05:25, 7 Арванхоёрдугаар сар 2020-ий байдлаарх засвар засварлах Zorigt (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) Системийн операторууд 32,564 edits б 202.179.21.219 (яриа)-н хийсэн засваруудыг Zorigt-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ. Tag: Rollback ← Өмнөх өөрчлөлт		10:00, 14 Арванхоёрдугаар сар 2020-ий байдлаарх засвар засварлах цуцлах Munkhzaya.E (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) 141,230 edits No edit summary Дараагийн ялгаа →
Мөр 1: {{Нутаг \|нэр = Галуут сум<br>{{mongolUnicode\|ᠭᠠᠯᠠᠭᠣᠲᠣ<br> ᠰᠤᠮᠤ\|h}} \|ямар_янзын_нутаг = [[Монгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн хуваарь\|сум]] \|анхаарах_нэр = Мөр 6: \|image_caption = \|imagesize = \|улс_эсвэл = [[Улс орнуудын жагсаалт\|~~Эзэн улс~~Улс]] \|аль_улс_эсвэл = {{MGL2}} \|нэгдүгээр_зэргийн_нэгж = [[Монгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн хуваарь\|~~Дээд аймаг~~Аймаг]] \|нэгдүгээр_зэргийн_нутаг = {{Flag\|Баянхонгор\|coa}} \|хоёрдугаар_зэргийн_нэгж = [[Баянхонгор аймаг#Сумд\|Дотоод баг]] (‌6) Мөр 19: \|шуудангийн_томъёо = 64110 \|image_map2 = Mon-bayankhongorgaluut.png \|mapsize2 = ~~340px~~280px \|хаяа_залгаа_нутаг = ↖ [[Жаргалант сум (Баянхонгор)\|Жаргалант]], ↑ [[Чулуут сум\|Чулуут]], ↗ [[Ихтамир сум\|Ихтамир]], <br>← [[Заг сум\|Заг]], → [[Эрдэнэцогт сум\|Эрдэнэцогт]],<br>↙ [[Бөмбөгөр сум\|Бөмбөгөр]], ↘ [[Баян-Овоо сум (Баянхонгор)\|Баян-Овоо]] }} '''Галуут''' ({{mongolUnicode\|ᠭᠠᠯᠠᠭᠣᠲᠣ\|h}}) нь [[Баянхонгор]] аймгийн [[сум]] юм. Баянхонгор аймгийн Галуут сум Монгол Улсын нэгэн түүхт хошуу, түүхт сум юм. Халхын 3 хошуу Цогтой гүн, Дархан гүн, Номун хан шавь одоогийн Галуут Бөмбөгөр Баацагаан сумын түүхэн хөгжилтэй салшгүй холбоотой. == Түүх == Баянхонгор аймгийн Галуут сум Монгол Улсын нэгэн түүхт хошуу, түүхт сум юм. Халхын 3 хошуу Цогтой гүн, Дархан гүн, Номун хан шавь одоогийн Галуут Бөмбөгөр Баацагаан сумын түүхэн хөгжилтэй салшгүй холбоотой. 1923 онд Цогтой гүний хошууг Баянхонгор хайрхан уулын хошуу гэж нэрлэн Баянхонгор, Хуримт нуур, Цагаан овоо, Бөмбөгөр хайрхан гэсэн 4 сум, 12 болгон хуваан байгуулжээ. Баянхонгор хайрхан уулын хошуу гэдэг нэр 1941 оныг хүртэл нэрлэгдэж байгаад БНМАУ-ын Бага хурлын Тэргүүлэгчдийн 1941 оны 12-р сарын 11-ний өдрийн 81-р тогтоолоор Баянхонгор аймгийн Галуут сум гэж нэрлэх болжээ. Line 40 ⟶ 38: Одоо тус суманд есөн жилийн дунд сургууль, цэцэрлэг, хүний их эмчийн салбар, соёлын төв, харилцаа, холбоо, ус цаг уурын станц зэрэг төрийн үйлчилгээний байгууллагууд ажилладаг. == Газар зүй == Галуут сум нь хойт талаараа Архангай аймгийн Чулуут, Их Тамир сум Баянхонгор аймгийн Эрдэнэцогт, Баян-Овоо, Бөмбөгөр, Заг, Жаргалант сумтай хил залгадаг. [[Хангайн ~~нурууны~~нуруу]]ны салбар уулс, хөндий хоолой дэл сэрвэн хосолсон 504,7 мянган га эдэлбэр нутагтай. Далайн түвшингээс дээш 3539 м өргөгдсөн Гурван Анагийн нуруу, хамгийн доор газар нь 2117 м өндөрт байрлах Баянхонгор хайрхан уулын өвөр юм. Сумын төв нь Баянхонгор хайрхан уулын өвөрт Харганын голын хойд хөндийд байрлана. Сумын төв нь мөнх цэвдэгтэй газар байрладаг ба аймгийн төвөөс 86 км, нийслэл Улаанбаатар хотоос 728 км зайтай ажээ. Line 52 ⟶ 51: Чин сүжигт номун ханы хийдийн сум дуган, Бурхант хясаа, Буянт голын хүн чулуу, Харганын агуй, Тээлийн хөндийн бичигт хад, Цохиотын булан дахь хүн чулуу, Тээлийн амны балгас, Өргөөтийн овооны буган чулуу, Бага цохиотын дөрвөлжин хэргэсүүр, Чингис хааны гүүн зэлний гадас, Сумын төв дэх хөшөө чулуунууд зэрэг эрт үеийн өвөг дээдсийн бүтээсэн дурсгалт түүхт газрууд олон. == Амьтан ургамал == Эрдэс түүхий эдийн хувьд зэс, гялтагнуур, чулуун нүүрс, алт зэрэг ашигт малтмалтайгаас гадна усан болор, утаат болор, оюу зэрэг эрдэнийн чулуун сайн чанарын наанги шавар, элс хайрга, шохой шороон будаг, давс хужир элбэгтэй. Улсын төв музейд хадгалагдаж буй Монголын хамгийн том ногоон хаш чулуу нь 1 м урт, 70 см өргөн, 35 см зузаан 152 кг жинтэйгээр 1957 онд олдож байсан түүхтэй. Мөр 62: Сумын нутаг Чин сүжигт номун ханы хийд, Дархан гүний хийд, Дашдоо гүний хүрээ зэрэг байснаас 1932-1938 оны хэлмэгдүүлэлтийн үеэр Чин сүжигт номун хааны хийдээс бусдыг нь устжээ. Харин 1990 оноос сүсэгтэн олны зүтгэл, төрөөс авсан арга хэмжээний дүнд Чин сүжигт номун ханы хийдийг засварласан нь нутгийн олонд буянтай үйлс болсон. ==~~=Энд~~ Сумаас төрсөн алдартнууд= == Тус сумаас олон алдартнууд төржээ. 1921 оны ардын хувьсгалын партизан С.Бямбаа, А.Пүрэвдавга, 1939-1945 оны дайнд гавъяа байгуулсан ахмад дайчид Д.Чойжин, Б.Амаржаргал, М.Ойдов, Б.Гончигсүрэн, М.Наваан, Г.Агваан, Д.Долгор, О.Цэдэв, О.Гэндэн, Б.Наваан, Б.Бүрдхүү, Д.Санж, Н.Пүрэвсүрэн, Д.Жаамаа, Монгол улсын аварга малчин, алтан төлийн эзэн, гавъяат малчин Ц.Шарав, Улсын аварга малчин Б.Цэдэнхорлоо, Монгол улсын 3 удаагийн аварга “Осолгүй манлай тээвэрчин” Х.Баасанхүү, хошой аварга С.Ренцэндаваа, Монгол Улсын алдарт уяач Н.Ядам, алдарт уяач Дашдамба, уран хэмээн алдаршсан Д.Сумъяа, уран зураач Цэрэндорж, зохиолч сурвалжлагч Б.Дарамжав, зохиолч яруу найрагч Д.Халзан, Монгол улсын гавъяат тамирчин улсын начин З.Дэлгэрдалай, цанын спортын мастер А.Нямсүрэн, мастер З.Очирваанчиг нарыг дурьдаж болно. Мөр 80: * [[Чүлтэмийн Бизъяа]] (1938) Монгол Улсын урлагийн гавьяат зүтгэлтэн, зураач Галуутчууд оюунлаг боловсон хүчний их нөөцтэй, авъяаслаг, ард түмэндээ хүндлүүлсэн олон арван эрдэмтэн, удирдах хүмүүс төрүүлсэн өлгий нутаг билээ. Монгол улсын гадаад харилцааны сайд Мангалын Дүгэрсүрэн, Хөдөлмөрийн баатар Д.Гомбожав, ахмад чекист хурандаа Д.Гомбодоо, онц бөгөөд бүрэн эрхт элчин сайд З.Рэндоо, Монгол улсын соёлын гавъяат зүтгэлтэн Ж.Батбаяр, УИХ-ын гишүүн Г.Занданшатар, Сэргэлэн компанийн ерөнхий захирал Г.Батмөнх, аймгийн хариуцлагатай нарийн бичгийн даргаар 40 гаруй жил ажилласан П.Чүлтэмсүрэн, техникийн ухааны доктор С.Дэлэг, эрдэмтэн Я.Цэвэл, Ардын гэгээрлийн тэргүүний ажилтан Ч.Сандаг, Д.Нанжид, С.Пунцаг, соёлын тэргүүний ажилтан Д.Өлзий, С.Оюунтогтох нар болно. ~~{{Баянхонгор}}~~ {{Хөтлөгч мөр Баянхонгорын сумууд}} [[~~category~~Ангилал:Баянхонгор аймгийн ~~сумд~~сум]] [[Ангилал:Монголын сум]]

Галуут сум: Засвар хоорондын ялгаа