Бээр: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 2:
 
Өнөөдөр хамгийн ихээр хэрэглэгддэг бээрийн нэгжүүдэд [[далайн бээр]] (1852,0 метр) болон [[английн бээр]]ийг (1609,3 метр) нэрлэж болно. Түүнээс гадна урьд германы газрын бээрийг (7532,5 метр) ихээр хэрэглэдэг байв. [[Метрийн нэгжийн систем|Метрийн систем]]д шилжихийн өмнө (1840-1870-д оны үеийн ихэнх улсууд) зөвхөн европод гэхэд л бээрийг уртыг тодорхойлсон 1,5 км-с 11 километрийн хоорондох 60 гаруй тодорхойлолт байдаг байв.
 
== Түүх ==
[[Файл:Milestone in Lund - geograph.org.uk - 673161.jpg|thumb|right|[[Бээрийн чулуу]], [[Англи]]йн [[Ист Райдинг оф Йоркшир]]]]
Ромын эзэн гүрэнд таван [[фут|хөлийн урт]] нь (лат. ''pes'') [[алхам (нэгж)|хоёр алхам]] ( лат. ''passus'') буюу дараалсан бүтэн хоёр алхамтай тэнцүү байв. Мянган хоёр алхмыг ''mille passus'' „мянган алхам“ (ганц тоон дээр буюу нэг бээр) эсвэл ''millia passuum'' „мянга мянган алхам“ (олон тоо, хэд хэдэн бээр) гэж нэрлэдэг байсан ба ромын нэг бээр нь ойролцоогоор 1,5 километр хэмжээс байжээ. Зам дагуу байршуулсан замын уртыг тэмдэглэсэн чулуун багануудыг [[бээрийн чулуу]] хэмээн нэрлэдэг.
 
1929 онд олон улс өнөөдрийн агаарын ба усан тээвэрт ашиглагдаж буй [[далайн бээр]]ийн (англиар ''nautical mile'', товчлол NM.) уртыг тогтоон тохироонд хүрчээ.
 
1959 онд англи хэлтэй улсуудад байсан бээрийн зөрүүг олон улсын хэмжилтийн гэрээний дагуу хүчингүй болгосон бөгөөд түүнээс хойш [[англоамерикийн хэмжилтийн систем|англи-америкийн]] орнуудад английн бээр, эсвэл бээрийг харьцуулах цаг (mph = ''miles per hour'') зэргийг хэрэглэх болов.
 
== Харьцуулалт ==
Line 8 ⟶ 16:
! Урт (м) || Нэршил || Газар || хэзээнээс || хүртэл || Тодорхойлолт || Тайлбар
|-
| {{0}}500 || [[Ли (нэгж)|Ли]], хятадын бээр || Xятад || −2100МЭӨ 2100 || өнөөдөр || 1500 [[Чи (нэгж)|Чи (xятадын фут)]] || 1984 оноос өмнө ямар төрийн тэргүүн байгаагаас хамааран 323 метрээс 645 метрийн хооронд
|- style="background:#DCE5E5EAECF0;"
| {{0}}1.000 || (харьцуулсан хэмжээс) || олон улсад || 18-р зууны төгсгөлөөс хойш || өнөөдөр || 1 [[километр]] || [[дэлхийн квадрант]]ын ≈ 1/10000
|-
| {{0}}1.482 || [[Урьдны хэмжилт ба жингийн нэгж (эртний ром)#Уртын нэгж|mille passus]], [[milliarium]] || Ромын эзэнт гүрэн || || || || [[Урьдны хэмжилт ба жингийн нэгж (эртний ром)]]
|-
| {{0}}1.486,6 ||[[Миглио]]<ref>Leopold Carl Bleibtreu: ''Handbuch der Münz-, Maaß- und Gewichtskunde, und des Wechsel-, Staatspapier-, Bank- und Actienwesens europäischer und außereuropäischer Länder und Städte.'' Verlag von J.&nbsp;Engelhorn, Stuttgart 1863, S.&nbsp;332.</ref> || Сицили || || || ||
|-
| {{0}}1.500 || Персийн бээр || Перс || || || || [[Персийн хуучны хэмжилт ба жин]]
|-
| {{0}}1.524 || Английн бээр || Англи || || || || [[Английн хуучны хэмжилт ба жин]]
|-
| {{0}}1.609,3426 || (statute) mile || Их Британи || 1592 || 1959 || 1760 [[яард]] || Цаг хугацааны эргэлтэнд яардын урт нь хэд хэдэн удаа өөрчлөгдсөний улмаас түүн дээр суурилдаг хэмжээсүүдийн урт ч бас өөрчлөгдсөөр ирсэн байна.
|- style="background:#FFEBAD;"
| {{0}}'''1.609,344''' || [[Английн бээр|mile]] || олон улсын || 1959 || өнөөдөр || 1760 [[яард]] || 1959 оны долоодугаар сарын 1-нд дэлхий даяар ашиглагдаж байх төрөл бүрийн бээрийн хэмжээсийг нэгтгэсэн байна.
|- style="background:#FFEBAD;"
| {{0}}'''1.609,3472''' || (survey) mile || АНУ || 1893 || өнөөдөр || 1760 [[яард| (survey) яард]] || Seit der Vereinheitlichung 1959 als [[Angloamerikanisches Maßsystem|„U.S. Survey Mile“]] bezeichnet, seitdem ist der einzige Verwendungszweck die Landvermessung, zuvor war dies die reguläre Meile und wurde auch als „statute mile“ bezeichnet. 1893 оноос эхлэн энэ хэмжээсийн уртыг метрээр: 3.600/3.937&nbsp;×&nbsp;1.760.
|}
 
== Цахим холбоос ==
{{wiktionary}}
 
== Эшлэл ==
<references />
 
[[Ангилал:Хуучны уртын болон хүндийн нэгж]]