Википедиа

Их Юань улсын нэвтэрхий хууль: Засвар хоорондын ялгаа

Browse history interactively
← Өмнөх өөрчлөлтДараагийн ялгаа →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
Tag: 2017 source edit
Мөр 1:
[[Файл:《大元圣政国朝典章》典章一《诏令卷之一》（《诏令》总共只有一卷）的全部目录（节选自《大元圣政国朝典章》台北国立故宫博物院藏元刊本之影印本）.jpg|thumb]]
 
'''Их Юань улсын нэвтэрхий хууль''' нь [[Юань улс|Монголын Юань улс]] даяар мөрдөж байсан томоохон хууль зүлийн бичгүүдийн нэгд зайлшгүй ордог. Энэхүү хууль нь өмнөх үеийн [[Их Засаг|Их Засаг хууль]], 1262 оны '''Ярьж эмхэтгэсэн хууль цаазын бичиг''', 1263 оны '''Өртөөний шинэ хууль''', 1264 оны '''Шинэ эмхэтгэсэн хуулийн бичиг''' , 1271 оны '''Төвлөн засах яамнаас боловсруулсан хуулийн бичиг''', 1291 оны '''[[Жи ЮанийЖыюаний шинэ хууль]]''' зэрэг томоохон хуулийн уламжлал бөгөөд тэдгээрийн боловсронгуй хэлбэр нь байжээ. Мөн дараа үеийн олон хуулийн үндэс суурь болж өгсөн нь түүхийн чухал баримт бичиг юм.
=Түүх=
Анх [[Чингис хаан]] [[Их Монгол улс|Их Монгол улсаа]] байгуулаад өөрийн газар нутагт шинээр нэгэн хууль гаргасан нь Их Яса буюу Их Засаг хууль байсан. Их Засаг хууль нь [[Өгэдэй хаан|Өгэдэй]], [[Мөнх хаан|Мөнх хаадын]] үед улам дэлгэрэнгүй болж, хойч үеийн цаазуудын гол тулгуур болж байсан.
<br>[[Хубилай хаан]] өмнө зүгт сууж эхэлснээр хуучин хууль суурин иргэнийг хуульчилан захирахад тохиромжгүй болж ирсэн. Тиймээс хуучин [[Тан улс|Тан]], [[Сүн улс|Сүн улсын]] хууль цаазыг монголын хууль цааз болон монгол төрийн үзэл баримтлалтай уялдуулж байсны дотроос хамгийн том нь, '''[[Жи ЮанийЖыюаний шинэ хууль]]''' болно. Үүнээс улбаалан 1305 онд '''Да ДэДө Лю Лин''' (Да ДэгийнДөгийн хуулийн эмтхэтгэл) гэх цаазыг баталж гаргасан. Эдгээр нь олон хүнтэй хятад орныг хууль цаазын дагуу захирах байсныг тухайн үеийн монгол ноёд түшмэд ухамсарлаж байсны илрэл гэж үзэлтэй.</br>
<br>[[Буянт хаан]], [[Гэгээн хаан|Гэгээн хааны]] үеэс эхлээд шинээр хууль зохиох ажил өрнөж эцэстээ 1320-1322 оны үед 2539 зүйл бүхий '''Их Юань улсын нэвтэрхий хуулийг''' баталжээ. Их Юань улсын нэвтэрхий хуулийг хэрэгжүүлэх, цаашид боловсронгуй болгох талаар тухайн үед Гэгээн хаан, түүнийг тойрон хүрээлсэн [[Байжу ноён|Байжу чинсан]] нарын ноёдууд их анхаарч, хатуу хэрэгжүүлж байсан. Гэгээн хаан ба түүний талын ноёд 1323 онд хороогдсон ч, [[Тогоонтөмөр хаан|Тогоонтөмөр хааны]] үед зохиогдсон '''[[ЖиЖыжөн Жэн ТяогэТяогө]]''' гэх хуульд тусгалаа олсон байдаг. Харин энэ хуулийн нэг хувилбар нь Өмнөд Солонгос улсаас олдсон байдаг. Мөн [[Монгол улсын Шинжлэх ухааны Академи|Монгол улсын ШУА]]-ийн Түүхийн хүрээлэнгийн номын санд өвөр монголын эрдэмтэн '''Алтанбагана''' гуайн монгол орчуулгийн эх ноорог байдаг.</br>
 
=Холбоотой мэдээлэл=
* [[Жи ЮанийЖыюаний шинэ хууль]]
* [[Да ДэгийнДөгийн хуулийн эмхэтгэл]]
* [[ЖиЖыжөн Жэн ТяогэТяогө]]
 
[[Ангилал:Хууль]]
"https://mn.wikipedia.org/wiki/Их_Юань_улсын_нэвтэрхий_хууль"-с авсан