Ирак: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
→‎Эрт үе: Mongolwiki
Tags: Mobile edit Mobile web edit
No edit summary
Мөр 160:
 
=== Эрт үе ===
Иракт 6500065,000 жилийн настай эртний олдвор Шанидар агуйнаас олджээ. Иракийг эртнээс [[Месопотам]] гэсэн.
 
Месопотам [[Левант]] нутгийн нэгэн хэсэг болохын хувьд [[газар тариалан]] үүссэн өлгий юм.
Мөр 171:
 
=== Арабын улс ===
[[Лал]] шашны дэлгэрэлт, арабын байлдан дагууллын хүрээнд Ирак орон [[Рашидуны улсын мэдэлд орсон баулс]] Иракийн [[Куфа]] хотод нийслэл байгуулжээ. 7-р зуунд Сирийн Дамаскад төвлөсөн [[Умаяны улсынулс]]ын харьяанд оржээ.

8-р зуунд [[Аббасын халифт улс]] Иракийн Багдадад[[Багдад]]ад төвлөн байгуулагдаж, хол ойрыг байлдан дагуулсан эзэнт гүрэн болов. Аббасын улсын үеийг [[Лалын алтан үе]] гэдэг бөгөөд [[гүн ухаан]] (философи), тооны ухаан ([[математик]]), [[одон орон]], [[утга зохиол]], [[дүрслэх урлаг]], [[уран барилга]], [[анагаах ухаан]], [[арга ухаан]] (технологи)-д ололт амжилт гарчээ.
 
=== Харьяа нутаг ===
[[Зураг:Cedid_Atlas_(Middle_East)_1803.jpg|thumb|left|200px|Османы харьяанд өнөөгийн Ирак дөрвөн муж болж байв: Аль-Жазира, Курдистан, Ирак, Аль-Шам]]
1257 онд Ираны Табризад төвлөсөн монгол [[Хүлэгүгийн улс]] Багдадыг эзэлж, халифыг хороожээ. Багдад ихээр сүйтгэгдсэнд лалын шашинтны төв Египетийн [[Каир]]т шилжиж, Аббасын угсааны язгууртан Каирт халиф өргөмжлөгджээ.
 
1401 онд түрэг монгол [[Төмөр]] хаан Багдадыг байлдан дагуулав. 15-р зуунд [[туркмен]] Иракийг эзэлжээ.
 
Ирак 1508 онд [[Цагаан хоньт туркменийтуркмен]]ий харьяанаас Иран дахь персийн[[перс]]ийн [[Сафавын улсынулс]]ын харьяанд шилжив.
 
1639 онд Ирак [[турк]] [[Османы эзэнт гүрэн|Османы эзэнт гүрний]] харьяанд оржээ. Османы үед Ирак овог аймаг, улс орнуудын байлдааны талбар болсоор байв. [[Арабын хойгийнхойг]]ийн Наждаас[[Нажд]]аас бедуйн цэрэг довтолдог байв.
 
1747-1831 онд Иракийг [[гүрж үндэстэн]], [[мамлюк]] давхрааны ноён эзэн мэдэж байсныг 1831 онд Османы улс халж шууд харьяа нутаг болгожээ.
 
[[Дэлхийн нэгдүгээр дайнддайн]]д нутгийн ардын дэмжлэгтэйгээр [[Британийн эзэнт гүрэн|Британийн]] цэрэг Иракт Османтай байлдан дийлж эзлэв. [[Үндэстний холбооноосхолбоо]]ноос Иракиг тохинуулах эрх авсан Британи [[хашим]] овгийн [[I ФейсалыгФейсал]]ыг вангаар өргөмжлөв болгов.
 
=== Тусгаар улсын ===