Оюуны өмч: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
Tags: Reverted Visual edit |
No edit summary Tags: Manual revert 2017 source edit |
||
Мөр 1:
'''Оюуны өмч''' (Англиар "intellectual property") гэдэг нь эд хөрөнгө, өмчлөлийн нэг төрөл бөгөөд хүний оюуны ухааны хүчээр бий болсон биет бус бүтээлүүдийг хамруулдаг юм. Тухайн ойлголт нь голдуу [[патент]], [[зохиогчийн эрх]], [[барааны тэмдэг]] болон [[газар зүйн заалт]] гэх зэрэг ухагдахуунуудыг багтаадаг. Уг ойлголт нь мөн бусад төрлийн эрх, тухайлбал, [[худалдааны нууц]], сурталчлах эрх, ёсны эрх болон шударга бус өрсөлдөөний эсрэг эрх гэх зэрэг эрхүүдийг давхар хамруулдаг. Дуу хөгжим болон уран зохиол гэх мэт урлагийн бүтээлүүд, мөн зарим нэг шинжлэх ухааны нээлт, зохион бүтээл, үг хэллэг, өгүүлбэр, тэмдэглэгээ, ялгах тэмдэг болон загвар дизайн оюуны өмчийн эрхээр хамгаалагддаг.<ref>{{Cite web|url=https://www.wto.org/english/tratop_e/trips_e/intel1_e.htm|title=What are intellectual property rights?|publisher=World Trade Organization|accessdate=2016-05-23}}</ref><ref>"Intellectual property", ''Black's Law Dictionary'', 10th ed. (2014).</ref> Оюуны өмчийн эрх зүй нь олон зуун жилийн туршид хөгжин өнөөдрийг хүртэлх замыг туулжээ.
19-р зууныг хүртэл "оюуны өмч" гэдэг нэр томьёог огт ашиглаж байгаагүй бөгөөд тухайн нэр томьёо нь 20-р зууны сүүл үеэс эхлэн ердийн үзэгдэл болж дэлхий даяар тархсан.<ref name="Lemley 2005">"property as a common descriptor of the field probably traces to the foundation of the [//en.wikipedia.org/wiki/World_Intellectual_Property_Organization World Intellectual Property Organization] (WIPO) by the United Nations." in [//en.wikipedia.org/wiki/Mark_A._Lemley Mark A. Lemley], [http://www.utexas.edu/law/journals/tlr/abstracts/83/83Lemley.pdf ''Property, Intellectual Property, and Free Riding''] [[Kategorie:Wikipedia:Vorlagenfehler/Vorlage:Webarchiv/Linktext_fehlt]][[Kategorie:Wikipedia:Vorlagenfehler/Vorlage:Webarchiv/Parameterfehler]]<span class="error" id="cxmwAWw" tabindex="0">Bitte entweder ''wayback''- oder ''webciteID'' oder ''archive-is''-Parameter angeben</span>, Texas Law Review, 2005, Vol. 83:1031, page 1033, footnote 4.</ref> [[Дэлхийн оюуны өмчийн байгууллага]] (ДОӨБ) нь олон улсын түвшинд оюуны өмчийн эрх зүйтэй холбоотой бүх гэрээ хэлэлцээрийг боловсруулж, хянан зохицуулдаг бөгөөд үүнээс гадна мэдлэг түгээж, сургалт семинар зохион байгуулж, судалгаа шинжилгээ гүйцэтгэж болон оюуны өмчтэй холбоотой төрөл бүрийн өгөгдлийн сангуудыг хөгжүүлдэг аж.
Мөр 60:
''Үндсэн нийтлэл: [[Патент]]''
▲элнэ. Энэ эрхийг ашиглан патент эзэмшигч бусад хүмүүсийг зах зээлд нэвтрэхээс сэргийлж, улмаар зах зээлийн өрсөлдөөнд өөрт давуу байдлыг бий болгодог. Тухайлбал патент эзэмшигч түүний зохион бүтээсэн зохион бүтээлийг хэн нэгэн хүн хуулбарлан зах зээлд бүтээгдэхүүн болгон гаргахыг шууд хориглож байх жишээний. Түүнчлэн тэрээр онцгой эрх эзэмшигчийн хувьд өөрийн патентын эрхийг бусдад шилжүүлэх болон лицензлэх замаар худалдаалж болно. [[Apple компани|Apple]] болон Samsung гэх зэрэг компаниуд ухаалаг гар утасны зах зээлд ширүүн өрсөлдөөнтэй байдаг бөгөөд олон жилийн туршид [[патентын дайн]] үүсгэн хоорондоо тэмцэлдэж байна. Олон улсын түвшинд 1883 онд батлагдсан [[Аж үйлдвэрийн өмчийг хамгаалах тухай Парисын конвенц]] патентын эрх зүйн бүх үндсэн зарчмыг тусгаж, хуулийн хүрээнд зохицуулсан байдаг. Монгол Улсын түвшинд 2006 онд батлагдсан [[Патентын тухай хууль]]<ref>http://www.legalinfo.mn/law/details/440</ref> өнөөдөр тухайн эрх зүйн харилцааг зохицуулах баримт бичиг болж байна.
▲=== Зохиогчийн эрх ===
''Үндсэн нийтлэл: [[Зохиогчийн эрх]]''
Line 70 ⟶ 68:
=== Барааны тэмдэг ===
Барааны тэмдэг гэдэг нь нэг зах зээлд өрсөлдөж буй бизнес аж ахуйн нэгжүүдийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг ялгаж өгөх зориулалттай дүрс зураг, бичиг, дизайн болон тэдгээрийн хослолыг хэлнэ. Барааны тэмдэг нь бизнес хөгжүүлэлтэд маш чухал үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд аливаа бизнес, аж ахуйн нэгжийн нэр төр болон үнэ цэнийг бүрдүүлдэг чухал элементүүдийн нэг. Барааны тэмдэг нь уламжлалт болон уламжлалт бус гэж ангилагддаг. Тухайн ойлголтыг мөн газар зүйн заалттай холбон авч үздэг. "Coca-cola" нь барааны тэмдгийн жишээ юм.
=== Газар зүйн заалт ===
| |||