Цэндийн Дамдинсүрэн: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
бNo edit summary |
||
Мөр 14:
| иргэний харъяалал = [[Монгол улс]]
| боловсрол = Дээд
| төрөл =
| субъект =
| урсгал =
| хамтрагч =Бямбын Ринчен
| залгамжлагч =
| шагналууд = Монгол Улсын [[төрийн шагнал]]ыг 1946, 1947, 1951 онуудад 3 удаа,
| гарын үсэг =
| вэбсайт =
}}
Хатагин '''Цэндийн Дамдинсүрэн''' (1986 оны 5 сарын 27-ий өдөр—1908 оны 9 сарын 14-ий өдөр) БНМАУ-ын [[Төрийн шагнал|Маршал Чойбалсангийн нэрэмжит 3 удаагийн шагнал]]т, анхны [[Ардын Уран Зохиолч]], ШУА-ийн жинхэнэ гишүүн, [[XX зууны манлай]] соён гэгээрүүлэгч, орчин цагийн Монгол хэлний дүрмийг үндэслэгч эрдэмтэн, орчуулагч, зохиолч.▼
▲Хатагин '''Цэндийн Дамдинсүрэн''' (
1938 онд ЗХУ-ын Ленинград хотын Дорно дахины сургуулийг төгссөн. 1925 онд Ардын цэрэгт бичээч, эх зохиогч, 1929 оноос Монголын Үйлдвэрчний Эвлэлийн Төв Зөвлөлийн дарга, Шинжлэх ухааны хүрээлэнд судлагч, 1942-59 онд Үнэн сонины эрхлэгч, Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн дарга, Монголын зохиолчдын эвлэлийн хорооны дарга, 1959-63 онд ШУА-ийн хэл зохиолын хүрээлэнгийн захирал, 1963 оноос ШУА-ийн эрдэм шинжилгээний ажилтнаар ажиллаж байсан. АИХ-ын депутатаар дөрвөн удаа, АИХ-ын тэргүүлэгч гишүүнээр сонгогдсон. Тэрээр монголын шинэ бичгийг зохиох ажилд идэвхийлэн оролцож орос үсэг дээр суурилсан цагаан толгой үсгийн дүрмийг зохиосон нь эдүгээ хүртэл хэрэглэгдсээр байна. Мөн XIII зууны үед зохиогдсон Монголын нууц товчоо бүтээлийг орчин цагийн монгол хэлээр хөрвүүлэн хэвлүүлснээр орчин үеийн уншигчид уг алдарт бүтээлтэй танилцах таатай боломж нээгдсэн байна. Монголын шинжлэх ухаан, нийгмийн зүтгэлтэн, зохиолч, орчуулагч. Монголын шинэ бичиг үсгийн эцэг.▼
▲1938 онд [[Зөвлөлт Холбоот Улс|ЗХУ]]-ын [[Санкт-Петербург|Ленинград]] хотын Дорно дахины сургуулийг төгссөн. 1925 онд Ардын цэрэгт бичээч, эх зохиогч, 1929 оноос Монголын Үйлдвэрчний Эвлэлийн Төв Зөвлөлийн дарга, Шинжлэх ухааны хүрээлэнд судлагч, 1942-
Зарим нь өөрийнхөө төлөө хийж бүтээсэн зүйлтэй байхад зарим нь бусдын эрх ашиг, эх орон, ард түмнийхээ төлөө энэ биеэ зориулсан нь бий. Ийм олон олон алдартны нэг нь Цэндийн Дамдинсүрэн билээ. Сургуульд орсон цагаасаа л бид энэ их хүний дүрмийг нь зохиосон шинэ үсгээр нүдээ нээн, “Цагаан цасан малгайтай…” хэмээн чээжилж, арай дунд ангиасаа “Буурал ээж минь”, “Зугаацахаар морьсон нь…”, “Цэцэн хурга”, “Гологдсон хүүхэн”, “Хоёр цагаан юм” гээд үргэлжлүүлэн уншдаг.
Line 43 ⟶ 44:
* 1969 онд 50 мянган үгтэй орос-монгол толь бичиг зохион, он тооллын хүснэгт хавсаргасан учир Төв хорооноос буруутгагдан, шүүхийн тогтоолоор 5600 төгрөг төлөх болжээ. Энэ мэт зэмлэл, буруутгал түүний амьдралд бишгүй олон тохиолдож байв.
Зохиолчийн амьдралын нэгээхэн хэсэг нь Монголын эртний уран зохиолын судлалд зориулагдсан. Шоронгоос суллагдсаныхаа дараа тэрбээр “Гэсэрийн туужийн түүхэн үндэс”, “Субашид”, “Монголын уран зохиолын дээж зуун билиг”, “Рашааны дусал”, “Саран хөхөө” зэрэг эртний уран зохиолын нэлээд ном хэвлүүлжээ.
Эртний Монголын уран зохиолыг судалж, энэ талын олон судалгааны бүтээл гарган ном зохиол хэвлүүлсэн түүнийг үндсэрхэг үзэлтэн хэмээн олонтоо хавчин гадуурхаж байжээ.
Line 50 ⟶ 51:
==Уран бүтээл==
Ц.Дамдинсүрэн [[Орос хэл|орос]], [[Герман хэл|герман]], [[Англи хэл|англи]], [[Манж хэл|манж]],
===Зохиол===
Line 99 ⟶ 100:
===Бусад===
* БНМАУ-ын [[Төрийн дуулал]] - /1951/
* 1942 онд [[Шадавын Лувсанвандан|Ш.Лувсанвандантай]] хамтран 30 мянган үгтэй "Орос монгол толь",
* 1967-1969 онд А.Лувсандэндэвтэй хамтран 50 мянган үгтэй "Орос монгол толь" 2 дахь боть,
* Өгүүлэл, найруулал, нийтлэл, тэмдэглэл, шог өгүүллэг, зэрэг сэтгүүл зүйн бараг бүх төрлүүдээр бүтээлээ туурвисан байдаг.
| |||