Домэйн нэр: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б Olziii (яриа)-н хийсэн засваруудыг Munkhzaya.E-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ.
added some resources and correction content. Added authorized ccTLD .MN Registry's web address...
Мөр 1:
{{mergeto|Domain name server}}
A '''domain name''' буюу '''Домэйн нэр''' (жишээ нь: "mol.mn") нь интернэт сүлжээн дэх тухайн серверийн тоон хаяг(IP хаяг)-ыг жирийн хэрэглэгч нарт ойлгомжтой уншиж тогтооход хялбар болгож, англи цагаан толгойн A-Z болон 0-9 тоон тэмдэгтүүдээр бүтээсэн үг юм. Домайн нэр нь ''Domain Name System''(DNS) буюу ''домайн нэрийн системийн'' дүрэм журмаар зохицуулагдаж зөвхөн түрүүлж бүртгүүлж, төлбөрөө төлсөн нь эзэмших эрхтэй байдаг үйлчилгээ юм. Домэйн нэр нь өөр яг ижил нэртэй давхардахгүй цорын ганц бөгөөд домэйн нэр бүртгүүлж ашиглахад аливаа хэлбэрээр арьс өнгө шашин шүтлэг, бусад хэлбэрээр ялгаварлалгүйгээр ижил тэгш эрхтэйгээр байна. Монгол улсын хувьд Датаком ХХК нь 1996 оноос эхлэн ICANN олон улсын интернэт хаягжилтын байгууллагын зохицуулдаг дүрэм журмын дагуу .MN өргөтгөлтэй домэйн нэрийн авах, бүртгэх үйлчилгээг [http://www.datacom.mn www.datacom.mn] цахим хаяг дээр онлайн үйлчилгээг явуулж байна.
A '''domain name''' буюу '''Домайн нэр''' (жишээ нь: "youtube.com") нь веб серверийн IP дугаарыг хүнд ойлгогдох байдлаар хуваарилсан тэмдэгтийг хэлнэ. Домайн нэр нь ''Domain Name System''(DNS) буюу ''домайн нэрийн системийн'' дүрэм журмаар зохицуулагдаж бий болдог. ДНС-т бүртгэлтэй ямар ч нэр домайн нэр болно.
 
== ДомайнДомэйн нэрийн систем ==
Домайн нэрийн систем нь интернэтийн нөөц эсвэл хувийн сүлжээ мөн компьютер, үйлчилгээнүүдэд хэрэглэгддэг хуваарилалтын шаталсан нэрийн систем юм. Энэ нь тогтоогдсон обьектын төрөл бүрийн мэдээллийг түүний харгалзах домайндомэйн нэртэй нь холбож өгдөг. Үүний хамгийн их хэрэглэгддэг нийтлэг хэрэглээ нь дэлхий даяар тархан байрласан компьютерүүдийн үйлчилгээ болон хэрэглээний зорилгоор тэдгээрийн домайн нэрийг нь тоон IP хаяг руу нь хөрвүүлэх үйлдэл юм. Хуваариласан түлхүүр үгэнд суурилан дахин чиглүүлэх үйлдлийг дэлхий дахинд хангаж байгаа домайн нэрийн систем нь интернэтийн салшгүй нэг функц нь мөн юм.
 
Ихэвчлэн хэрэглэгддэг домайндомэйн нэрийн систем нь интернэтэд зориулагдсан утасны лавлахтай төстэй байдлаар тайлбарлагддаг. Тодруулбал компьютерийн хостын нэрийг IP хаяг руу хөрвүүлдэг. Жишээлбэл: домайн нэр нь: www.example.com -ийг 192.0.43.101 (IPv4) болон 2001:500:88:200::10 (IPv6) гэсэн IP хаягууд руу хөрвүүлнэ гэсэн үг юм. Утасны лавлахаас ялгаатай шинж чанар нь төгсгөлийн хэрэглэгчийн үйлчилгээний байрлал болон сүлжээний өөрчлөлтөөс үл хамааран маш хурдан өөрчлөлт оруулж болдог бөгөөд ингэснээр таны сүлжээ, байрлал зэрэг мэдээлэл өөрчлөгдсөн хэдий ч өмнө нь хэрэглэж байсан домайн нэрээ үргэлжлүүлэн ашиглах боломжийг олгодог. домайн нэрийн систем нь хэрэглэгчдэд компьютер эсвэл үйлчилгээ чухам яг хаана байрлаж байгааг нь мэдэх шаардлагагүйгээр утга учиртай хэлбэржсэн байрлалын нөөц URLs (Uniform Resource Locators) мөн е-мэйл хаягийг хэрэглэж болох давуу талыг олгодог. домайн нэрийн систем нь домайн бүрийн баталгаажсан нэрийн серверийн (authoritative name servers) тодорхойлсноор домайн нэрүүдийг тэдгээрийн IР хаяг руу нь хариуцлагатайгаар хөрвүүлж хуваарилдаг. Баталгаажсан нэрийн сервер нь өөрсдийн домайнд байгаа хөрвүүлэлтийг найдвартай хийдэг бөгөөд мөн бусад баталгаажсан нэрийн серверүлтэй тэдгээрийн болон өөрсдийн дэд домайнээ ээлжлэн дамжуулдаг. Энэ механизм нь DNS -д зориулагдсан, алдаанд тэсвэртэй (fault tolerant) түүнээс гадна бүртгэлийн төвийг ганцхан байхаас зайлсхийхэд тусадаг түүнчлэн тогтмол анхаарах, шинэчлэх үйлдлийг хангаж өгдөг. Нэмж хэлэхэд маш олон домайн бүртгэгчийн бүртгэлд бичигдэн тархсан байгаа мэдээлэл нь найдвартай үйлчилгээтэйг нь хангаж байхын зэрэгцээ мэдээлэлд шинэчлэл хийгддэг. домайнүүд нь бүртгэгчээс бүртгэгчийн хооронд хугацаанаас үл хамааран зөөгддөг. домайн нэрийн систем нь мөн энэхүү үйлчилгээнийхээ өгөгдлийн сангийн техникийн функцуудыг нь тодорхой зааж байдаг. Энэ систем нь DNS протокол, өгөгдлийн бүтцийн загварчлалыг маш нарийн тодорхойлохоос гадна DNS -д хэрэглэгддэг интернэтийн протоколын бүрэлдэхүүн хэсэг болсн өгөгдлийг солилцдог. Интернэт нь домайндомэйн нэрийн шатлал болон интернэт протоколын нэрийн муж гэсэн 2 үндсэн нэрийн мужлалд ангилагддаг. домайн систем нь домайн нэрийн шатлалыг баталгаажуулах мөн эдгээрийн нэрийн мужлалтын хөрвүүлэлтийг үйлчилгээг хангадаг. Интернэт нэрийн сервер болон холболтын протоколууд нь домайн нэрийн системийн хэрэгжүүлэлтйиг хийдэг. DNS домайн нэрийн бичилтийг хадгалдаг бөгөөд хадгалахдаа хаягийн бичилт (A эсвэл АААА ), нэрийн серверийн бичилт (NS), мэйл солилцогчийн бичилт (MX) гэх мэтээр бичилт хийж хадгалдаг. DNS нь хариу үйлдэл хийхдээ өгөгдлийн сангийхаа хүслэлтүүдийн хариултыг эсрэгээр хийдэг.
 
== ДНС-ийн түүх ==
Мөр 25:
 
== Олон шинж чанартай домайн нэрнүүд ==
DNS -ийн нэрийн зөвшөөрөгдсөн тэмдэгтийн багц нь төрөл бүрийн хэлнүүд тэдгээр өөрсдийнхөө улсын үндсэн цагаан толгой эсвэл бичгээр домайн нэрийг дүрслэхээс сэргийлсэн байдаг. ICANN нь Internationalizing Domain Names in Applications (IDNA) системийг баталсан. Энэ нь Unicode тэмдэгтийг боломжит DNS -ийн багц руу хийдэг бөгөөд ингэхдээ Punycode ашигладаг. 2009 онд ICANN Улсын дээд түвшний домайнүүд IDN ийн суурилуулалтанд баталгаажсан. Нэмж хэлэхэд дээд түвшний маш олон үүссэн бүртгэлүүд нь IDNA -гийн эзэмшилд орсон. Монгол улсын хувьд IDN -д протоколын дагууд 2012 оноос эхлэн [http://www.mon.mn www.mon.mn] хаяг дээр бүртгэл үйлчилгээг хийж байгаа.
 
== Нэрийн серверүүд ==