Ван: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 1:
'''Ван''' хэмээх нь Хятадаармонголын [[Хан]] гэсэнцолтой утгатай үгдүйцэх бөгөөд Эртний Хятадын улсуудад их хаадыг [[хуанди|'''хуанди''']], бага хаадыг '''ван''' гэж нэрлэдэг байжээ. [[Монголын нууц товчоо]]нд [[Хэрэйд]]ийн [[Ван Хан]]д [[Алтан улс]]ын хаан Ван цол олгосоноор Ван Хан гэж алдаршсан гэж өгүүлдэг билээ. Энэ цол бол Хятадын төрийн [[улс төр]]ийн бодлогын нэг хэсэг байсан бөгөөд [[хуанди]] бол тэнгэрийн хүү, тэнгэрийн доорхи бүхэн түүний эзэмшил гэдэг үзлийг илэрхийлэн хөрш орнуудын хаадад ван цолыг олгодог байсан байна.
 
== Манжийн үе ==
[[Чин улсынулс|'''Манж үеэсЧин Манжийнулсын''']] төрийн тэргүүн зэргийн хэргэм болон Манжийн төр улсыг байгуулахад гавъяа байгуулсан хүмүүст олгодог хэргэм болсон байна. [[Манж Чин улс]]ын үе болон [[Олноо Өргөгдсөн Монгол улс|'''Олноо Өргөгдсөн Монгол улсын''']]ын үеүдэдүед хэрэглэж байсан төрийн ноёдын тэргүүн зэргийн цол юм. Манж Чин улсын үеийн вангийн хэргэм дээр [[чин ван]], [[жүн ван]] тэргүүтэн зэргийг нэмж олгодог байжээ. Ван хүн '''гурван нүдтэй тогосын [[отго]]''' малгайдаа зүүдэг байсан байна.
 
[[Чин улс|'''Чин улсын''']] үед [[Чин ван|'''чин ван''']], [[Жүн ван|'''жүн ван''']] цолыг Халх дөрвөн аймгийн 86 хошуу дотор урьд хожид нийт 15 хошууны '''засаг ноёд''' угсаа залгамжилсан байдгаас [[Түшээт хан аймаг|'''Түшээт хан аймагт''']] 5 хошуу, [[Сэцэн хан аймаг|'''Сэцэн хан аймагт''']] 3 хошуу, [[Сайн ноён хан аймаг|'''Сайн ноён аймагт''']] 4 хошуу, [[Засагт хан аймаг|'''Засагт хан аймагт''']] 3 хошууны засаг ноёд тус бүр угсаа залгамжилж, зарим үед эдгээр хошууны засаг ноёдоос [[Айсингиоро|'''Манжийн хааны овгийн''']] гүнжтэй гэрлэж байжээ. [[Дотоод Монгол|Дотоод Монголын]] 49 хошууны засаг ноёдоос 16 орчим хошууны засаг ноёд чин ван, жүн ван цолыг үе улиран хэрэглэж байжээ. Тэдгээрээс [[Жиримийн чуулган|Жиримийн чуулганы]] Хорчины '''Түшээт чин ван, Дархан чин ван, Бодлогот чин ван, Бинт чин ван, Засагт жүн ван, Дүүрэн жүн ван''' гэсэн таван хошууны засаг ноёд манжийн хааны гэр бүлийн [[гүнж]], [[гэг]] нартай хуримлаж байжээ.
Манж Чин (1644-1912) улсын мөхөлтэй хамт энэ цолыг хэрэглэхээ байсан боловч Богд хаант Монгол Улсын (1911-1924) үед хэрэглэж байгаад Ардын хувьсгалын дараа ноёд язгууртнуудын хэргэм зэргийг устгаснаас хойш Монголд энэ цол хэргэмийг хэрэглэхээ больсон. [[Япон]]чуудын [[Манжуур]]т байгуулсан Манжго улсын үед (1932-1945) дахин сэргэж хэрэглэгдэж байжээ.
 
Манж Чин (1644-1912)улс улсынмөхсөн мөхөлтэйболовч хамтАр энэМонголд цолыг[[Олноо хэрэглэхээөргөгдсөн байсан боловчМонгол улс|Богд хаант Монгол Улсын]] (1911-1924) үед хэрэглэж байгаад [[Ардын хувьсгал|'''Ардын хувьсгалын''']] дараа ноёд язгууртнуудын хэргэм зэргийг устгаснаас хойш Ар Монголд энэ цол хэргэмийг хэрэглэхээ больсон. [[Япон]]чуудынХарин [[Манжуур]]тӨвөр байгуулсанМонголын МанжгоӨөртөө улсынЗасах үедОрон|Өвөр (1932-1945)Монголд]] дахин1949 сэргэжон хэрэглэгдэжхүртэл хэрэглэж байжээ.
 
==Одоо үед==