Батарей: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
нррррддддю
Tags: Mobile edit Mobile web edit
б 202.55.188.85 (яриа)-н хийсэн засваруудыг Zorigt-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ.
Tag: Rollback
Мөр 1:
[[Зураг:Batteries.jpg|thumb|right|300px|Янз бүрийн батарейнууд]]
[[File:Battery symbol2.svg|thumb|right|100px|[[Хэлхээний диаграм]] дахь батарейны [[Электроникийн тэмдэглэгээ|тэмдэглэгээ]]]]
'''Батарей''' бол үндсэндээ химийн [[энерги]]йг өөртөө агуулах бөгөөд түүнийгээ цахилгаан цэнэг болгон хувиргах чадалтай төхөөрөмж юм. Түүн дотор хүчдэлийн нүхнүүд байрлах бөгөөд нүх болгон цэнэг дамжуулах боломжтой цувраа хос тал нүхнээс тогтоно. Гэхдээ та бидний хэрэглэж хэвшсэн зураглал дээр нүхнүүдийн тоог нарийн гаргадаггүй, харин дор хаяж нэг, хоёрын зэрэг нүхийг дүрсэлдэг. Зурган дээр хөндлөн урт зурзпаасзураас, богино зураас, дахиад урт зураас, богино зураас байгааг харж болно. Урт богино хос зураас нь нэг нүхийг илтгэнэ. Урт зураас нь нэмэх цэнэгийг харуулах бол богино нь хасах цэнэгийг илэрхийлнэ. Эдгээр нь хэзээ ч хоорондоо шүргэлцэхгүй боловч маш нарийн эмх замбараатайгаар шингэн эсвэл хатуу [[электролит]] дотор байрлана.нүдэнд муу Электролит гэдэг нь тал нүх нүхнүүдтэй холбогдсон [[хагас дамжуулагч]]ийг хэлнэ. Тэрээр химийн электродтой урвалд орж хариу үзүүлж чадах цахилгаан цэнэгтэй атомуудыг агуулдаг. Электродын дагуу химийн цэнэг нь урвалд орж цахилгаан цэнэг болж хувирах бөгөөд энэ нь бүхнийг электролит нь дамжуулж харилцан зохицуулна. Иймэрхүү харилцан үйлчлэлийг faradiac гэдэг ба энэ нь нүхнүүдээр урсах урсгалд хариу үзүүлнэ. Харин энгийн бөгөөд цэнэгийг дамжуулдаггүй (non-faradiac) харилцан үйлчлэл бас явагддаг. Non-faradiac харилцан үйлчлэл нь батарейг ашиглаагүй байхад цэнэгээ алдаж байдаг. Ялангуяа тугалганы хүчлийн нүх бүхий машины батарей бол үүний тод жишээ юм. 1800 оны үед [[Алессандро Вольта]] хүчдэлийн нүхнүүдийн олон янзын төрөл болгонд цэнэг дамжуулах утга нь өөр өөр байдгийг мэдэж авсан. Энэхүү утгыг англиар Electromotive force (emf) гэх бөгөөд энэ нь өмнөх хэсэг дэх хүчдэлийн үүсвэр дараагийнхад хэрхэн дамжиж байгааг харуулна. Хүчдэлийн нүхнүүдийн утгыг [[Вольт]] гэсэн физик утгаар хэмждэг. Тэгвэл electromotive force утгыг СИ хэмжигдэхүүнээр хэмжинэ. Батарейны хамгийн сүүлийн нэгжээр дамжих цахилгаан хүчдэлийг төгсгөлийн хүчдэл гэнэ. Тэгвэл батарейны төгсгөлийн хүчдэл нь дүүрэн цэнэгтэй болон цэнэггүйгээсээ хамааран түүний emf утгатай адил байх ёстой. Батарей цэнэггүй байвал түүний terminal вольт нь emf-ээс бага байх ба дахин цэнэглэх үед emf байна.
Шүлтийн болон нүүрстөрөгч-цайрын батарейны нүхнүүдийн хувьд 1.5 вольтоор хэмжигдэх ба энэ нь түүний дотор байх химийн шинж чанараас шалтгаалж байгаа хэрэг юм. Тэгвэл өндөр чадавхитай [[литиум]]ын холимог бүхий Li нүх нь 3 ба түүнээс их вольтоор хангаж чадна. Гэвч литиум холимог нь аюултай батарей юм.