Экскаватор: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q182661 (translate me)
No edit summary
Tags: Mobile edit Mobile web edit
Мөр 1:
[[Зураг:Kettenbagger CAT 325C LN.jpeg|thumb|right|250px|Орчин үеийн ердийн экскаватор:<br/>[[Caterpillar Inc.|CAT 325C]]]]
Уул уурхай, зам, барилга, эрчим хүчний салбарт хэрэг болдог гол техник бол '''экскаватор''' ({{lang-en|Excavator}}) юм. Экскаватор нь хийгдэх ажилдаа хэр нийцэхээс шалтгаалж дугуйт, гинжит гэж 2 төрлийн байна. Экскаватор нь хөгжлийнхөө явцад олон шат дамжлагыг давж, жил ирэх тусам ашиглахад хялбар, үр дүн сайн гарахуйц болж ирж байна. Дэлхийн хүнд машин механизм үйлдвэрлэгч улс орнуудаас Япон, Солонгос, Америк зэрэг орнууд тэргүүлэх эгнээнд явж байна. Тэргүүлэх гэдэг маань тогтмол, сайн бүтээгдэхүүн, мөн борлуулалт зэрэг идэвхитэй явуулж буй үйл ажиллагаанаас харагдаж байгаа юм.
Нэг шанагат экскаватор
Мөр 36:
 
Шуу д утгуурт шанагатай экскаватор
Зогсож байгаа төвшнөөсөө дээшхи хөрсийг боловсруулхад шууд утгуурт шанагтай экскаваторийг хэрэглэнэ. Уян дүүжлүүрээр нь түлхэх механизмтай сугардаг иштэй түлхэх механизмгүй гэж ангилдаг. Түлхэх механизмтай сугардаг иштэй шууд утгуурт шанагатай экскаватор нь шанага, иш, полиспаст буюу өргөх татлага, түрэх механизмаас тогтоно. /зураг 1/
Зураг 1. Түлхэх механизмаар сугардаг иш бүхий шууд утгуурт шанагатай экскаваторын бүдүүвч
Сумыг эргэх тавцанд тулгуурын нугасаар 1 тулж, дээд талаас нь өргөх эргүүлгийн 2 хүрдэнд ороогдох татлагаар үзүүрийн дамарыг 7 ороолгон чангаана. Сумны дээд үзүүр полиспастаар, экскаваторын тавцан дахь хоёр хөлт тулгуураас дүүжлэгдэнэ. Сумны тулгуур нь үзүүрын дамрууд 7, түрэлтийн араа болон дамрын тойрч эргэх 01, 02 цэгийг үүсгэнэ. Эмээлт эргэвч 4 дээрх иш нь өргөх татлагаар түрэх механизмийн голыг тойрч эргэхийн зэрэгцээ, түрэх механизмийн үйлчлэлээр эргэлтийн холхивчоор давших хөдөлгөөн хийнэ. Ийнхүү чөлөөний хоёр зэрэгтэй механизм нь шанагийг ухалтын процессд удирдах боломжтой болно. Өргөх болон түрэх хөдөлгөөний хослолоор шанага хөрсний тодорхой гүнд нэвтэрч ухан дараа нь шилжүүлнэ. Машины ажлын мөчлөгө нь хөрсийг эх газраас нь салгах, шанагийн дүүргэх, хөрсийг зөөх, экскаваторын эргэх тавцанг эргүүлэх шанагыг буулгах ажиллагаа хослон явагдаж, мөргөцөгт тулгах, дахин ухах г.м дараалсан процессоос тогтоно. Хөрсийг асгахдаа шанаганы ёроолыг онгойлгоно.
Түлхэх механизмгүй шууд утгуурт экскаваторын гүйцэтгэх механизмын хөдөлгөөнгүй мөч нь полиспастаар 5 татагдах нэмэгдэл урд тулгуур 4 юм /Зураг 2/.
зураг 2. Түрэлтгүй шууд утгуурт шанагатай экскаваторын бүдүүвч
01, 02, 03 цэгүүдэд сумны 2 болон өргөх 3 эргүүлгийн хүрд, сумны 9, сумны полиспастын 7 дамар 6 зэрэг хөдөлгөөнт мөчүүдийн эргэх хосууд үүснэ. Сум нь хөдөлгөөнт мөч бөгөөд нугас 11 бүхий иш 12, үзүүрийн дамар 8, эргэх тавцантай нугас 1 дээрх эргэх хосуудыг үүсгэн. В цэгт шанага 13 дүүжлүүр өөд сумны үзүүрийн дамарт С цэгээр шүргэлцэн ороогдох өргөр татлагаар 10 татагдан шилжинэ.
 
 
Шууд утгуурт экскаваторын шанаганы ажлын хөдөлгөөн нь мөч 3, 2 ын эргэлтээр гүйцэтгэгдэнэ. Зүсэлтийн траектор нь өргөх татлаганы шилжилт, сумны шилжилтийн хослолоор үүснэ. Түрэлтгүй шууд утгуурыг үндсэндээ универсаль экскаваторуудад ашигладаг.
Зураг 3
Буцах утгуурт экскаватор
Буцах утгуурт шанагатай экскаватор нь шанага 1, иш 13, сум 11, чангаах 2 болон өргөх 10 татлагууд, дамар 9 бүхий урд тулгуур 7, чангаах 5 болон өргөх 6 эргүүлгийн хүрднүүдээс тогтож байна /Зураг 3/. Гүйцэтгэх механизмын хөдөлгөөнгүй мөч нь хоёр хөлт болон урд тулгуур бүхий экскаватор эхгэх тавцан болно. 01, 02, 03 цэгүүдэд урд тулгуурын дамар, сум, өргөх болон чангаах эргүүлгийн хүрдны механизмуудын хөдөлгөөнт мөчийн эргэх хосууд үүснэ. Сум А ба Е цэгүүдэд иш болон чиглүүлэгч дамруудын эргэх хосуудыг үүсгэнэ. Шанага бүхий иш В ба D цэгүүдэд шанаганы дүүжлүүрийн аркийн тусламжтайгаар өргөх, чангаах татлага бүхий эргэх хосыг үүсгэнэ. Буцах шанаганы ажилын хөдөлгөөн 5, 6 мөчийн эргэлтээр гүйцэтгэгдэн. Шанаганы зүсэлтийн траектори ишний түүний сумтай нугасан бэхэлгээтэй харьцангуй эргэх хөдөлгөөн, сумны түүний суурьтай бэхэлсэн нугастай харьцангуй эргэх хөдөлгөөний хослолоор тодорхойлогдож байна. Буцах утгуурт шанагатай экскаваторыг түүний зогссон түвшингээс доод түвшиний хөрсийг боловсруулхад хэрэглэж байна. Сунасан ишээр шидэгдсэн шанага чангаах татлагаар татагдах бөгөөд ажлын төхөөрөмжийн хүндийн жингээр хөрсрүү шигдэж орно. Хөрсний гадаргуу дагуу шилжихдээ шанага хөрсөөр дүүргэгдэн дараа нь сумыг чангаана. Энэ үед шанага болон сумыг өргөх полиспастаар өргөнө. Эргэх тавцан ажилын төхөөрөмжийн хамт эргэн, буулгагдах газарт шанага хоосорч, буцан шанага бүхий иш мөргөцөгт бууна.
Line 55 ⟶ 53:
 
Шингэний ажиллагаатай экскаватор
Шингэний экскаваторын гүйцэтгэх механизм нь хөшүүн мөчүүдээс тогтох хөшүүрэгт нугасан системээс бүрдэнэ. Шанаганы траекторыг өөрчлөх зорилгоор зарим нэг мөчийн уртыг өөрчлөх боломжтой. Ажлын төхөөрөмжийн хийцийн онцлог нь шанага иштэй харьцангуй эргэх хөдөлгөөн хийдэг, ажлын төхөөрөмжид хөндлөн тавцан тавих, сум, ишийг тавцантай харьцангуй эргүүлэх, сумыг сунадаг болгож өөрчилсөн зэрэг нь шингэний экскаваторын нийцлэг байдалыг дээшлүүлж уян дүүжлүүрт ажлын төхөөрөмжтэй экскаваторыг бодволилүү олон ээлжийн ажлын төхөөрөмжийг ашиглах бололцоотой болгодог /Зураг 5/. Шингэний экскаваторын сумыг 3 аргаар удирдаж болдог /Зураг 6/. А бүдүүвчид үзүүлсэн дамжуулгийг дан болон хосоор эргэх тавцангийн урд ирмэгт ойролцоо байрлуулна. Сумны уг эргэх тавцангийн урд хэсэгт байрлах тул түүнийг өргөх шаардлагатай бөгөөд эргэлтийн тэнхлэг дээр байх боломжтой. Харин сумны эргэх тавцангийн хойд хэсэгт байрлах нь суурийн тогтворжилтыг дээшлүүлэх боловч шууд утгуурт экскаваторт тохиромжгүй. В бүдүүвчид үзүүлсэн хийцийг бүрэн эргэдэггүй экскаваторт хэрэглэх бөгөөд шингэний бортогийг уртасгах хэрэгтэй. Шанаганы ишийг удирдах гидроцлиндрийг ихэвчлэн суман дээр зарим тохиолдолд сумны доор байрлуулдаг. А бүдүүвчид үзүүлсэн хийцийг нь голчлон буцах утгуурт шанагат экскаваторт б бүдүүвчид үзүүлсэн хийцийг нь шууд утгуурт шанагат экскаваторт хэрэглэнэ. Шанагыг удирдах гидроцлиндр нь голчлон ишин дээрээ байрлах бөгөөд /зураг 6-н е бүдүүвч/ дөрвөн мөчит /ж бүдүүвч/ болон зургаан мөчит /з бүдүүвч/ хэлбэртэй дамжуулга ашиглаж болдог. Сүүлийн хоёр хийц нь шанаганы эргэлтийн өнцөгийг ихэсгэх боломжийг олгодог.
 
==Гадны холбоос==
{{Commonscat|Excavators|Экскаваторууд}}