Манжийн эсрэг монголчуудын тэмцэл: Засвар хоорондын ялгаа

[[Файл:Монгол 17-р зуунд.jpg|300px|thumb|Манжуурын тэлэлт]]

[[17-р зуун]]д [[Айсингиоро]] овгийн [[Нурхач]] [[жүрчид]]ийг нэгтгэн 1616 онд [[Хожуу Алтан улс ]], [[манж]]аар [[Амага айшин гүрүн улс]]ыг байгуулж [[хаан]] хэмээгдэх үеэс эхэлжээ. Тэрээр 2 жилийн дараа [[“долоон өшил гомдол”]] гээчийг зарлан [[хятад]]ын [[Мин улс]]ын холбоо харъяанд байх бусад жүрчин аймгуудтай хэдэн удаагийн амжилттай байлдаанаар [[Ляодун]]гийг эзэлж 1625 онд [[Мүгдэн]]г эзлэн [[нийслэл]] хэмээн зарлажээ. Ингэснээр тэрээр [[эдийн засаг]] [[хүн хүчний нөөц]]өөр хүчирхэгжин [[Монгол]]той шууд хиллэн харилцах болжээ. Тэр үед [[Монголчууд]] хэдий тархай бутархай ч бүс нутагтаа хүчирхэг улс төр цэргийн байгуулалтай байв. Нурхайч Монголчуудыг Мингийн эсрэг холбоотноо болгох бодлогыг амжилттай хэгэгжүүлэн язгууртнуудаа монголтой [[худ ураг]] болгон дээр дурдсанчлан монгол бичгийг авч хэрэглэсэн байна. 1624 онд [[зүүн монгол]]ын [[Харчин]], [[Дөрвөд]], [[Жалайд]], [[Горлос]] аймгууд манжид дагаар оров. Үүнийг Монголын сүүлчийн нэр төдий [[бага хаан]] [[Лигдэн]] тэргүүтэй [[ноёд язгууртнууд]] эсэргүүцэн манжтай байлдсан боловч төдий л амжилт олоогүй юм. 1626 онд [[Найман]], [[Бааран]], [[Онниуд]], [[Горлос]] аймгууд манжид дагав.

1630 онд [[Хорчин]], [[Түмэд]], [[Юншээбүү]], [[Ордос]], [[Авга (овог)|Авга]] зэрэг аймгууд, 1631 онд манж нар [[Харчин]], [[Асуд]], [[Найман]], [[Жаруд]], аймгуудтай нийлэн түүний эсрэг байлдан 1632 онд [[Цахар]]т цөмрөн Лигдэний цэргийг цохижээ. Лигдэн [[Хөх нуур]]т зугтан ирж [[халх]]ын [[Цогт хунтайж]]ийг хүлээх зуураа 1634 онд тэнгэрт хальжээ.

1646 онд [[Сөнөд]]ийн [[Тэнгис]] хэмээгч манжийг эсэргүүцэн босч [[албат иргэд]]ээ аван халхад нүүж ирэн удаах он нь халхын ноёд Тэнгисийг өмгөөлөн манжтай тэмцэж байв.