [[Фужянь муж|Фужянь мужийн]] [[Чун-ань шянь|Чун-ань шяниас]]<ref>Одоогийн Фужянь мужийн [[Уишань хот]]</ref> гаралтай. Шилинь Гуанжи хэмээх номыг Сүн улсын сүүл үед зохиосон ч, одоо цагт хадгалагдаж үлдсэн хамгийн эртний эх нь [[Монголчууд|Монголын]] [[Юань улс|Юань улсын]] [[Төвтөмөр заяат хаан|Тугтөмөр хааны]] [[Жышүнь|Жышүний]] онд бичигдсэн байдаг.
[[Файл:Shilin Guangji 01.jpg|thumb|Шилинь Гуанжи(事林廣記) номын хэсгээс. 1-р ботийн 11-р бүлэг, Сөгдөж мөргөх зураг]] ▼== Агуулга ==
Уг нэвтэрхий толь нийт 4 боть 43 бүлэгтэй.
▲[[Файл: Shilin Guangji 01Shilin_Guangji_01.jpg|thumb| Шилинь Гуанжи(事林廣記) номын хэсгээс. 1-р ботийн 11-р бүлэг ,: Сөгдөж мөргөх зураг]]
'''Нэгдүгээр боть нь 12 бүлэгтэй.'''
'''Гуравдугаар боть нь 8 бүлэгтэй.'''
#* 1 дүгээр бүлэгт: [[Бомбын сургаал]] номлолын зүйлс
#* 2 дугаар бүлэгт: Бомбын сургаал, хятадын уламжлалт анагаах ухаан, эмчилгээний олон төрлийн тан эмийн зүйлс
#* 3 дугаар бүлэгт: [[Буддын шашин|Буддын шашны]] [[Зэн буддизм|Зэн буддизмын]] онол сургаал, номлол, буддын шашны сүм хийд, сургуулиуд, лам хуврагуудын эдлэл хэрэгсэл, бясалгал
#* 4 дүгээр бүлэгт: Уран зохиол, уран зураг, го даамыг тоглох арга техник,
#* 10 дугаар бүлэгт: Хятадын уламжлал анагаах ухаан, эм тан бэлдэх тухай, эмийн ургамалын зүйл, чулууны төрөл, жигүүртэн гөрөөсний төрөл зүйл, цэцэгсийн зүйл, жимс ногооны зүйл, эрүүл мэндийн зөвлөгөө, гарын авлага, хоол болон эм тангийн хэрэглээний зарим ном
#* 11 дүгээр бүлэгт: [[Фэн Шүй|Фэншүй]], домог зүй, таван махбодь найман хүлэл, мэргэ төлөг, гэмт хэрэгтнийг цаазлах төрөл, хүний бие махбодь нүүр царай шинжих зүйл, одон орны зүйл, сайн муу зүг чигийн нөлөө гэх мэт
#* 12 дугаар бүлэгт: Хүний бие махбодийн мэдлэг, хийн дасгал, тэдгээрийн төрөл
#* 13 дугаар бүлэгт: Сахиус шүтээний зүйлс, тэдгээрийг тахихад хэрэглэх эд юмс, төрөл бүрийн сахиус шүтээн, бэлгэдэлүүд,
'''Дөрөвдүгээр боть нь 10 бүлэгтэй.'''
#* 1 дүгээр бүлэгт: Төрийн шатлан захирах ёс, хууль дүрмүүд, [[Юань улсын засаг захиргааны тогтолцоо|Их Юань улсын засаг захиргааны тогтолцоо]], түшмэдийн зэрэг дэвийн дүрэм, [[Зарга шийтгэх яам]], [[Нууц бичгийн яам]], Юань улсын дунд доод шатны яам, хэлтэс, хүрээлэн, товчоод тус бүрийн тайлбар, [[Даргач]], Шувууч, Балгасчин, Байцаагч зэрэг албан тушаалын нэрс тус бүрийн тайлбар,
#* 2 дугаар бүлэгт: Юань улсын орон нутгийн засаг захиргааны нэгж хуваарь, [[син жун шу шэн]], түмэн өрхөт ноёдын эзэмшил, мянган өрхөт, зуун өрхөт ноёдын эзэмшил, [[чөлгөө]], [[жөү]], [[шянь]], тосгодын зэрэг дэвийн ялгаа, орон нутагт байсан төрийн байгууллага, хэлтэс товчоод, орон нутгийн сан хөмрөгүүд, монгол цэргийн бүтэц бүрэлдэхүүн, түмт мянгатын хүрээнүүд, цэргийн хууль дүрэм
#* 3 дугаар бүлэгт: [[Их Юань улсын нэвтэрхий хууль|Их Юань улсын Нэвтэрхий хууль]], тус хуулийн ял шийтгэлд оногдуулах төрөл зүйлс, шүүхийн тогтолцоо, гэмт хэрэгтэнийг байцаах шийтгэх, гэмт хэрэгт тооцох төрөл зүйлсийг тус бүрээр нь тайлбарласан.
#* 4 дүгээр бүлэгт: Гэмт хэргийн нэр томьёо
#* 5 дугаар бүлэгт: Аливаа зүйлийн хэмжээсийн бүлэг, хүнд хөнгөний хэмжээ, шингэний хэмжээ, хот суурины хэмжээ, тариан талбайн их багын хэмжээг олох хуваах, хятад үржүүлэхийн хүрд, математикийн томьёо, пи тоог тооцоолох, шугамны хэмжээс, геометрийн хэмжүүр
#* 7 дугаар бүлэгт: [[Цай|Цайны]] төрөл зүйл, цай буцалгах, хийх арга барил, цайны орц найрлага
#* 8 дугаар бүлэгт: Архи дарсны төрөл зүйл, төрөл бүрийн архи хийх аргууд, архи дарсны хөрөнгө хийх, буудайгаар архи хийх арга техник,
#* 9 дүгээр бүлэгт: Хоол ундны зүйл, энэ бүлэгт хятад, монгол, исламын шашинтан, солонгос, зүрчид, тангуд зэрэг ард түмний уламжлалт төрөл бүрийн хоол хүнс, идээ ундааны жор, хэрхэн бэлтгэх арга барил багтсан.
#* 10 дугаар бүлэгт: [[Гоймон|Гоймонгийн]] төрөл зүйл багтсан. Гоймонгоор хийсэн төрөл бүрийн хоолны жор, бэлтгэх арга зэргийг багтаасан
#* 11 дүгээр бүлэгт: Амьтны төрөл зүйл, [[Шанхайжин]], үлгэр домгийн амьтнаас бодит амьтны зүйлс, жигүүртэд, загас, хөхтөн, хорхой шавжны зүйлс,
==Хэвлэмэл эхүүд==
Одоо үед дараах хэдэн эх олдоод байна.
|
