Тиамин: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Tags: Mobile edit Mobile app edit Android app edit
{{Цэвэрлэгээ}}
Мөр 1:
{{Цэвэрлэгээ}}
Тиамин (В1) витаминий нээлт
XIX, XX зууны заагаар Индонезийн[[Индонез]]ийн нийслэл Батавиа хотын[[хот]]ын цэргийн эмнэлэгт ажил¬лаж байсан голланд эмч Кристиан Эйекманн нэгэн хүнд¬рэлтэй тулгарчээ. Тэнд эмчлүүлж асан хоригдол цэргүүд болон эмнэлгийн ажилтнууд онцын шинж тэмдэггүйгээр амархнаа сульдан тамирдаж, сүүлдээ бүр татаж унадаг болов. Ийм өвчин Индонезийн[[Индонез]]ийн [[Ява]] арлаас гадна Японд бас илэрснийг “берри-берри” хэмээн нэрлэжээ. Тухайн үеийн бүх арга хэрэгслийг ашиглаад уг өвчний оношийг тогтоож чадсангүй..
 
Тэр байтугай эмнэлгийн аж ахуйн тахианууд мөн сульдаж үхээд эхлэв Дээрх шинжээр өвчил¬сөн хүн, тахиа хоёрыг адилхан бүтээгдэхүүнээр, тухайлбал хальсал¬сан цагаан тутаргаар (цагаан будаа) хооллодог байж. Өмнө нь тахиаг хүрэн тутаргаар тэжээдэг байж. Цагаан будааг индонезчүүд хэдэн зуу, магадгүй хэдэн мянган жил хэрэглэсээр ирсэн биз. Тэгэхэд зүгээр байснаа одоо яагаав? Бодоод байхнаа Европоос тутарга хальсалдаг машин оруулан ирж будааг хальсалж эхэлснээс хойш ийм өвчлөл элбэгшжээ. Тэгэхээр хальсанд байх бодис дутсанаас эл өвчлөл үүсч байна гэсэн бодол Эйекманн эмчид төрсөн аж.
Ингээд эрдэм шинжилгээний нэг өгүүлэлдээ уг таамгаа дэвшүүлж зүг чигийг зөв гаргасан ч эцэст нь хүргэж чадаагүй бололтой. Харин тэрхүү нийтлэлийг 1912 онд Польшийн[[Польш]]ийн биохимич Касимир Фүнк олж үзээд ихэд сонирхсоноор тээрэмдэж нунтагласан цагаан будааны хальснаас дээрх өвчнийг ана¬гаах чадвартай шинэ бодис ялган авчээ. Фүнкийн нээсэн “тиамин” хэмээгч нь өдгөө бидний сайн мэдэх витамин B1 болой. Дээр дурдсан “берри-берри” төдийгүй хөх гуятах (скорбут), сульдаа (рахит) зэрэг олон өвчнийг анхандаа хоол тэжээлийн дутлаас болжээ хэмээн үзэж нэмэгдэл тэжээл өгөх замаар эмчлэхийг оролддог байжээ. Гэвч яваандаа хоол тэжээл бус, харин түүний найрлагад ямар нэг бодис дутсаных гэж таамагласан нь амьтан дээр хийсэн туршилтаар батлагдав. Витамин буюу бидний амин дэм гэж нэрлэдэг бодисуудыг анх ингэж нээсэн түүхтэй.
 
Хожим тэдгээрийг элдэв амьтны эрхтэн болон ногоон ургамлаас дангаар нь ялган гаргаж чаддаг боллоо. Голландын химич Б.Ц.П.Янсен, В.Донаф нар 1926 онд цагаан будааны хальснаас B1 амин дэм (тиамин)-ийг талст хэлбэрээр анх ялган авчээ. 1936 онд эрдэмтэн Р.Р.Уильямс, М.Грью нар бараг нэгэн зэрэг B1-ийн бүтцийг онолын үүднээс тайлбарласан байна. Дараа нь уг бодисыг 1936 ондоо Р.Р.Уильямс, 1937 онд Х.Андерсен, К.Вестфаль нар нийлэгжүүлэлтийн аргаар гарган авав. Өдгөө бидэнд мэдэгдээд буй амин дэмүүдийг үнд¬сэндээ 1920-1980 оны хооронд нээсэн бөгөөд алийг нь ч химийн нийлэгжүүлэх аргаар үйлдвэрлэх бололцоотой болоод байгаа.  
 
 
 
 
 
 
Витамины үүрэг
Line 32 ⟶ 28:
Б- α Кетохүчлүүд исэлтийн замаар карбоксил бүлгээ алдан карбон хүчлүүдэд хувирах
В- Пировиноградын хүчлийн карбоксил бүлгээ пируватдекарбоксилазын алдах урвалыг бичие.
 
 
 
 
Авитаминозын үед гардаг гол хямралууд гэвэл