Гүюг хаан: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 1:
[[Файл:Guyuk.jpg|thumb|
'''Гүюг хаан''' (1206 он 3 сарын 19-ий
П.Карпинийн тэмдэглэснээр Гүюг хаан “дунд зэргийн нуруутай, хэрсүү ухаалаг бөгөөд хэтэрхий зальжин, буурьтай ба ихэмсэг зантай” хүн байв. Чингис хааны үндэс суурийг нь тавьж, Өгэдэй хааны үед жинхэнэ ёсоор төлөвшин тогтсон Монгол гүрэн Гүюг хааны үед нүүдэл, суурьшмал хосолсон дэлхийн хэмжээний эзэнт гүрэн болсон билээ. Гүюг хаан өөрийн гол өрсөлдөгч Алтан Ордны Улсын Бат хааныг дарахаар баруун зүг хөдлөөд замдаа өвчний улмаас нас баржээ.
Мөр 8:
Түүний дараа 1246 онд Гүюг Монголын Их хааны суурийг эзлэв. Түүнийг хаан сууринд өргөмжлөгдөх ёслол дээр Багдадын халифт улс, Сүн улс, Корё, Зүрчид зэрэг олон улс орнуудын элч төлөөлөгчид оролцжээ. Мөн Ромын Папын элч болох [[Плано Карпини]] оролцсон бөгөөд тэрээр Ромын Папын Монголчуудыг Христосын шашинд орж, Польш, Унгарыг түйвээснийхээ бурууг хүлээхийг шаардсан захидлийг авч иржээ. Гүюг хаан Ромын Папын шаардлагыг эрс няцааж, түүнийг Их Монгол Улсад дагаар орохыг сөргүүлэн шаардсан хариу өгсөн юм. Уг захидал нь эдүгээ Ром хотын Ватиканы архивт хадгалагдаж байна. Плано Карпини өөрийн аян замын тэмдэглэлийг бичиж үлдээсэн нь одоо хүртэл байсаар байна. Тэрээр эзэнт гүрний нутаг даяар хүн, амын тооллого хийж, албан татвар, цэргийн албаны хэмжээг тогтоов. Гүюгийг хаанд өргөмжлөх ёслолд Бат ирээгүй бөгөөд тэрээр өөрийн харъяат газрыг нилээд бие даасан байдалтайгаар захирч байв. Гүюг хаан Батын хүчин чадал их тул түүнтэй эвдрэлцэхээс болгоомжилж байв. 1248 онд Гүюг хаан Батын зүг цэрэглэн хөдөлж яваад, Цагадайн улсын нутагт нас баржээ.
[[Зураг:LetterGuyugToInnocence.jpg|thumb|right|
== Шашин шүтлэг ==
[[Зураг:Guyuk khan's Stamp 1246.jpg|thumb|left|
Мөнх тэнгэрийг шүтэн биширч төрийн шашин болгож байсан их хааны нэг бол Гүюг юм. Гүюг хаан нь 1246 оны 8 сарын сүүлч 9 сарын эхээр Ромын Папын элч [[Плано Карпини]] /Iohannes de Plano Carpini 1182 – 1252/-ыг хүлээн авч уулзаж байсан ба энэ үеэр Плано Карпини нь Ромын Пап/Innocentius IV, 1195 – 1254 /-ын албан бичгийг их хаанд өргөн барьжээ. Монголын талаас хариу бичгээ 1246 оны 11 сарын эхээр төлөвлөн бичиж орчуулах зэрэг ажлыг хийж гүйцэтгэжээ. Албан бичгийг Перс хэлээр бичиж Латин хэлээр орчуулан хоёр хувь үйлдэж бас Саррацин /Sarrasin/ хэлний орчуулгыг хавсаргажээ. 1m 12 cm урт, 20 cm өргөн хоёр хэсгээс бүрэлдэж бичгийн төгсгөл ба наалдуулсан залгаас дээр нь "Мөнх тэнгэрийн хүчинд" хэмээх Монгол үсгийн улаан тамга дарсан энэхүү бичиг Хожим нь Ватиканы номын сангаас олдсон юм. Бичгийн агуулга:
|