Катализатор: Засвар хоорондын ялгаа

[[Аммиакийн синтез]] катализаторын оролцоотойгоор явагддаг, учир нь катализаторгүй нөхцөлд [[аммиак]] үүсэх хурд маш бага байдаг. [[Төмөр]], [[осми]], [[рутени]], [[молибден]] г.м. [[металлуудметалл]]ууд катализаторын үүргийг гүйцэтгэдэг. Эдгээрээс үйлдвэрлэлд [[төмөр]] катализаторыг өргөн ашигладаг. Удаан хугацаанд өндөр идэвхээидэвхиэ алддаггүй, хямд, үйлдвэрлэхэд хялбар, [[катализаторын хор]]онд тогтвортой. [[Төмөр]] катализаторын найрлагад бага хэмжээний идэвхижүүлэгчийг нэмж идэвхийг нь дээшлүүлдэг. Жишээ нь: [[Хөнгөн цагааны исэл|Al₂O₃]] нэмэхэд өндөр температурт тогтвортой, өндөр идэвхитэй гадаргуутай болдог бол [[Калийн исэл|К₂О]] ба [[Кальцийн исэл|CaO]] хувийн идэвхийг (катализаторын нэгж гадаргуун идэвхи) нэмэгдүүлж, харин [[хувийн гадаргуу]]г бууруулдаг. [[Хөнгөн цагааны исэл]] нь [[аммиак]]ийг катализаторын гадаргууд шингээх талтай байдаг бол [[калийн исэл]] эсрэгээр катализаторын гадаргуу дээрхидээрх [[аммиак]]ийг зайлуулах нөлөөг үзүүлдэг. Судалгааны дүнд катализаторын [[Хөнгөн цагааны исэл|AL₂O₃]] агууламж 4%-с ихгүй байх ёстой ба [[Кальцийн исэл|CaO]]-н агууламж 3%-с их бол катализаторын дулаан тэсвэрлэх чадвар буурдаг нь тогтоогдсон.

Үйлдвэрлэлд [[хөнгөн цагааны исэл|AL₂O₃]], [[калийн исэл|K₂O]], [[кальцийн исэл|CaO]] гурваар эсвэл [[хөнгөн цагааны исэл|AL₂O₃]], [[калийн исэл|K₂O]], [[кальцийн исэл|CaO]], [[цахиурын исэл(IV)|SiO₂]] дөрвөөр идэвхижүүлсэн [[төмөр|төмрийн]] катализаторыг ашигладаг ба сүүлийнх нь [[катализаторын хор]]онд илүү тогтвортой байдаг ч цэвэр азот-устөрөгчийн холимогоор ажиллах үед өмнөхөөс идэвхи багатай байдаг.

[[Аммиакийн исэл]]дэлт хэд хэдэн чиглэлд явж болох учир шаардлагатай бүтээгдэхүүн болох [[Аммиакийн исэл|NO]]-г гарган авахын тулд сонгон үйлчилэхүйлчлэх катализаторыг ашигладаг. [[ПалладийПаллади]] ба [[родийроди]]йг агуулсан [[цагаан алт]]ны ([[платин]]) хайлшаар үйлдвэрлэсэн [[цагаан алт]]ан катализатор дээрхэд тохирно. [[Цагаан алт]]ан катализаторыг 0,09мм диаметртэй [[металл]] утсаар сүлжиж хийсэн, 1см² 1024 нүхтэй тор хэлбэртэйгээр үйлдвэрлэдэг. ОХУ-д 4 жин.% [[палладийпаллади]], 3,5 жин.% [[родийроди]] агуулсан [[цагаан алт]]ан катализаторыг агаарын даралтанд ажилдагажилладаг төхөөрөмжид, 7,5 жин.% [[родийроди]] агуулсан [[цагаан алт]]ан катализаторыг илүүдэл даралтанд ажилдагажилладаг төхөөрөмжид тус тус ашигладаг.