Цагаан сар: Засвар хоорондын ялгаа

'''Цагаан сар''' ({{lang-bxr|Сагаан һара}}, [[Халимаг хэл|хал.]] ''Цаһан сар'') - [[Монгол үндэстэн|Монгол үндэстний]] уламжлалт [[шинэ жил]]ийн баяр юм. Билгийн тооллын Цагаан сарын баярыг Монголын Буддын шашин буюу [[Шарын шашин|Шарын шашны]] ТөгсбуянтТөгсбуянтын буюу билгийн тооллынзурхайн дагуу хаврын эхэн сард тэмдэглэдэгтэмдэглэж байна. Монголын Цагаан сарын баярыг Монгол улсаас гадна ОХУ-ын Буддын шашинт Буриад, Тува, Алтай, Халимагийн ард түмэн тэмдэглэн өнгөрүүлдэг.

Төгс буянтын зурхайг 1747 онд Хөхнуурын Монголын түүхч, гүн ухаантан, шашны ухаан, анагаах ухаан, уран зохиол, одон орон судлал, зурхайч Сүмбэ хамба лам Ишбалжир Монгол орныхоо газрын хуваарьт тохируулан "Төгс буянт шинэ зурхай" хэмээх Монгол одон орон зурхайг зохиож сургууль байгуулсан түүхтэй. Төгсбуянт зурхай бол нар сарны тооллын дагуу Монгол орны цаг агаар уур амьсгалд тохируулж бүтээсэн Монгол зурхай юм. Тус зурхайн дагуу жил бүрийн Цагаан сарын баяр хэзээ болохыг товлодог. Монголчууд

Лавтайяа, 200Хүннү гаруйгүрний жилүеэс Манжмонголчуудын Чинөвгө гүрнийдээдэс харьяандзурхай явахдаазурж, уламжлалтон Шартооллоо зурхайгаартэмдэглэдэг Цагаанбайж. сарынТүүнчлэн баярхүннү тэмдэглэдэгнар байв.өнөөгийн, Түүнээсарван өмнөхоёр чамьтнаар жилийг төлөөлүүлэн бэлгэдсэн цаглабар зохион хэрэглэж байсан түүхтэй.

Юан гүрний үед Хубилай хааны зарлигаар монголын болон түүний харьяанд байсан улс орнуудын тоо, одон орон, зурхайн ухааны олон мэргэд уултөрийн зурхайг магадлан баталгаажуулжшалгаж баталгаажуулан, хэрэглэсээр ирсэн байдаг. УлмаарЭдүгээ азийн олон орон чухамхүү эл зурхайг хэрэглэн буй.

Монголчууд 200 гаруй жил Манжийн Чин улсын харьяанд явахдаа тэрхүү уламжлалт Шар зурхайгаар Цагаан сарын баяр тэмдэглэдэг байв. Харин 1911 онд тусгаар тогтнолоо сэргээж, 8-р Богд хаан Жавзандамба хутагтынхутагт хааны зарлигаар Төгс буянтын зурхайг буцаан хэрэглэх болжээ. Цагаан сар бол шинэ жилийн баяр төдийгүй Монгол улсын тусгаар тогтнолын бэлгэдэлт баяр юм.