Компьютерын сүлжээ: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
Намтар Tags: Reverted Visual edit |
б 79.3.3.188 (яриа)-н хийсэн засваруудыг Munkhzaya.E-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ. Tag: Rollback |
||
Мөр 1:
[[Зураг:NetworkTopologies.svg|right|350px|Компьютерын сүлжээний шийдлүүд]]
'''Компьютерын сүлжээ''' гэдэг нь холболтын сувгуудыг ашиглан холбогдсон [[компьютер]], бусад мэдээллийн төхөөрөмжүүдийн (хэвлэгч, камер...) цогцолбор байгууламж кабелаар болон агаараар долгионоор холбогдож ажиллахыг хэлнэ. Компьютерын сүлжээний ачаар хоорондоо холбогдсон төхөөрөмжүүд нь мэдээллийн нөөц ба боломжуудыг хоорондоо хуваалцаж хүний бүтээмжийг өсгөж, мэдээллийг улам баяжуулж чанаржуулж өгдөг.
1960-аад оны үед Дэвшилтэт судалгааны төслүүдийн агентлаг (''Advanced Research Projects Agency'', [[ARPA]]) нь [[АНУ]]-ын батлан хамгаалах яамны хэрэглэх зориулалтаар Дэвшилтэт судалгааны төслүүдийн агентлагийн сүлжээ (''Advanced Research Projects Agency Network'', [[ARPANET]])-г эхлүүлжээ. Энэ нь дэлхийн анхны компьютерын сүлжээ байв.<ref>{{citeweb |title=Internet Began 35 Years Ago at UCLA with First Message Ever Sent Between Two Computers |url=http://www.engineer.ucla.edu/stories/2004/Internet35.htm |author=Chris Sutton|publisher=''[[UCLA]]''|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080308120314/http://www.engineer.ucla.edu/stories/2004/Internet35.htm |archivedate=2008-03-08}}</ref> 1960-аад оны үед хөгжүүлсэн загваруудын дагуу сүлжээг 1969 оноос хөгжүүлж эхлэжээ.
Сүлжээг төрөл бүрийн үзүүлэлтүүдээр ангилдаг.
Сүлжээ нь дараах үүргүүдтэй:
* ''Харилцаа холбоог бий болгох.'' Сүлжээг ашиглан хүмүүс нь [[и-мэйл]], [[мессенжэр]], чаат өрөө, телефон, видео телефон яриа, видео хурал зэргийн хэрэгслүүдээр бие биентэйгээ үр ашигтайгаар, хялбараар харилцаж болно.
* ''Техник хангамжийг хамтарч хэрэглэх.'' Сүлжээнд хамрагдах компьютер бүр нь тус сүлжээнд холбоотой техник хангамжийг хэрэглэх боломжтой. Жишээлбэл, хамт хэрэглэх байдлаар тохируулсан принтерээр документ хэвлэх.
* ''Файл, өгөгдөл, мэдээллийг хамтарч хэрэглэх ([[шэйр]]).'' Сүлжээний орчинд баталгаажуулсан хэрэглэгч нь тус сүлжээний бусад компьютерүүд дахь өгөгдөл, мэдээлэлд хандах боломжтой. Хамт хэрэглэх байдлаар тохируулсан хадгалах төхөөрөмжүүд дээрх өгөгдөл, мэдээлэлд хандах явдал нь олон сүлжээний чухал онцлог болдог.
* ''Програм хангамжийг хамтарч хэрэглэх.'' Сүлжээнд холбогдсон хэрэглэгчид нь холын зайд орших компьютерүүд дээр програм ажиллуулах боломжтой.
* ''Мэдээллийг хадгалах.''
* ''Аюулгүй байдал.''
* ''Хурд.''
== Сүлжээний ангилал ==
=== Холболтын арга ===
Сүлжээнд холбогдсон төхөөрөмжүүдийг холбоход хэрэглэсэн техник хангамж, програм хангамжийн технологиудаар нь компьютерын сүлжээг ангилж болно.
Интернэт нь төхөөрөмжүүдийг физик холболтоор холбодог. Үүний тулд хаб, свич, бриж, рүүтэр зэрэг төхөөрөмжүүдийг өргөн хэрэглэдэг. Утасгүй LAN-гийн технологийг ашиглан төхөөрөмжүүдийг утасгүйгээр холбоно. Эдгээр төхөөрөмжүүд нь радио долгион буюу хэт улаан долгионы дохиог дамжууллын орчноо болгон ашигладаг. [[ITU-T]] [[G.hn]] технологи нь анхнаасаа суурилагдсан гэрийн холболтын утаснуудыг (коаксиаль кабель, телефон утасны шугам, цахилгааны шугам) ашиглан өндөр хурдны (1 гигабит/сек хүртэл) дотоод сүлжээг бүтээдэг.
=== Утасгүй холболтын технологи ===
* ''Газрын [[микро долгион]]'' – Газрын (дэлхийн) микро долгион нь газар дахь дамжуулагч, хүлээн авагчийг хэрэглэнэ. Хэрэглэх төхөөрөмж нь хиймэл дагуулын тавагтай төсөөтэй харагддаг. Газрын микро долгион нь бага гигагерцийн цар хүрээг хэрэглэдэг тул харилцаа холбоонд дамжуулагч, хүлээн авагч хоёр нь зайлшгүй бие биенийгээ харж байх ёстой. Релейн станцууд хоорондын зай нь 50 орчим километр байна. Микродолгионы антеннуудыг барилга, цамхаг, толгой, уулын дээр байршуулдаг.
* ''Холбооны [[хиймэл дагуул]]'' – хиймэл дагуулууд нь дэлхийн агаар мандлын ойлгох боломжгүй микродолгионы радиог хэрэглэдэг. Геосинхрон хиймэл дагуулуудын хувьд (GEO) нь экватороос 35'500 километр орчим өндөрт, сансарт байрлана. Дэлхийг тойрон эргэх эдгээр системүүд нь дуу, өгөгдөл, телевизийн дохиог хүлээн авч дахин дамжуулах чадвартай.
* ''Үүрэн ба PCS системүүд'' – Энэ нь хэд хэдэн радио харилцаа холбооны технологийг хэрэглэдэг. Системүүдийг өөр өөр газарзүйн бүсүүдэд хуваадаг. Газарзүйн бүс бүрд нэг бүсээс нөгөө бүсэд ярианы дохиог дахин дамжуулах үүрэгтэй нам чадлын дамжуулагч эсвэл радио релэйн антенн төхөөрөмж байна.
* ''Утасгүй LAN'' – Утасгүй дотоод сүлжээ нь тоон үүрэн холбооны технологи, нам давтамжийн радио технологитой төстэй өндөр давтамжийн радио технологийг хэрэглэдэг. Утасгүй LAN-гууд нь хязгаартай газар нутагт төхөөрөмжүүдийн хоорондын холбоог бий болгохын тулд зурвас өргөжүүлэлтийн технологийг хэрэглэнэ. Утасгүй радио долгионы технологийн нээлттэй стандартын жишээ нь IEEE юм.
* [[Хэт улаан долгионы харилцаа холбоо]] - 10 метр хүртэлх л зайнд, дундаа ямар нэг биет байхгүй тохиолдолд дохиог төхөөрөмжүүдийн хооронд дамжуулдаг.
=== Хэмжээ ===
Сүлжээг хэмжээ, цар хүрээ, үүргээр нь ихэнхдээ дотоод сүлжээ (local area network, LAN), [[wide area network]] (WAN), [[metropolitan area network]] (MAN), [[personal area network]] (PAN), [[virtual private network]] (VPN), campus area network (CAN), storage area network (SAN) гэх зэргээр ангилдаг. Эдгээр сүлжээний controller area network (CAN)-н хэрэглээ, итгэл найдварын түвшин, хандалтын эрх зэрэг зүйлс нь ялгаатай байна. Дотоод сүлжээ нь ямарваа албан байгууллагын дотоод систем, ямар нэг барилга дахь ажилчдын хэрэглээнд зориулагдсан байдаг бол WAN-гууд нь байгууллагын алслагдсан хэсгүүдийг холбосон, мөн гуравдагч байгууллагууд руу холболтуудыг оролцуулсан байж болно.
=== Функциональ холбоо хамаарал (сүлжээний архитектур) ===
|