Николай Коперник: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
Мөр 11:
Энэ хуудас нь Коперникийн хувьсгал шинжлэх ухааны дундад зууны ертөнцийг тайлбарын өөрчлөлтийг бүрдүүлсэн үзэлд хэрхэн нөлөөлснийг судлах зорилготой. Коперникийн гавъяаг таашаахын өмнө тэр цаг үед ямар үзэл баримталалын талаархи ойлголттой байх нь чухал юм.
Дундад зууны ертөнцийн схем нь дэлхий төвтөй байсан. Тэр нь , дэлхий ертөнцийн төвд хөдөлгөөнгүй оршоод нар болон бусад гарагууд түүнийг тойрон эргэдэг гэж үздэг байжээ. Хэдий тийм ч геоцентризм нь (дэлхий төвтөй үзэл) эсэргүүцэлтэй тулгарж байсан.1375 аад оны үед [[Оккамист]]чууд [[Парис]] орчмоор философи болоод шинжлэх ухааны судалгаанд анхааран завгүй байсан. Аристотлийн [[физик]]д итгэж байсныг үл харгалзан Буридэн инерц болон татах хүч нь жигд хурдсан хөдөлгөөн гэсэн санааг дэвшүүлсэн. Орезмийн Николас [[аналитик геометр]]ийн санааг бүтээсэн , жигд хурдсах хөдөлгөөний томъёог олсон ба дэлхийн тойргийн талаар маргасан
Мөн түүнчлэн [[Кусагийн Николас]] эсэргүүцлийн бүлгэмтэй холбоо тогтоож Аристотелийн зөрчиж үл болох(геоцэнтрик) хуулийн эсрэг боссон бөгөөд дэлхий хөдөлж байж магадгүй гэдэг санааг хамгаалж үлдэхийг зорьж байсан юм. Үнэн хэрэгтээ Коперник, Куса Николаст талархах хэрэгтэй гэж үздэг ба түүнийхээр бол хоосон орон зайн дахь бөмбөлөг түүнийг хөдөлгөх ямар нэгэн хүчин зүйлгүйгээр хөдөлдөг юм. Ийм хувьсалч үзэл санаа байсан ч дундад зууны философи нууцлаг хэвээр цоожтой үлдсэн юм. Тэр үеийн философи нь [[Христийн шашин]]д захирагддаг байсан төдийгүй ягштал биелүүлдэг байжээ. Философи болон шашны номлолд үзүүлдэг байсан хүндлэл нь шашны философи юм. Шашны философчид шинэ зүйл олж мэдэх гэж эрмэлздэггүй харин урьд өмнө Грек шалтгаанаар болон
Шашны философчид шинжлэх ухааны баримтуудад хэрэгцээт зүйлсийг хамгийн анх Аристотелийн өмнөх философчидоос ч илүү хатуугаар хэрэглэж байсан хэрэгцээт баримтуудыг тогтоосон. Эдгээр хэрэгцээт зүйлс нь Аристотель ч өөрөө математикийн дор хангалттай хэрэглэж чаддаггүй байсан. Анхны [[Сэргэн мандалт]] болон сүмийн шашны үндэслэгчдийнх шиг хүн төрөлхтний философийн болон байгалийн учир шалтгааны сүр хүчийг унтраах чиг хандлагатай байсан.
Баруун болон зүүн сүмүүд ба [[хамба лам]]уудын бодлогоор үйл ажиллагаагаа явуулдаг сүмүүд шашны нэгдлийн үр дүнд бий болсон дуудлаганд дуудагдсан. Сэргэн мандалтын үед Италид Хүнийг дээдлэх ёс , классификацийн сэргэлт нь шашны философийг халаад хурдацтайгаар тэлж баруун Европийн философийн зарчмыг тогтоосон юм. Энэ нь шашны манлайлагчдыг тэдний урьд өмнө баримталж байсан зарчмаас нь болж монопол суудлаас нь татан буулгасан.
| |||