08:52, 25 Нэгдүгээр сар 2019-ий байдлаарх засвар засварлах Munkhzaya.E (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) 141,230 edits No edit summary ← Өмнөх өөрчлөлт		15:34, 7 Тавдугаар сар 2019-ий байдлаарх засвар засварлах цуцлах Aerbaniya (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) 116 edits No edit summary Дараагийн ялгаа →
Мөр 2: \| нэр = Оспан Исламулы <br> {{lang-kk\|Оспан баатар Исламұлы}} \| зураг =[[Файл:Osman batur.jpg\|300px\|right]] \| зургийн_тайлбар = Оспан وسپان باتىر \| төрсөн_он_сар_өдөр = 1899 \| нас барсан_он_сар_өдөр= 1951оны 04 дүгээр сарын 29. Мөр 24: }} '''Оспа́н Исла́мулы''' ({{lang-kk\|Оспан батыр}}, ''Ospan batır'', وسپان باتىر; {{zh\|t=烏斯滿·巴圖爾}}; зарим тохиолдолд Осман баатар гэж дууддаг)<ref>{{cite book\|accessdate=2011-12-27\|url=https://books.google.com/books?id=rsLQdBUgyMUC&pg=PA95 \|title=Modern China's ethnic frontiers: a journey to the west\|author=Hsiao-ting Lin\|editor=\|year=2010\|publisher=Taylor & Francis\|edition=illustrated\|location=\|volume=Volume 67 of Routledge studies in the modern history of Asia\|page=126\|quote=Osman Bator 烏斯滿\|isbn=0-415-58264-4\|pages=}}</ref>[[1899]] —[[1951]])Зүүнгарын Умар Шинжаан дах түргийн үндэсний чөлөөлөх хөдөлгөөний нэг толгойлогч, БНМАУ-ын баруун хилийн орчимд зэвсэгт дээрмийн үйл ажиллагааг зохион байгуулагч, хилийн бүсэд Гоминдааны тагнуулын үйл ажиллагаа болон зэвсэгт мөргөлдөөнд оролцогч нэгэн юм. 1940-1950 оны хооронд [[Монгол]], [[Орос]], [[Хятад]] түүгээр ч барахгүй [[Америк]] улсуудын хооронд Шинжааны газар нутгийн төлөөх тэмцэл өрнөх болов. [[Шинжаан]] дахь Хятадын засгийн газраас ард иргэдийн буу зэвсэг, эд хөрөнгийг хурааж эхэлснээс [[Алтай]]н [[хасаг]]ууд [[бослого]] тэмцэл өрнүүлэх болжээ. тэр үед Чойбалсан [[Зүүнгар нутаг\|Зүүнгар]]ыг Монголд нэгтгэхээр төлөвлөж байсан ба Орос, Америк, Шиньжаанд нөлөөгөө тогтоохыг эрмэлзэж байв. Мөр 35: ==Монголчууд ба Оспаны уулзалт== [[Файл:Choibalsan and Ospan1.jpg\|~~200px~~300px\|right\|Чойбалсан, Оплан хоёр ярьж байна]] И.Оспантай уулзах саналыг Монголын талаас хэд хэдэн удаа тавьснаар 1944 оны 10 сарын 05-ны өдөр Монголын хилийн нэгэн [[застав]]т уулзжээ. Энэхүү газар нь [[Ховд]] аймгийн [[Булган сум]]ын нутагт өбайдаг. И.Оспан уулзалтаас татгалзаж байсны шалтгаан нь 1940 онд И.Оспаны босогчид Хятадтай байлдан ухарч Монголын хил Булган голд очиход Монголын хилчид босогчдын эсрэг буудаж Хятадын цэргийн гарт өгсөн явдал ба Монгол улсын хилийг зэвсэглэн халдаж дээрэм тонуул хийж байсантай холбоотой байв. И.Оспантай хийсэн хэлэлцээрээр зөвшөөрөгдсөн асуудал нь: Мөр 55: Оспан өөрөө улс байгуулж удирдагч нь болох хүсэлтэй байсан нь [[Зүүн Туркестаны Бүгд Найрамдах Улс]]ын уйгарууд давамгайлсан ЗГ-тай зөрчилдөхөд хүргэж улмаар 1946 оноос гоминданы [[Хятад]]ын талд оржээ. Тэрээр гоминдаанаас авсан даалгаврын дагуу [[БНМАУ]]-ын хилийн байнга зөрчин [[зэвсэгт халдлага]] хийж байв. 1946-1950 онуудад Оспанаар толгойлуулсан [[хасагийн дээрэмчид]] дангаараа болон гоминданыхантай хавсран хил зөрчин зэвсэгт халдлага үйлдсэнээс олон хилийн мөргөлдөөн үүсэж байсан ба үүнээс томоохон нь [[Байтаг Богдын хилийн мөргөлдөөн]], [[Бага хавтагийн хилийн тулгаралт]], [[Мэргэн уулын байлдаан]] юм. [[Файл:Osman_batur11.jpg\|~~200px~~300px\|~~Left~~left\|Оспаныг цаазалж байгаа нь]] 1949 оноос түүний нөхцөл ихэд муудаж, түүнийг устгах үйлдэл Орос, Монгол, Хятадын зүгээс байнга явагдаж байв. 1949 оны 9 сард Шинжааны засгийн газар Хятадын Коммунист Нам, [[ХАЧА]]-д бууж өгөхөө албан ёсоор зарлав. Энэ үеэс эхлэн Шинжаан, [[Ганьсу]] мужид гоминдаан, америкийн даалгавраар ажиллаж байсан бүлэглэлүүд Шинжааны төв, Урүмчид сууж байсан америкийн дэд консул Дуглас Маккараны заавраар Оспаныг тойрон нэгдсэн байна. Дараахан нь Маккаран ч өөрөө Оспан дээр хасгийн нөлөө бүхий том эздийн хамт ирж нийлжээ.

Оспан: Засвар хоорондын ялгаа