Чингүнжав: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
Tags: Mobile edit Mobile web edit
б 103.212.117.178 (яриа)-н хийсэн засваруудыг 43.228.129.131-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүл...
Мөр 7:
Ар халх манжийн эрхшээлд орохоос өмнө, Гэрсэнз жалайр хун тайжийн ахмад хөвгүүн [[Ашихай дархан хунтайж|Ашихай дархан хунтайжийн]] 2-р хүү [[Түмэндарь дайчин|Түмэндарь]] дайчны ахмад хүү [[Шолой уваш хунтайж]] /1567-1627/ [[Хотгойд]] аймгийг захирч талыг Хотгойдууд 1587-1800 он хүртэл Ойрад /зүүн гар улс/ ар халхын хоорондын харилцаанд чухал байр эзэлж байв. Хотгойд нь ар халхын хойд захад увс, хөвсгөл нуурын хооронд өргөн уудам нутаг эзэмшиж байв. Газар нутгийн байршлийн хувьд [[Монгол хаад|Монголын хаадын]] ордноос алс зайдуу байв. Энэ үед оросын хаант улс хил хязгаараа өргөтгөн тэлсээр Хотгойдын нутгийн захад тулж иржээ. Иймээс Хотгойдууд Монголын бусад аймгуудаас түрүүлж 1616 онд оростой харилцаж эхлэв. Энэ байдлаа ашиглан Шолой Уваш Хунтайж өөрийгөө алтан хан гэж нэрлэн бие даан үйл ажиллагаа явуулдаг байв. [[Шолой убаши хунтайж|Шолой Уваш Хунтайжийн]] орыг түүний хүү Омбо-Эрдэнэ 1630 онд өвлөн суув.
 
1655 онд хотгойдын хаан үгүү тОмбоОмбо-Эрдэнэ хунтайж Манжийн хаанд дагаар орж Халхын баруун гарын хошууны нэгэн засаг ноён болжээ. [[Омбо-Эрдэнэ хунтайж|Омбо-Эрдэнэ хунтайжийг]] түүний хүү [[Лувсанринчин хунтайж]] залгамжлав. Тэр засагт хан болон Ойрадуудтай тохиролцдоггүй учир хөх нуурт оргон зайлжээ. 1686 онд Манжийн оролцоотой болсон халхын ноёдын "[[Заг байдрагийн хүрэн бэлчирийн чуулган]]аар [[халхын засагт хан]] аймгийн харъяанд Шолой уваш хунтайжийн ахмад хөвгүүн '''Дай-Эрдэнэ хунтайжийн''' хөвгүүн [[Гэндэн бэйл|Гэндэнг]] Хотгойдын засаг болгов." Гэндэн 1694 онд манжид дагаар орж "төрийн бээл" цол хүртсэн байна. Хотгойдын ноёдоос Гэндэнгийн авга ах [[Лувсанринчин]] 1686 онд манжид дагаар орж 1690 онд [[галдан бошгот]] [[манжийн хаан]] нарын "[[Улаан будан"-гийн тулалдаан|Улаан будан"-гийн тулалдаанд]] манжийн талд байлдаж байжээ. Ийнхүү Хотгойдын ноёд дээдсээс 3 хүн Манжид дагаар орсон учир бусад нь бүгд манжийн хааны харъяат болов. Гэндэн бэйлийн орыг түүний өргөмөл хүү, [[бэйл]] [[Бүүвээ баатар]], ач Банди бэйл нар залгамжлав. Банди бэйл 1737 онд нас барж түүний хүү [[Чингүнжав]] /1710-1757/ залгамжлав.
 
=== Намтар ===