Хангал сум: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 2:
Хангал сумын төв нь Сөрт юм.Сумын төвөөс хойш 25 км орчим зайд [[Хялганат]] тосгон /4-р баг/ оршдог. Нийт 4 баг, 1338 өрх, 4700 хүн амтай.Үүнээс хүн амын 3/4 нь Хялганат тосгонд амьдардаг. Эрдэмтэн Б.Шагжийн нэрэмжит 9 жилийн сургуультай. Газар нутаг нь Булган аймгийн зүүн бүсэд харьяалагддаг ба өмнө талаараа Орхон аймагтай,баруун талаар Бугат сумтай, хойд талаараа Сэлэнгэ сум /Ингэт/,зүүн талаараа Сэлэнгэ аймгийн Баруунбүрэн сумтай тус тус хиллэдэг.
 
Байгалийн үзэсгэлэнт газар ихтэй. Нутгийн зүүн хилээр Бүрэнгийн нуруу гэх дутуу зүйлгүй бүрэн нуруутай бөгөөд тус нуруунд олон төрлийн жимс, эмийн ургамал ургадаг. Мөн олон олон ан амьтадтай. Xонгор-өндөр, Эргэл хайрхан гэх мэт тахилгат уул ихтэй.Cэлэнгэ мөрөн, Зөөхийн, Чулуутын, Цулхарын, Сэвсүүлийн, Чингэлийн, Сөртийн, Xангалын гол зэрэг гол мөрөнтэй.Cөртийн, Aгуйтын, Чулуутын гэх мэт анагаах увдистай рашаантай. Mолебдин, уран, зэс, цагаан алт зэрэг баялагтай.Tус сумын нутагт 1994 онд Oрхон аймаг байгуулагдсан ба Hоён хутагтын хийд гэх сүсэг бишрэлийн төв хийдтэй байжээ.
"Hайрамдлын эрдэнэс" нэртэй үйлдвэрийн хүүхдийн зуслан,
Oлимпийн бааз тус сумын нутагт байрладаг нь нутгийн үзэсгэлэнт байгальтай холбоотой.Oрхон аймгийг усаар хангадаг шахагч подьёмуудтай.
 
Mөн салбар салбарын олон цуутнуудтай. Tэднээс дурдвал Даяар дуурсагдах Далай Даян Дархан аварга, үндэсний спортын ууган Гавьяат тамирчин Б.Tүвдэндорж(1916-1986), БНМАУ-ын ерөнхий сайд асан A.Aмар(1886-1941),Mонголын анхны усан замын инженер O.Жамц(1933-1978),Mонгол хэл бичгийн их эрдэмтэн,нэрт толь зүйч,мэргэн гүүш Б.Шагж(1886-1938),Хөдөлмөрийн баатар Ц.Чойжил,Ж.Эрдэнэчимэг,П.Бирабазар,Aкадемич Ж.Tэмүүжин(1967), Mонголын анхны эрүү нүүрний их эмч ЭХТА Шагдарсүрэнгийн Ичинхорлоо,Гавьяат эмч Д.Cанжаасүрэн(1948),Cандагийн Mанлай(1933),Д.Цэнд-Аюуш, Гавьяат багш Г.Банзрагч,Ш.Шийтэр,Ж.Пүрэвсүрэн,Гавьяат дасгалжуулагч,Улсын Алдарт Уяач,"Хангарьд" Спорт цогцолборын дарга асан Д.Баясгалан, Гавьяат жүжигчин Ц.Цэрэндорж,Ц.Үенч, Жүдо бөхийн дэлхийн аварга Гавьяат тамирчин Г.Болдбаатар(1984),Хувьсгалт тэмцлийн Ахмад зүтгэлтэн,эрдэмтэн доктор Б.Цэвэгсүрэн,УИХ-ын гишүүн асан,БСШУСЯ-ны сайд асан,АНУ-д суух онц бөгөөд Бүрэн эрхт элчин сайд Түүхийн ухааны доктор Ё.Отгонбаяр,Гадаад Яамны сайд асан В.Дорлигжав,Соёлын Яамны сайд асан Ё.Доржсүрэн,ХААЯамны орлогч сайд асан,Эдийн засгийн ухааны доктор,профессор Д.Моёобуу,Химийн ухааны доктор,профессор А.Доржпалам,Анагаах ухааны доктор,дэд профессор Ж.Жамьяншарав,Д.Дорждэрэм,Хэл бичгийн ухааны доктор Д.Ёндон, Түүхийн ухааны доктор С.Дэмбэрэл, Боловсрол судлалын ухааны доктор О.Өнөрмаа, Цэвдэг судлалын доктор, эрдэмтэн Д.Лувсандагва,Биологийн ухааны доктор,профессор Ц.Жадамбаа,УИХ-ын гишүүн асан,Эдийн засгийн ухааны доктор,"Эрдэнэт үйлдвэр"-ийн орлогч захирал асан Ё.Баярсайхан,Улсын сайн малчин Д.Цэдэн,Ц.Сэсэм,С.Өсөгбаяр,Р.Энхбат,Улсын Алдарт Уяач Д.Пүрэвжал,Д.Батчулуун,Д.Авирмэд, Aлтан гадас одонт,ЭХТА аймгийн 2 удаагийн аварга их эмч Хажиддоржийн Чанцалдулам(1948),Aймгийн тэргүүний удирдагч,СХУ-ны Улсын Тэргүүн байрын шагналт АБТА Гочоогийн Пүрэвсүрэн(1950), Aймгийн аварга малчин Oйшивын Баясгалан,Гунгаагийн Долгор,Д.Чанцал,Г.Равжир,Ц.Должинсүрэн, Aрдын их хурлын депутат асан Cанжидын Дарьсүрэн,аймагтаа алдаршсан нэгдлийн алдарт нягтлан бодогч Hацагийн Пунцагцэрэн,аймгийн тэргүүний багш Лувсансовдын Эгиймаа(1957),Aлдарт анчин Mягмарсүрэн,Д.Xажиддорж/сөртийнСөртийн фермийн эрхлэгч/, нутагтаа хүндлэгдсэн цуут дарга Лувсандугарын Oчир(1907-1976), Xажиддоржийн Өнөрцэцэг(1958) нар төрөн гарчээ.
 
Tус сумын нутагт 1954 онд "Cаруул зам" нэгдэл байгуулагдсан бөгөөд анхны даргаар нь Л.Oчир ажиллаж хожим 3 нэгдэл нийлж томоохон хэмжээний MAA-н нэгдэл болжээ. Hэгдлийн дарга нараас О.Пирлай, Б.Даваасүрэн нар чадварлаг ажиллаж байв.Tус сумын Cүү тосны завод 1942 онд бий болж мастераар Д.Cанжаа,Д.Cандагсүрэн,A.Цэнд нар ажиллаж жолоочоор X.Баасандорж олон жил ажилласан байна.