Филадельфи: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
Boldbdd moved page Филадельфи to Филадельфия |
No edit summary |
||
Мөр 1:
{{Инфобокс Хот
|албан ёсны нэр =Филадельфи
|гадаад нэр =Philadelphia
|хотын зураг =Philadelphia Montage by Jleon 0310.jpg
|хотын зураг тайлбар =Зүүн дээд хэсгээс, Филадельфи хотын ерөнхий байдал, [[Жирар Фаунтэйн цэцэрлэгт хүрээлэн|Бенжамин Франклины хөшөө]], [[Эрх чөлөөний хонх]], [[Филадельфийн Урлагийн Музей]], [[Филадельфи хотын танхим]], [[Тусгаар тогтнолын танхим]]
|хотын далбаа =Flag of Philadelphia, Pennsylvania.svg
|хотын сүлд =Seal of Philadelphia, Pennsylvania.svg
|хоч =
|уриа =
|газрын зураг =Map of Pennsylvania highlighting Philadelphia County.svg
|газрын зураг тайлбар =Пеннсилвани муж улс дахь Филадельфи хотын байршил
|газрын зураг хэмжээ =
|pushpin_map =USA2
|pushpin_map_caption = Америкийн Нэгдсэн Улс дахь байршил
|latd=39 |latm=57 |lats=12 |latNS=N
|longd=75 |longm=10 |longs=12 |longEW=W
|захиргаа төрөл =Улс
|захиргаа нэр ={{USA}}
|захиргаа төрөл1 =Муж Улс
|захиргаа нэр1 =[[Пеннсилвани]]
|захиргаа төрөл2 =Тойрог
|захиргаа нэр2 =[[Филадельфи тойрог|Филадельфи]]
|захиргаа төрөл3 =
|захиргаа нэр3 =
|захиргаа төрөл4 =
|захиргаа нэр4 =
|байгуулагдсан нэр =Байгуулагдсан
|байгуулагдсан огноо =1682 оны 10 сарын 27
|байгуулагдсан нэр1 =Засаг захиргаа
|байгуулагдсан огноо1 =1701 оны 10 сарын 25
|байгуулагдсан нэр2 =
|байгуулагдсан огноо2 =
|байгуулагдсан нэр3 =
|байгуулагдсан огноо3 =
|удирдагч =
|удирдагч нэр =
|удирдагч1 =
|удирдагч нэр1 =
|удирдагч2 =
|удирдагч нэр2 =
|удирдагч3 =
|удирдагч нэр3 =
|газар нутаг нийт =369
|өндөр =12
|хүн ам нийт =1,526,006
|хүн ам жил =2010
|хүн ам нягтшил =4,405.4
|хүн ам метро =5,965,343
|цагийн бүс =-5
|цагийн бүс зун =-4
|шуудангийн хаяг төрөл =ЗИП код
|шуудангийн хаяг =191xx
|утасны код =
|бусад нэр =
|бусад тухай =
|бусад нэр1 =
|бусад тухай1 =
|бусад нэр2 =
|бусад тухай2 =
|бусад нэр3 =
|бусад тухай3 =
|бусад нэр4 =
|бусад тухай4 =
|бусад нэр5 =
|бусад тухай5 =
|бусад нэр6 =
|бусад тухай6 =
|тэмдэглэл =
|вэб хуудас =http://www.phila.gov
}}
'''Филадельфи''' ({{lang-en|Philadelphia}}) нь [[Америкийн Нэгдсэн Улс]]ын 5 дахь, [[Пеннсилвани]] муж улсын хамгийн том хот юм.<ref name="largest cities">{{cite news|last=Gammage|first=Jeff|title=Against all odds, Philadelphia retakes No.5 spot among largest U.S. cities|url=http://articles.philly.com/2011-03-11/news/28680508_1_cities-estimates-population|accessdate=March 12, 2012|newspaper=Philadelphia Inquirer|date=March 11, 2012}}</ref> АНУ-ын нутгийн зүүн хойд хэсэгт, [[Делавэр гол|Делавэр]], [[Скүүкил гол]]уудын дагуу орших, Пеннсилванийн [[Филадельфия тойрог|цорын ганц нэгдмэл хот-тойрог]] болно. 2010 оны тооллогоор 1,526,006 оршин суугчтай байв.<ref name="population">{{cite web|title=American Fact Finder|url=http://factfinder2.census.gov/faces/nav/jsf/pages/index.xhtml|publisher=United States Census Bureau|accessdate=May 4, 2012}}</ref> [[Делавэрийн хөндий]]н эдийн засаг, соёлын төв болсон тус хотын ойр орчимд 6 сая хүн оршин суудаг бөгөөд АНУ-ын 5 дахь том метрополи бүсд тооцогдоно.<ref>{{cite web|url=http://factfinder2.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=DEC_10_NSRD_GCTPL2.US24PR&prodType=table|title=Population and Housing Occupancy Status: 2010 – United States – Metropolitan Statistical Area; and for Puerto Rico more information 2010 Census National Summary File of Redistricting Data|work=2010 United States Census|publisher=[[United States Census Bureau]], Population Division|date=April 14, 2011|accessdate=April 14, 2011}}</ref> Филадельфия хотыг ''Филли'' гэхээс гадна нэрний грек хэлээрх ({{lang-el|Φιλαδέλφεια}}) утгаас гаралтайгаар ''Ах дүүсийн хайрын хот'' (''philos'' (φίλος) "хайрлах", ''adelphos'' (ἀδελφός) "ах дүү") гэж дуудах нь бий.<ref>{{cite book |title=The popular educator |year=1767 |publisher=Oxford University |location=Oxford, England |isbn= |page=776 |url=http://books.google.com/books?id=eDECAAAAQAAJ&pg=RA1-PA262#v=onepage&q&f=false |accessdate=July 14, 2011}}</ref>
1682 онд хотыг [[Виллиам Пенн]] [[Пеннсилвани муж|Пеннсилвани колонийн]] нийслэл болгон байгуулсан түүхтэй. Ийнхүү байгуулагдсан тус хот нь 1750-д онд [[Британийн Америк]]ийн хамгийн том хот, хамгийн завгүй боомт болон цэцэглэж байжээ.<ref>{{cite book|last=Lew|first=Alan A.|title=Geography: USA|year=2004|url=http://www.geog.nau.edu/courses/alew/gsp220/text/chapters/ch4.html|publisher=Northern Arizona University|chapter=Chapter 4 – The Mid-Atlantic and Megalopolis}}</ref><ref>{{cite book |title=Robert Morris: Financier of the American Revolution |last=Rappleye |first=Charles |authorlink=Charles Rappleye |year=2010 |publisher=Simon and Schuster |location=New York City |isbn=1-4165-7091-8 |page=13 |url= }}</ref> [[Америкийн хувьсгал]]ын үеэр Филадельфия хот 1776 оны [[Америкийн Нэгдсэн Улсын тусгаар тогтнолын тунхаглал|Тусгаар тогтнолын тунхаглал]], 1787 оны [[Америкийн Нэгдсэн Улсын үндсэн хууль|үндсэн хуульд]] гарын үсэг зурцгаасан, [[Америкийн Нэгдсэн Улсын тусгаар тогтнолын эцгүүд]]ийн уулздаг газар байж, чухал үүрэг гүйцэтгэсэн юм. Филадельфия хот [[Америкийн хувьсгалын дайн|хувьсгалын дайны]] үеэр тус улсын нийслэлүүдийн нэг байснаас гадна [[Вашингтон хот]] баригдаж байх явцад түр нийслэлийн үүргийг гүйцэтгэж байжээ. 19-р зуунд аж үйлдвэрийн төв болсон Филадельфия хот нь мөн Европоос ирсэн шилжин суурьшигчид цутган ирдэг төмөр замын зангилаа байлаа. Цаашилбал, Африк-Америкчуудын [[Их нүүдэл (Африк-Америкчууд)|Их нүүдлийн]] гол хүрэх цэгүүдийн нэг байсан бөгөөд 1950-д онд 2 сая хүн шилжин суурьшсан аж.
Өдгөө тус хот нь мэдээлэл, үйлчилгээнд суурилсан эдийн засагтай. Санхүүгийн үйл ажиллагаа нь хотын эдийн засгийн хамгийн том салбар юм. АНУ-ын хамгийн том эрүүл мэндийн сургалт, судалгааны төвүүдийн нэг нь тус хотод байрладаг. Филадельфийн баялаг түүхийн дурсгал жуулчдын сэтгэлийг ихэд татдаг бөгөөд [[Эрх чөлөөний хонх]]ыг л гэхэд 2010 онд 2 сая жуулчин үзэж сонирхжээ.<ref>[http://www.nps.gov/inde/parkmgmt/statistics.htm Park Statistics], ''National Park Service''.</ref> Делавэрийн хөндийд [[Форчюн 500]] жагсаалтад багтсан 12 компани төвлөрдгөөс 4 нь Филадельфияд бий.<ref>{{cite web|title=Fortune 500|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune500/2012/states/PA.html|work=CNN Money|accessdate=26 July 2012}}</ref> Орон нутгийн нийт бүтээгдэхүүн нь $388 тэрбум бөгөөд АНУ-ын 4 дэх, дэлхийн 9 дэх том эдийн засагтай хот болноb.<ref>{{cite web|url=https://www.ukmediacentre.pwc.com/imagelibrary/downloadMedia.ashx?MediaDetailsID=1562|title=Global city GDP rankings 2008–2025|publisher=Pricewaterhouse Coopers|accessdate=November 20, 2009}}</ref>
==Эшлэл==
{{Reflist}}
[[Ангилал:Филадельфи| ]]
[[Ангилал:Америкийн хот]]
| |||