Кирене: Засвар хоорондын ялгаа

'''Кирене''' буюу '''Cyrene''' нь өнөөгийн [[Ливи]] улсын нутагт орших эртний [[Египетэртний Грек]]ийн колони бөгөөд тус бүс нутаг дахь эртний 5 хотын туурь юм. Эртний Грекүүд өнөөгийн Ливийг [[Аполлон]]ы онгон газар буюу Киренайка гэдэг байв.

МЭӨ 630 онд Терагийн /(өнөөгийн Грекийн [[Санторини]]/) хаан [[Баттус I]] тус газрыг эзэмшилдээ авч, Киренийг үндэслэжээ. Тус хотыг хэрхэн байгуулсан талаар [[Геродот]] “Түүх” номынхоо 4-р ботид нилээд тодорхой өгүүлсэн байдаг.

МЭӨ V зуун гэхэд Кирене хот нь бүс нутгийнхаа хамгийн хүчирхэг төв болж чадсан байна. [[Хаант засаг]] бүхий уг хотынхон Грекийн бүх хотуудтай арилжаа наймааны харилцаатай байсан төдийгүй, Карфагенийг[[Карфаген]]ийг Египеттэй[[Египет]]тэй холбох түлхүүр хот болж байжээ. Тус хотынхны арилжааны гол бүтээгдэхүүн нь [[силфиум]] хэмээх [[эмийн ургамал]] байсан бөгөөд түүнийгээ өөрийн зоосондоо[[зоос]]ондоо дүрсэлсэн байдаг.

МЭӨ460 оны орчимд [[бүгд найрамдах засагзасаглал]]ийгыг хүлээн авсан байна. МЭӨ 323 онд [[Аугаа Александр]] хааныг нас барж, Египетэд [[Птолемейн улс]] байгуулагдсан нь Кирене хот тусгаар байдлаа алдахад хүргэсэн байнахүргэсэв. Птолемейн улсын харъяанд байсан Кирене [[Ромын эзэнт улсынулс]]ын эзэмшилд багтах болжээ.

Хотын оршин суугчид [[Сулла]]гийн үед [[иргэн]], [[фермер]], харь нутгийнхан ба еврэйнүүд[[Жүүд|еврэй]]чүүд гэсэн 4 давхаргад хуваагдаж байсан мэдээ байдаг. Хотыг удирдах хүнийг иргэд өөрсдөө сонгох эрхийг Ром зөвшөөрсөн байдаг байжээ. [[Еврэй]]чүүд нь Ромын мэдэлд орохоос өмнө Птолемейн ивээлээр Киренед ихээр суурьшиж байсан ба Грек хүн амын дараа орохуйц олон тоотой, ижил тэнцүү эрхээр хангагдсан байв.

Ромын мэдэлд орсноос хойш Еврэйчүүд дарамт шахалтанд ихээр автах болсон учир Ромын эзэн хаан [[Веспасиан]], ялангуяа эзэн хаан [[Траян]]ы үед бослого үймээн дэгдээж байжээ. Энэ болслогыг Ромын жанжин [[Маркус Турбо]] дарж, дахин бослого гаргуулахгүйн тулд асар олон тооны хүнийг цаазалсан байна. [[Эусебус]]ийн тэмдэглэснээр энэ явдал нь Киренээс ихээхэн хэмжээний хүмүүс дайжин зугтах нөхцөл болсон бөгөөд хүмүүс өөр амьдрах боломжтой газруудад очин амьдарцгаах болжээ.

325 онд болсон газар хөдлөлтөөр Кирене хотын амин сүнс болсон Аполлоны боомт сүйрсэн нь улам хүчирхэгжиж байсан [[Карфаген]], [[Александрия хотуудхот]]ууд умард Африк дахь худалдааны өрсөлдөөнөөс Киренийг шахан зайлуулах боломжийг олгосон байна. [[Синесиус]] болон [[Аммианус Марселлинус]]ын тэмдэглэлд Кирене нь уугуул нүүдэлчин аймгуудын зам зууртаа буудаллан өнгөрдөг суурин хүн амгүй орхигдсон хотын том балгасын тухай өгүүлсэн байдаг ажээ. IV зуун гэхэд үндсэндээ нэг ч хүн Киренед амьдрахаа больсон байна.