Үр шилжүүлэн суулгах: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б Үр шилжүүлэн суулгах эмчилгээний тухай
No edit summary
Tag: 2017 source edit
Мөр 1:
'''Үр шилжүүлэн суулгах''' гэдэг нь нэг сарын тэмдэгийн мөчлөгийн хугацаанд өндгөвчиндөндгөвчид олон тооны өндгөн эсүүдийгэсийг боловсруулан авч, лабораторийн орчинд эр бэлгийн эсүүдтэй нийлүүлэн үр тогтоож, үр тогтсон өндгөн эсийг умайн хөндийд шилжүүлэн суулгах процесс юм. Өөрөөр хэлбэл үр тогтох процесс болон үр тогтсон өндгөн эсийн хөгжлийн эхний үе шатыг эмэгтэйн биеэс гадна буюу лабораторийн нөхцөлд явуулж, үр тогтсон өндгөн эсийг хөгжлийн 3-5 дахь хоногт умайн хөндийд суулгана. Үр шилжүүлэн суулгах эмчилгээ дараах дэс дараалалтай явагдана. Үүнд:
 
==Үр шилжүүлэн суулгах эмчилгээ Монгол улсад ==
Алхам 1. Шинжилгээнд хамрагдах. Жирэмслэхээс өмнө хийгдэж байгаа шинжилгээнүүд нь ҮШС хөтөлбөрт хамрагдаж байгаа хосуудад жирэмслэхэд эсрэг заалт байгаа эсэх, ҮШС ажилбарын явцад гарч болох эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, жирэмсэн болох магадлалыг нэмэгдүүлэх, жирэмсэн болсон тохиолдолд эх болон ургийн эрүүл мэндийг эрсдэлд оруулахаас урьдчилан сэргийлэх зорилготой юм.
Үр шилжүүлэн суулгах эмчилгээ дараах дэс дараалалтай явагдана. Үүнд:
 
;Алхам 1. Шинжилгээнд хамрагдах
Алхам 2. Өндгөвчний үйл ажиллагааг сэдээх. Эмэгтэйн хэвийн сарын тэмдгийн мөчлөгийн үед нэг буюу хоёр л өндгөн эс боловсордог. Энэ нь лабораторийн орчинд үр тогтооход хангалтгүй юм. Иймд хосууд үр шилжүүлэн суулгахад бэлэн болсон тухайн сард эмэгтэйн биений юм үзэгдмэгц дааврын шинжилгээ хийж (биений юмны мөчлөгийн 2,3 дахь өдөр), өндгөвчний үйл ажиллагааг сэдээх тариаг эмчийн нарийн хяналтан дор хэрэглэнэ. Энэ нь эмэгтэйн хоёр талын өндгөвчинд нэгэн зэрэг хэд хэдэн фолликул үүсгэж (өндгөн эс агуулсан уутанцар) хөгжүүлэх зорилготой юм. Ингэснээр олон өндгөн эс боловсруулж түүнийгээ лабораторийн орчинд эр бэлгийн эстэй нийлүүлж үр тогтоодог. Өндгөвчинд боловсорсон өндгөн эс болгон үр тогтоох чадвартай байдаггүй, мөн үр тогтсон өндгөн эс болгон умайд бэхлэгдэн цааш хөгжих чадвартай байдаггүй. Иймд үр тогтсон өндгөн эсүүдээс умайд бэхлэгдэн цааш хөгжих магадлал өндөртэй, чанартай эсийг сонгож шилжүүлэн суулгана. Ингэснээр жирэмслэх магадлалыг нэмэгдүүлдэг тул аль болох олон өндгөн эс боловсруулахыг хичээнэ. Гэхдээ тухайн эмэгтэйн нас, биеийн онцлог, өндгөвчний нөөц зэргээс хамаарч харилцан адилгүй дааврын бэлдмэл, эм, өөр төрлийн схем хэрэглэнэ. Өндгөвч сэдээх дааврын тариа нь молекул билогийн аргаар гарган авсан ямар нэгэн хольцгүй 99.5 хувийн цэвэр өнчин тархины даавар юм. Иймд таны биед сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй. Зарим үр шилжүүлэн суулгах эмнэлгүүд нь зөөлөн аргаар өндгөн эсийг сэдээх эсвэл огт сэдээлтгүйгээр байгалиараа боловсорсон өндгөн эсүүдийг хатгаж авдаг бөгөөд энэ арга нь хуучирсан, үр дүн маш багатай арга юм. Олон улсад хийгдэж байгаа нийт IVF циклийн 99 хувь нь сэдээлттэй хийгддэг.
Алхам 1. Шинжилгээнд хамрагдах. Жирэмслэхээс өмнө хийгдэж байгаа шинжилгээнүүд нь ҮШС хөтөлбөрт хамрагдаж байгаа хосуудад жирэмслэхэд эсрэг заалт байгаа эсэх, ҮШС ажилбарын явцад гарч болох эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, жирэмсэн болох магадлалыг нэмэгдүүлэх, жирэмсэн болсон тохиолдолд эх болон ургийн эрүүл мэндийг эрсдэлд оруулахаас урьдчилан сэргийлэх зорилготой юм.
 
;Алхам 2. Өндгөвчний үйл ажиллагааг сэдээх
Алхам 3. Хяналт. Үтрээний хэт авиан шинжилгээ (ЭХО) болон цусан дахь дааврын шинжилгээгээр эмчийн заасан тодорхой хугацаанд хяналт хийж өндгөвчинд боловсорч буй уутанцарт үнэлгээ өгч тарианы тунг хянана. Хэрэв шинжилгээгээр уутанцар тохирох хэмжээндээ хүрээгүй бол тарианы тунг нэмнэ. Уутанцар боловсорч гүйцэхэд өндгөн эсийн бүрэн боловсролтыг дэмжигч тариа тарина.
Алхам 2. Өндгөвчний үйл ажиллагааг сэдээх. Эмэгтэйн хэвийн сарын тэмдгийн мөчлөгийн үед нэг буюу хоёр л өндгөн эс боловсордог. Энэ нь лабораторийн орчинд үр тогтооход хангалтгүй юм. Иймд хосууд үр шилжүүлэн суулгахад бэлэн болсон тухайн сард эмэгтэйн биенийсарын юмтэмдэг үзэгдмэгц дааврын шинжилгээ хийж (биений юмны мөчлөгийн 2,3 дахь өдөр), өндгөвчнийөндгөвчийн үйл ажиллагааг сэдээх тариаг эмчийн нарийн хяналтанхяналт дор хэрэглэнэ. Энэ нь эмэгтэйн хоёр талын өндгөвчиндөндгөвчид нэгэн зэрэг хэд хэдэн фолликул үүсгэж (өндгөн эс агуулсан уутанцар) үүсгэж хөгжүүлэх зорилготой юм. Ингэснээр олон өндгөн эс боловсруулж, түүнийгээ лабораторийн орчинд эр бэлгийн эстэй нийлүүлж үр тогтоодог. ӨндгөвчиндӨндгөвчид боловсорсон өндгөн эс болгон үр тогтоох чадвартай байдаггүй, мөн үр тогтсон өндгөн эс болгон умайд бэхлэгдэн цааш хөгжих чадвартай байдаггүй. Иймд үр тогтсон өндгөн эсүүдээс умайд бэхлэгдэн цааш хөгжих магадлал өндөртэй, чанартай эсийг сонгож шилжүүлэн суулгана. Ингэснээр жирэмслэх магадлалыг нэмэгдүүлдэг тул аль болох олон өндгөн эс боловсруулахыг хичээнэ. Гэхдээ тухайн эмэгтэйн нас, биеийн онцлог, өндгөвчнийөндгөвчийн нөөц зэргээс хамаарч харилцан адилгүй дааврын бэлдмэл, эм, өөр төрлийн схем хэрэглэнэ. Өндгөвч сэдээх дааврын тариа нь молекул билогийн аргаар гарган авсан ямар нэгэн хольцгүй 99.5 хувийн цэвэр өнчин тархины даавар юм. Иймд таныхүний биед сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй. Зарим үр шилжүүлэн суулгах эмнэлгүүдэмнэлэг нь зөөлөн аргаар өндгөн эсийг сэдээх эсвэл огт сэдээлтгүйгээр байгалиараа боловсорсон өндгөн эсүүдийг хатгаж авдаг бөгөөд энэ арга нь хуучирсан, үр дүн маш багатай арга юм. Олон улсад хийгдэж байгаа нийт IVF циклийн 99 хувь нь сэдээлттэй хийгддэг.
 
;Алхам 3. Хяналт
Алхам 4. Өндгөвчний уутанцарыг хатган өндгөн эс агуулсан шингэнийг соруулан авах, нөхрөөс үрийн шингэнийг авах
Алхам 3. Хяналт. Үтрээний хэт авиан шинжилгээ (ЭХО) болон цусан дахь дааврын шинжилгээгээр эмчийн заасан тодорхой хугацаанд хяналт хийж өндгөвчиндөндгөвчид боловсорч буй уутанцарт үнэлгээ өгч тарианы тунг хянана. Хэрэв шинжилгээгээр уутанцар тохирох хэмжээндээ хүрээгүй бол тарианы тунг нэмнэ. Уутанцар боловсорч гүйцэхэд өндгөн эсийн бүрэн боловсролтыг дэмжигч тариа тарина.
Тусгай ажилбарын өрөөнд эмэгтэйд судсаар богино хугацааны (дундаж хугацаа 10-15 минут) унтуулга хийсний дараа хэт авиан хяналт дор үтрээгээр дамжуулан нарийн зүүгээр өндгөвчний уутанцаруудыг хатгаж доторх шингэнийг соруулан авна. Соруулж авсан шингэнийг үр хөврөлийн лабораторид илгээнэ. Тэрхүү шингэнээс үр хөврөлийн техникч, эмбриологич эмч өндгөн эсүүдийг ялган авна. Эмэгтэйн ажилбар дууссаны дараа нөхөр тусгай шинжилгээний өрөөнд гар хангалга хийж үрийн шингэнээ гаргаж өгнө. Үрийн шингэнээ өгөхөөс 2-5 хоногийн хугацаанд бэлгийн хавьталд орохгүй, гар хангалга хийхгүй байх, архи согтууруулах бүх төрлийн зүйл хэрэглэхгүй байх, биеийн болон оюуны ачаалал авалгүй тайван амрах хэрэгтэй. Нөхрөөс авсан үрийн шингэнийг угаагч уусмал, тусгай тэжээлт орчин ашиглан угааж цэвэрлээд хөдөлгөөнтэй, бүтцийн хувьд хэвийн эр бэлгийн эсүүдийг ялган авна.
 
;Алхам 4. ӨндгөвчнийӨндгөвчийн уутанцарыгуутанцрыг хатган өндгөн эс агуулсан шингэнийг соруулан авах, нөхрөөс үрийн шингэнийг авах
Алхам 5. Лабораторид үр тогтоох¬
Тусгай ажилбарын өрөөнд эмэгтэйд судсаар богино хугацааны (дундаж хугацаа 10-15 минут) унтуулга хийсний дараа хэт авиан хяналт дор үтрээгээр дамжуулан нарийн зүүгээр өндгөвчнийөндгөвчийн уутанцаруудыгуутанцруудыг хатгаж, доторх шингэнийг соруулан авна. Соруулж авсан шингэнийг үр хөврөлийн лабораторид илгээнэ. Тэрхүү шингэнээс үр хөврөлийн техникч, эмбриологич эмч өндгөн эсүүдийг ялган авна. Эмэгтэйн ажилбар дууссаны дараа нөхөр тусгай шинжилгээний өрөөнд гар хангалга хийж үрийн шингэнээ гаргаж өгнө. Үрийн шингэнээ өгөхөөс өмнө 2-5 хоногийн хугацаанд бэлгийн хавьталд орохгүй, гар хангалга хийхгүй байх, архи согтууруулах бүх төрлийн зүйл хэрэглэхгүй байх, биеийн болон оюуны ачаалал авалгүй тайван амрах хэрэгтэй байдаг. Нөхрөөс авсан үрийн шингэнийг угаагч уусмал, тусгай тэжээлт орчин ашиглан угааж цэвэрлээд хөдөлгөөнтэй, бүтцийн хувьд хэвийн эр бэлгийн эсүүдийг ялган авна.
Соруулж авсан өндгөн эсүүдийн боловсролтын байдалд үнэлгээ хийж, чанарын шаардлага хангах бүрэн боловсорсон өндгөн эсүүдийг нөхрийн эр бэлгийн эстэй нийлүүлж үр тогтолт явуулна. Эрэгтэйн эр бэлгийн эсийн тооноос хамаарч лабораторийн орчинд үр тогтоолт явуулах арга 2 төрөл байна.
1.Стандарт IVF арга. Эр бэлгийн эсийн тоо, хөдөлгөөн хангалттай хэмжээнд байвал эр бэлгийн эсүүдийг өндгөн эстэй нийлүүлж үр тогтолт өөрөөрөө явагдахыг хүлээнэ. Өөрөөр хэлбэл энэ тохиолдолд эр бэлгийн эсүүд өндгөн эсийг бүрхэж хамгаалж байдаг титэм эсүүдийг хайлуулж цорын ганц эр бэлгийн эс өндгөн эсэд нэвтрэн орсноор үр тогтолт явагдана.
2.ИКСИ буюу өндгөн эсэд эр бэлгийн эсийг шууд тарьж оруулах арга. Эр бэлгийн эсийн тоо цөөн, хөдөлгөөн муу байгаа тохиолдолд эр бэлгийн эсүүд өндгөн эсийн гаднах титэм эсүүдийг хайлуулж чаддаггүй тул эр бэлгийн эс өндгөн эсрүү нэвтрэн орж чаддаггүй. Энэ тохиолдолд хөдөлгөөнтэй, бүтцийн хувьд хэвийн цорын ганц эр бэлгийн эсийг сонгож авч өндгөн эсрүү тусгай зүүний тусламжтай шууд тарьж оруулснаар үр тогтолт явагдана.
 
;Алхам 5. Лабораторид үр тогтоох¬
Алхам 6. Үр тогтсон өндгөн эсийн хуваагдлыг хянах, үнэлгээ хийх
Соруулж авсан өндгөн эсүүдийн боловсролтын байдалд үнэлгээ хийж, чанарын шаардлага хангах бүрэн боловсорсон өндгөн эсүүдийг нөхрийн эр бэлгийн эстэй нийлүүлж үр тогтолт явуулнатогтооно. Эрэгтэйн эр бэлгийн эсийн тооноос хамаарч лабораторийн орчинд үр тогтоолт явуулахтогтоох арга 2 төрөл байна.
Үр тогтсон өндгөн эс нь үр тогтсоноос хойш 5 хоногийн турш хуваагдана. Үр тогтсоноос хойш 24-28 цагийн дараа эсийн анхны хуваагдал эхэлж 2 эст өндгөн эс болно. Энэ үед буюу хатгалтын дараагийн өдөр үр хөврөлийн эмч таньтай утсаар холбогдон үр тогтолт амжилттай явагдсан эсийн тоо, хуваагдлын явцын талаар мэдээлэл өгнө. Эс хуваагдах үйл явц цааш үргэлжилж 4 эс, 8 эст цаашлаад морула, бластоцист болтлоо хөгжинө.
1.#Стандарт IVF арга. Эр бэлгийн эсийн тоо, хөдөлгөөн хангалттай хэмжээнд байвал эр бэлгийн эсүүдийг өндгөн эстэй нийлүүлжнийлүүлээд жамаараа үр тогтолт өөрөөрөө явагдахыгтогтохыг хүлээнэ. Өөрөөр хэлбэл энэ тохиолдолд эр бэлгийн эсүүд өндгөн эсийг бүрхэж хамгаалж байдаг титэм эсүүдийг хайлуулж цорын ганц эр бэлгийн эс өндгөн эсэд нэвтрэн орсноор үр тогтолт явагданатогтоно.
2.#ИКСИ буюу өндгөн эсэд эр бэлгийн эсийг шууд тарьж оруулах арга. Эр бэлгийн эсийн тоо цөөн, хөдөлгөөн муу байгаа тохиолдолд эр бэлгийн эсүүд өндгөн эсийн гаднах титэм эсүүдийг хайлуулж чаддаггүй тул эр бэлгийн эс өндгөн эсрүүэс рүү нэвтрэн орж чаддаггүй. Энэ тохиолдолд хөдөлгөөнтэй, бүтцийн хувьд хэвийн цорын ганц эр бэлгийн эсийг сонгож авч, өндгөн эсрүүэс рүү тусгай зүүний тусламжтай шууд тарьж оруулснаар үр тогтолт явагданатогтоно.
 
;Алхам 6. Үр тогтсон өндгөн эсийн хуваагдлыг хянах, үнэлгээ хийх
Үр шилжүүлэн суулгах эмчилгээ Монгол улсад
Үр тогтсон өндгөн эс нь үр тогтсоноос хойш 5 хоногийн турш хуваагдана. Үр тогтсоноос хойш 24-28 цагийн дараа эсийн анхны хуваагдал эхэлж 2 эст өндгөн эс болно. Энэ үед буюу хатгалтын дараагийн өдөр үр хөврөлийн эмч таньтай утсаар холбогдон үр тогтолт амжилттай явагдсан эсийн тоо, хуваагдлын явцын талаар мэдээлэл өгнө. Эс хуваагдах үйл явц цааш үргэлжилж 4 эс, 8 эст цаашлаад морула, бластоцист болтлоо хөгжинө.
 
==Үр шилжүүлэн суулгах эмчилгээ Монгол улсад ==
Өдгөө Монгол улсад үр шилжүүлэн суулгах лаборатори бүхий 4-5 эмнэлэг үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд эдгээрээс анхдагч нь Юнимед Интернейшнл Эмнэлэгийн Үр шилжүүлэн суулгах төв юм. Юнимед Интернейшнл (хуучнаар Баянгол эмнэлэг) 2011 оны Герман улсын Лазер технологи бүхий үр шилжүүлэн суулгах лабораторийг иж бүрнээр нь суурилуулсан бөгөөд хамгийн анхны хүүхэд нь 2012 онд мэндэлсэн. Өдгөө тус эмнэлгийн үр шилжүүлэн суулгах эмчилгээгээр амжилттай жирэмсэлсэн эхчүүдийн тоо олон болж тус эмчилгээгээр төрсөн хүүхдийн тоо 700 гаруй болсон байна. Юнимед Эмнэлэг Үр шилжүүлэн суулгах төв утас 77000003, 77000000
 
Өдгөө Монгол улсад үр шилжүүлэн суулгах лаборатори бүхий 4-5 эмнэлэг үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд эдгээрээс анхдагч нь Юнимед Интернейшнл Эмнэлэгийн Үр шилжүүлэн суулгах төв юм. Юнимед Интернейшнл (хуучнаар Баянгол эмнэлэг) 2011 оны Герман улсын Лазер технологи бүхий үр шилжүүлэн суулгах лабораторийг иж бүрнээр нь суурилуулсан бөгөөд хамгийн анхны хүүхэд нь 2012 онд мэндэлсэн. Өдгөө тус эмнэлгийн үр шилжүүлэн суулгах эмчилгээгээр амжилттай жирэмсэлсэн эхчүүдийн тоо олон болж тус эмчилгээгээр төрсөн хүүхдийн тоо 700 гаруй болсон байна. Юнимед Эмнэлэг Үр шилжүүлэн суулгах төв утас 77000003, 77000000