Орхоны хөндийн соёлын дурсгал: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 1:
{{Инфобокс Хөндий
|NAME = Орхоны хөндий
|BILD = Orchon-mongolei.JPG
|BILDBESCHREIBUNG = [[Орхон гол]]
|LAGE = [[Хархорин сум|Хархорин]], [[Монгол Улс]]
|GEBIRGE =
|BREITENGRAD = 47/33/24/N
|LÄNGENGRAD = 102/49/53/E
|REGION-ISO = MN-055
|TOPO-KARTE =
|KARTE =
|POSKARTE =
|TYP =
|GESTEIN =
|HÖHE = 2600
|HÖHE_VON = 1500
|HÖHE-BEZUG = MN
|FLÄCHE = 121967
|LÄNGE =
|GEWÄSSER = [[Орхон гол]]
|KLIMA =
|FLORA =
|NUTZUNG =
|BESONDERHEITEN = [[Ази дахь дэлхийн өвийн жагсаалт|Ази дахь дэлхийн өв]]
}}
{{Инфобокс Дэлхийн өв
|нэр =Орхоны хөндийн соёлын дурсгал
|зураг =
|зургийн_тайлбар =Орхон гол
|улс =[[Монгол]]
Line 8 ⟶ 33:
|ID =1081
|гогцоо =
|бүс =[[Ази
|солбицол =
|он =2004
Line 17 ⟶ 42:
'''Орхоны хөндийн соёлын дурсгал''' нь [[Улаанбаатар]] хотоос 360 орчим километр алслагдсан, [[Монгол улс]]ын төв хэсгээр урсах [[Орхон гол]]ын эрэг дагуу сунан байршсан байдаг.
[[ЮНЕСКО]] 2004 онд 28-р чуулганаараа энэхүү газрыг [[Дэлхийн өв]]ийн жагсаалтад бүртгэн авсан. Орхон голын хөндий нь Төв Азийн хоёр мянга гаруй жилийн турш нүүдэлчдийн соёл иргэншил хэрхэн хувьсан өөрчлөгдөж байсныг илтгэх хосгүй нандин дурсгалуудыг агуулдаг байна.
Дэлхийн өвийн II, III, IV [[Дэлхийн өв|шалгуур]]уудыг хангасан тул 1081 дэх байршлаар бүртгэн, Ази-Номхон далайн бүс нутгийн өвд оруулсан байна.
Олон зууны турш Орхон мөрний хөндий нь тал нутгийн нүүдэлчдийн хүчирхэг эзэнт улсуудын төв болсоор иржээ. Үүний хамгийн эртний нотолгоо нь 8-р зууны үед тогтнож байсан [[Хөх Түрэг]]ийн эзэнт гүрний Билгэ хаанд зориулсан [[Руни бичиг|Руни бичээс]] бүхий чулуун хөшөө юм. Уг хөшөөнөөс хойш 25 км зайд нүүдэлчдийн нийслэл Орд балгасын туурь байдаг. Түрэгийн улсуудын үед Орхон голын хөндийд орших Этүгэн уул сүсэг бишрэл, улс төрийн төв болж байсан ажээ. [[Кидан]]чуудын ноёрхлын үед тэдний сүр хүчийг илтгэсэн 3 хэлээр бичигдсэн олон тооний чулуун хөшөөнүүд бий болжээ.
Line 27 ⟶ 49:
== Орхон мөрний хөндийд орших зарим дурсгалууд ==
* 8-р зууны эхэн үед Хөх Түрэгийн [[Билгэ хаан]], [[Куль Тегин]] нарт зориулан босгосон Орхоны бичээс бүхий хөшөөнүүд. Эдгээрийг Оросын археологичид 1889-1893 оны малталтаараа нээсэн байна.
* [[Хар балгас]]ын туурь. 8-р зууны үеийн [[Уйгур]]ын эзэнт улсын нийслэл хот нь ордон, сүм, дуган, дэлгүүр гэх мэт маш олон тооны сүрлэг байгууламжуудтай 50 хавтгай дөрвөлжин км нутаг дэвсгэрийг хамран оршиж байжээ.
* [[Монголын эзэнт гүрэн|Монголын эзэнт
* [[Эрдэнэ зуу|Эрдэнэ зуу хийд]]. Монгол оронд Түвдийн Бурхны шашин дэлгэрсний бэлэгдэл, анхны буддын сүм. Уг сүмийн зарим хэсгийг коммунист дэглэмийн үед 1930-1940 оны орчимд устгасан байна.
* [[Төвхөн хийд]]. Даянч ламын агуй болох Төвхөн нь өвөрмөц, хосгүй сүм юм. Далайн түвшнээс дээш 2600 метр өргөгдсөн уулын дээр орших уг хийдийг коммунист дэглэмийн үед нураасан байна.
Line 41 ⟶ 61:
[[Ангилал:Байгаль хамгаалах хөдөлгөөн]]
[[Ангилал:Ази дахь дэлхийн соёлын өв]]
[[Ангилал:Азийн хөндий]]
[[Ангилал:Монголын хөндий]]
[[Ангилал:Өвөрхангай аймгийн газар зүй]]
| |||