Мосе: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б Bot: Migrating 114 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9077 (translate me)
No edit summary
Мөр 1:
{{Олон нэр
Мосе ([[Еврей хэл|Еврей]]: מֹשֶׁה - Мошэ) шашны удирдагч, хууль тогтоогч, мөн Еврей [[Библи|библийг]] бичсэн бичигч юм. Үндсэндээ түүнийг Тора-гын (Библийн нэгэн эх бичиг) зохиолч гэж үздэг. Түүнийг үргэлж Мошэ Раббэнү (Еврей: מֹשֶׁה רַבֵּנוּ, "Мосе бидний багш/Рабби") гэж Еврейгээр дууддаг бөгөөд энэ нь тэрээр [[Иудейзм]]-д олон эш үзүүллэгийг Бурханаас аван ард олонд тайлбарлаж байсантай холбоотой. [[Христийн шашин|ХристИтгэл]], [[Ислам]], [[Бахаи]], болон Растафари зэрэг шашинд түүнийг эш үзүүлэгч байсан хэмээн үздэг. Библийн "Египетээс гарсан нь" номонд өгүүлэхдээ: [[Израйль|Израйльчууд]] 200 жилийн өмнө [[Египет|Египетийн]] нутагт ирэн амьдарч эхэлжээ. Олон жил өнгөрсөөр Израйльчууд маш хурдацтайгаар өсөн нэмэгдэж байсан тул Египетийн [[Фараон]] тэднийг хүчирхжихүй хэмээн ихэд айн, шинээр хүү төрвөл [[Нил мөрөн|Нил мөрөнд]] живүүлж хөнөөх зарлиг буулгажээ. Эх Иохебед тэр үеэр Мосег төрүүлсэн бөгөөд хүүгээ амьд байлгахын тулд зэгсэн сагсанд хийгээд Нил мөрөнд хөвүүлсэн байна. Хүү хөвсөөр Фараоны охины ордон ирсэн ба гүнж түүнийг ихэд өрөвдөн Мосег өөрийн хүү болгон авсан. Ийнхүү Мосе амьд гарчээ. Дараа нь тэрээр Мидиан-д тэнүүчилсэн бөгөөд Бурхан түүнийг эш үзүүлэгчээр дуудсан. Тэрээр Израйлийн ард түмнийг Египетийн дарлалаас чөлөөлөх ёстой байлаа. Арван гамшиг Египетчүүдийг ихэд зовоосон тул тэд израйльчуудыг чөлөөлөн явуулсан. Үүнийг Бурханы хүчээр Мосе удирдсан тухай номд өгүүлдэг. Тэрээр 120 насалсан бөгөөд Мосе Хуучин гэрээний эхний 5 ном болох
|хэл1 = [[латин үсэг|латин]]
|бичиг1 = Moyses — ''Мойсес''
|хэл2 = [[кирил үсэг|кирил]]
|бичиг2 = ''Моисей'' <sup>орос (латинаас гаралтай)</sup>
|хэл3 = [[англи хэл|англи]]
|бичиг3 = Moses — ''Мозис''
|хэл4 = [[араб хэл|араб]]
|бичиг4 = موسى — ''Муса''
|хэл5 = [[еврей хэл|еврей]]
|бичиг5 = מֹשֶׁה — ''Моше''
}}
 
{{Хувь хүн таниулах маягт
|зураг = Philippe_de_Champaigne_-_Moses_with_the_Ten_Commandments_-_WGA04717.jpg
|тайлбар = ''Филипп де-Шампанийн зурсан Моисей''
|бүтэн_нэр =
|төрсөн_он = НТӨ 15-р зуун
|төрсөн_газар = эртний [[Египет]], Гешен
|өнгөрсөн_он = НТӨ 13-р зуун
|өнгөрсөн_газар= Моав (өнөөгийн [[Иордан]]), Нево
|ажил_үйл = шашны зүтгэлтэн, зөнч
}}
 
'''Моисе́й''' (НТӨ 15-13-р зуунд амьдарсан) — [[Абрахам|Абрамын]] төрлийн '''[[шашин|шашны зөнч]]''', '''эш үзүүлэгч''' байв.
 
Моисейг [[христ]], [[лал]], [[иудей]], [[бахай]]н шашинд бурханы нэгэн элч, эш үзүүлэгч гэж дурдсан байна.
 
Тэр тусмаа [[еврей]]чүүдийн шүтдэг иудейн шашинд Моисей их зөнч, гол төлөөлөгч болон дүрслэгдсэн.
 
== Намтар ==
 
=== Эхлэл ===
Христийн [[Библи]], иудейн шашны [[Торан]]д өгүүлсэнээр Моисей [[Египет]]эд еврей боолын гэр бүлд төржээ.
 
[[Зураг:The_Finding_of_Moses.jpg|thumb|left|150px|Ф.Гудолийн зурсан Моисейг олсон нь хэмээх зураг]]
 
200 жилийн хугацаанд еврейн тоо олширсонд болгоомжилсон Египетийн хаан ([[фараон]]) дөнгөж төрсөн еврей хүү бүрийг алах тушаал өгсөн байв. 3 сартай бяцхан Моисейг эх нь (Иохебед) нь нууж [[Нил мөрөн|Нил]] мөрний эргийн зэгсэн дунд тавьж үлдээсэнд хааны гүнж (Битя) олж өрөвдөн өсгөснөөр Моисей амь гарч өсөн бойжив.
 
Моисей агь ордны сайн эрдэм мэдлэгийг олж авсан боловч, өөрийн уг гарлыг мэдэн, эзэндээ зодуулж буй еврей боолыг өмөөрөн эзнийг нь алснаар ял шийтгэлээс зугтаж [[Улаан тэнгис]]ийг гатлан [[Мидиан]] руу оджээ. Тэнд малчин болж эзнийхээ охинтой гэрлэв. Нэгэн өдөр [[Хорев]] уулнаа малаа хариулж яваад дүрэлзэн ассан бутнаас [[бурхан|бурхныг]] олз харж, Египетийн нутгаас еврейчүүдийг гаргах зарлиг сонсчээ.
 
=== Египетээс гарсан нь ===
Моисей Египетэд эргэн ирж бурхны үгийг дамжуулж, еврейчүүдийг чөлөөхийг шаардсанд Египетийн хаан үл тоосон ба Бурханы хүчээр арван гамшгийг үзүүлж еврейчүүдийг дагуулан зугтжээ.
 
Еврейн цуваа Улаан тэнгисээр гатлахад тэнгисийн ус хоёр хуваагдаж хуурай зам гарсан бөгөөд нэхэн ирсэн хааны цэрэг тэнгисийн ус эргэн тавигдахад живэн сүйрчээ.
 
Моисей еврейчүүдийг дагуулан Мидиан нутаг [[Синай уул]]анд ирж Бурхны арван зарлигийг тосчээ. Анхны мөргөлийг түүний ах Аарон гүйцэтгэв.
 
[[Зураг:Aivazovsky_Passage_of_the_Jews_through_the_Red_Sea.jpg|thumb|200px|right|И.Айвазовскийн зурсан Улаан тэнгисийг гаталсан нь хэмээх зураг]]
 
=== Мидиан ===
Моисей еврейчүүдийг 40 жилийн турш дагуулан [[Иордан гол]]ыг гаталсан ч бурханы амалсан [[Канаан]]д хүрч чадалгүй [[Нево]] уулнаа 120 насандаа өөд болжээ.
 
[[Зураг:Rembrandt - Moses Smashing the Tablets of the Law - WGA19132.jpg|thumb|150px|left|Рембрандтын зурсан Моисей]]
== Библи ==
Хуучин гэрээний эхний таван номыг Моисейг бичсэн гэх нь бий.
* [[Эхлэл]]
* [[Египетээс гарсан нь]]
Line 5 ⟶ 60:
* [[Тооллого]]
* [[Дэд хууль]] номуудыг бичсэн болно.
== Мөн үзэх ==
[[Абрахам]]
 
{{commonscat|Moses}}
[[Ангилал:Хуучин Гэрээний хүмүүс]]
[[Ангилал:Шашны удирдагчид]]