Эртний Грек: Засвар хоорондын ялгаа

'''Эртний Грек'''ийн соёл иргэншил нь МЭӨ 4 дахь мянган жилээс МЭӨ I зуун хүртэл [[Газрын дундад тэнгис]]ийн орчимд цэцэглэн хөгжиж байсан соёл юм. Энэ соёл иргэншил нь дэлхий дахинаа шинжлэх ухаан, философи, засаглал, урлаг, архитектураараа маш алдартай билээ. Эртний Грекэд Грек хэлээр яригсадаас гадна зан заншил, шашин шүтлэг, амьдрал, засаглалын хэлбэр нь ижил газрын дундад тэнгисийн эрэг орчмийнорчмын хүмүүсийг оруулан авч үздэг. Эртний Грекийн хамгийн алдартай үе нь МЭӨ480-323 он хүртлэх хугацааг хамрах Сонгодог эрин бөгөөд Грекчүүд хөгжил дэвшлийнхээ оргилд хүрч, гайхалтай урлагийн бүтээлүүдийг үйлдэж үлдээсэн билээ. Энэ үед Грекүүд ихэвчлэн ямар нэгэн хаанаар удирдуулдаагүйудирдуулаагүй байв. тэдТэд өөрөө удирдах ёсыг эрхмэлэнэрхэмлэн Грекийн хот улсуудын холбоог бий болгон оршиж байсан ч дайн тулаан нь шийдэлд хүрэх түгээмэл гарцуудын нэг байсан. Гэхдээ шашин шүтлэг, хэл соёл, урлаг, ахуй ижил Грекийн хотууд олимпийн наадмыг анх зохион байгуулсан юм.

МЭӨ 146 онд Грекийн хот улсууд [[Ром]]ын түрэмгийлэлд өвдөг сөхөрсөн ч МЭ IV зууны үед тэдний харъяанаас гарч [[Византи]]йн эзэнт улсын мэдэлд оржээ. Оттоманы түргүүд 1453 онд Византийг түлхэн унагасан билээ. Урт удаан хугацааны турш оршин тогтносон Эртний Грекийн улс төр, эдийн засгийн ноёрхох байдал нь өөрийн өндөр хөгжилтэй соёл иргэншлийг бий болгосон бөгөөд гүн ухаан, бичиг соёл, жижгийнжүжгийн урлаг нь Ромчууд, дундад зууны [[Араб]]ууд, [[Сэргэн мандалтын үе]]ийн [[Европ]] даяар гүнзгий нөлөө үзүүлсээр байсан билээ.

Эртний Грекийн [[Философи]]чдын үзэл санааны үнэ цэнэ одоо хүртэл зүйрлэшгүй үнэ цэнийг агуулсаар байдаг ба уран барилгын эд хэсгүүд нь өнөөгийн барилга байгууламжуудад ч тусгалаа олсон байдаг. Орчин цагийн ардчилалын үндэс суурийг анх Эртний грекүүд тавьсан билээ. Чухамдаа өрнийн соёл иргэшлийниргэншлийн өлгий нутаг, эх булаг нь эртний хүчирхэг [[Финик]], [[Египет]], [[Вавилон]] улсууд бус '''Эртний Грек''' хэмээн хүлээн зөвшөөрдөг билээ.

Грек даяар явагдаж байсан үймээн самуунт 200 гаруй жил нь Грекийн нийт хүн амд хүчтэй муугаар нөлөөлж, ядуурал газар авч, бүхий л грекийн эдийн засгийг үлэмж доройтуулсан байна. Энэ үеийг түүхэнд Грекийн харанхуй эрин гэж нэрлэдэг билээ. Грекчүүд энэ хугацаанд өөрсдийн бүтээн бий болгосон соёл иргэншлийн онцлог болон хот улсууд, аварга ордон, сүмүүд байгуулах, бичиг үсэг гэх мэт зүйлсүүдийг умартсан мэт байв. Микений хүчирхэг хаадуудын оронд үл мэдэгдэх жижиг захирагч нар бүс нутгаа удирдан, Грек даяараа хүч чадал, эд баялагаар дутмаг байлаа. Газар тариалан эрхлэхэд зохимжгүй болж, хотуудад суурьших хүмүүсийн тоо эрс цөөрч зарим хотууд хорь хүрэхгүй хүнтэй үлдэж байсан гашуун бабримтуудбаримтууд байдаг ажээ.

БуцадБуцаад урьдынурдын хүчирхэг Грек бий болоход урт удаан хугацаа шаардагдаж байна. Микений соёлын төгсөлтөгсгөл үед хар тугалганы худалдаа эрчимтэй болж ирсэн бөгөөд хүрэл зэвсэг, хөдөлмөрийн багаж хэрэгсэл үйлдвэрлэх нь элбэг болж иржээ.