Чин улс: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
Мөр 135:
Чин улсын эзэн хаан [[Амбагай (манж)|Тэнгэрийн сэцэн]]-н сүүлчийн Монгол хаан Лигдан хааны эсрэг кампанит ажилд Төвдийн Бурханы шашныг дэмжиж эхэлсэн юм. Буддын шашин нь Монголчууд болон Төвдүүдэд хяналт тавихын тулд Чин улсын удирдагчдад ашигладаг байсан. Энэ нь Чин гүрний үед энгийн манжид хамаатай зүйл байсангүй.
Манжийн удирдагчдын урт удаан хугацаанд Бодьсадва Манжушри болон түүний Төвдийн Буддизмын сонирхол нь Төвдийн Бурханы шашны урлагийн [[Тэнгэр тэтгэгч]]-н эзэн хааныг дэмжиж, Бурханы шашны каноны орчуулгыг ивээн тэтгэдэг байв. Тэрээр Төвдийн Буддын гелүкпа шашныг Монголчуудын дунд энх тайван байлгахын тулд "Монголын ард түмний дунд энх тайвныг сахиулах" зарчмыг дэмжсэн юм. Монголчууд Далай лам, Шар сүмийн Панчин ламыг даган ирснийг дэмжиж байсан. Марк Эллиотт эдгээр үйлдлүүд нь улс төрийн үр өгөөжийг өгдөг боловч "өөрийн хувийн итгэл үнэмшилтэй холилддог" "
Халхын ноёдын эрх мэдэл нь QianlongТэнгэр тэтгэгч-ыг санаатайгаар бүдрүүлсэн. Тэрбээр Төвд зүүн Түвдийн Ислам-дамба-нима Төвдийн зүүн гэр бүлийн Жавзандамба хутагтын гурав дахь гэр бүлийг томилсон Халх Монгол оронд оронд нь томилогдохоор шийдсэн юм. Эхлээд Монголын Халхын язгууртны эсрэг эсэргүүцэл үзүүлж, дараа нь Халхчууд түүнийг Доландор дахь хол зайд байрлуулсан байв. Гэсэн хэдий ч Тэнгэр тэтгэгч тэдний хүсэлтийг сэжиглэж, Монгол Улсын тусгаар тогтнолыг зогсоох тухай мессежийг илгээж байв. Түвдийг болгох тухай шийдвэрийг монголчуудаас хасахын тулд Чин гүрний зүгээс хойд зүг рүү чиглэсэн цорын ганц газар болжээ.
 
[[Бөө мөргөл]] нь арван наймдугаар зууны өмнө Манжийн оюун санааны амьдралын гол цөм байсан юм. 1691 онд Ар Монголыг Чин улсын хавсаргасаны дараа бурханы шашин шүтлэгтэй газар нутгийн голлох шашин болж, бөөгийн шашин нь бурханы шашны элементүүдийг нэгтгэж эхлэв.