Дундад зуун: Засвар хоорондын ялгаа

14-р зуунаас 16-р зууны Европын олонхи орныг түүний дотор Италийг 13-р зуунаас эхлэн дайрсан соёлын амьдралын хүчирхэг давалгааг Сэргэн мандалтын үе (Ренессанс) гэж нэрлэдэг. Тухайн үеийн шинэ үзлүүдийн нэг нь “гуманизм” буюу өмнөх үе шиг бурханд биш харин хүнд чиглэсэн түүний нийгэм, гарал үүсэл, оюун ухаан, боловсролын шинэчлэл байв. Тиймээс ч Сэргэн мандалтын үеэс эрдэм мэдлэгийн хэрэгцээ өсөж олон сэтгэгчид бий болсон.

 

Агуу их хятадын соёлын олонзууны уламжлал дундад зууны үед тасарч зогсоогүйгээр барахгүй , харинч шинэ агуулгаар баяжсан билээ. Манай эрний 1-р зуунд энэтхэгээс Хятадад нэвтэрсэн буддизмамидралын бүхийл өайгуулгуудад нь нөлөө үзүүлсэн ажээ. Сонгодог дундад зууны үед хятадын соёл өндөрт мандсан, утга зохиол, уран зургийн алтан үе байсан юм. Монгол хаадын ноёрхолын жилүүдэд байлдан дагуулагчийн асар том эзэнт улсийн нэг хэсэг болж байсан Хятад орны соёлын харилцаа холбоо хүчтэй хөгжиж , хятадын ард олны олон зууны түгжигдмэл байдал нурж унасан билээ. Хөгжингүй дундад зуун олон жилийн уламжлалынхаа хязгаарт тулж, зайлшгүй тохиолдох байсан өөрчлөлтийг үзэж , дүр төрхөө гэдрэг, ард түмний амьдралын анхны эх булаг, үндэсний ухамсарийн гүн рүү хандуулах болжээ.

Дундад зууны Энэтхэгийн соёл нь шашин, аж байдал, угсаатны зүйн хамгийн одлон янзын уламжлалууд дээр энэтхэгийн үндэстэн хоорондын ниилмэл чанар бүхий давтагдашгүй олон шинж чанартай үзэгдлийн эхлэлийг тавьж өгсөн билээ. Тэгэхдээ соёлын өөрийнх нь охь шимээр тэжээгч эртний бялаг уламжлалд тулгуурласан хэвээр байсан юм. 15-Р ЗУУНД АНХ ЭНЭТХЭГ ОРОНТОЙ европынхон түүнийг “Гайхамшигуудын орон” гэж нэрлэдэг байлаа.