Еврей хэл: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary Tags: Reverted Visual edit |
б Enkhsaihan2005 (яриа)-н хийсэн засваруудыг 92.10.222.64-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ. Tag: Rollback |
||
Мөр 1:
{{Инфобокс Хэл
{{Хэл|name=Еврей хэл </br> עִבְרִית|minority={{POL}} </br> {{RSA}}|mapcaption=|map=|lingua=12-AAB-a|iso3=heb|iso2=heb|iso1=he|agency=[[Еврей хэлний хүрээлэн]]<br />{{lang|he|האקדמיה ללשון העברית}} ({{lang|he-Latn|''HaAkademia LaLashon Ha‘Ivrit''}})|nation={{ISR}}|pronunciation=[ivˈʁit]|script=[[Еврейн цагаан толгой|Еврей цагаан толгой]]|fam5=Кэнаъан|fam4=Баруун Хойд Семитик|fam3=Төв семитик|fam2=Баруун Семитик|familycolor=Семитик|speakers=8-9 сая хүн|region=[[Израил]], [[Газын зурвас]], [[Баруун эрэг]]|notice=IPA}}'''Еврей хэл''' нь Aфро-Ази хэлний язгуур, баруун хойд Семитик хэлний бүлэг, Канаан хэлнүүдийн нэг юм. {{lang-he|עִבְרִית}} (Иврит)-ээр 8 сая орчим хүн ярилцдаг. Израйль улсын албан ёсны хэл юм. Уг хэлээр маш олон зуун жилийн өмнө эртний [[Израиль|Израйльд]] яригддаг байсан ба [[Библи]] дээр ч мөн тэмдэглэгдсэн байдаг. Хожим нь Иуда (Израйльчууд) [[Вавилоны Эзэнт Гүрэн]]д эзлэгдэн, цөллөгт явсны дараагаас [[Арамей хэл|Арамей хэлийг]] хэрэглэж эхэлсэн. Өдрөөс өдөрт Еврейгээр ярих хүний тоо багасаар байсан боловч [[Иудейзм|Иудейн шашинд]] шашны ном зэрэгт суралцах зорилгоор ойр зуур хэрэглэж байв. Үндсэндээ бараг мөхсөн гэж хэлж болох ч 20-р зуунд олон еврейчүүд Еврей хэлээ нийтийн хэрэглээнд дахин хэрэглэхээр оролдож эхэлсэн. Эрдэмтэн, хэл судлаачдын цөхрөлтгүй оролдлогын үр дүнд Еврей хэлийг нийтийн хэрэглээнд дахин тавьж чадсан юм. Үүний дараахан хэлний шинэ статустай [[Израиль|Израйль улс]] 1948 онд байгуулагдсан. Олон хүмүүс Израйльд нүүн ирж амьдарч, еврей хэлийг идэвхтэй сурч, бүх нийтээрээ еврей хэлээрээ харилцдаг болжээ.▼
|name = Еврей
|nativename = <big>{{lang|he|עִבְרִית}}<br />''{{lang|he-Latn|Ivrit}}</big>''
|pronunciation = '''жишиг Израилийн:''' {{IPA|[(ʔ)ivˈʁit]}} - {{IPA|[(ʔ)ivˈɾit]}},<br />'''жишиг Израилийн ([[Сэфаради Еврей хэл|Сэфаради]]):''' {{IPA|[ʕivˈɾit]}},<br />'''Иракийн:''' {{IPA|[ʕibˈriːθ]}},<br /> '''[[Йемений Еврей хэл|Йемений]]:''' {{IPA|[ʕivˈriːθ]}},<br />'''[[Ашкенази Еврей хэл|Ашкенази]]:''' {{IPA|[ˈivʀis]}}
|region = [[Израиль]] <br /> Дэлхий нийтийн ([[сүмийн ёслолын хэл]]ээр [[Еврейн шашин]] учраас), [[Баруун эрэг]] бөгөөд [[Газын зурвас]]д<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html?countryName=&countryCode=®ionCode=o CIA's World Fact Book]</ref>
|speakers = '''Нийт ярилцагч''' < 10,000,000 <br /> {{flagcountry|Israel}}<br />'''Эх хэл''' 5,300,000 (2009);<ref>[http://www.ethnologue.com/ethno_docs/distribution.asp?by=size Ethnologue: Statistical Summaries<!-- Bot generated title -->]</ref><br />'''Хоёрдогч хэл''' 2,000,000 - 2,200,000 (2009)<br /> {{flagcountry|АНУ}}<br />'''Гэр бүлийн хэл''' 200,000 (бараг) [[Америкийн Нэгдсэн Улс]]ад Еврей хэлийг гэрд ярилцан {{smallsup|1}}<br /><small>
<sup>1</sup>''United States Census 2000 PHC-T-37. Ability to Speak English by Language Spoken at Home: 2000. {{PDFlink|[http://www.census.gov/population/cen2000/phc-t37/tab01a.pdf Table 1a.]|11.8 KB}}''</small> <br />
{{flagicon|Палестин}} <br /> '''[[Palestinian territories]]''' '''Хоёрдогч хэл''' 500,000 - 1,000,000
Дөрөвдүгээр зуунд тодорхой хугацаанд ярьсан хэлнээр амьдралаас тасархай боловч, Еврей хэл нь [[сүмийн ёслолын]] ба [[утга зохиолын хэл найруулга]]ар тэсвэрлэв. [[1880]]-ад онд [[Еврей хэлний мандалт|сэргэн босов]].
|rank=77
|familycolor = Афро-Ази
|fam2 = [[Семитик хэлнүүд|Семитик]]
|fam3 = [[Баруун Семитик хэлнүүд|Баруун Семитик]]
|fam4 = [[Төвийн Семитик хэлнүүд|Төвийн Семитик]]
|fam5 = [[Баруун хойд Семитик хэлнүүд|Баруун хойд Семитик]]
|fam6 = [[Кэнаъан хэлнүүд]]
|script = [[Еврейн цагаан толгой]]
|nation = {{ISR}}
|agency = [[Еврей хэлний хүрээлэн]]<br />{{lang|he|האקדמיה ללשון העברית}} ({{lang|he-Latn|''HaAkademia LaLashon Ha‘Ivrit''}})
|iso1=he |iso2=heb
|lc1=heb |ld1=Одоо үеийн еврей
|lc2=hbo |ld2=Эртний еврей |ll2=Biblical Hebrew language
<!--Linguasphere code: 12-AAB (for future reference, if Linguasphere codes are included in the infobox)-->
}}
▲
Еврей хэл нь Араб хэлтэй их ойролцоо бөгөөд Еврей хэлний зарим үгс Араб хэлнээс орж ирсэн байдаг. Израйльд олон үгсийг Англи, Франц, Герман болон Орос хэлнээс еврей уруу орчуулсан. Хуучин Гэрээн дэх олон үгс Еврей хэлэнд маш их агуулгыг нэмж өгсөн юм. Еврей хэлний эх бичгүүдийг [[Библи|Библийн]] эх бичгүүд болох Тора, Танах, Самари Пентатуах зэргээс авдаг.
| |||