Мэдээлэл: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 8:
[[Ангилал:Мэдээлэл| ]]
МЭДЭЭЛЭЛ
Мэдээлэл бол бидэнд мэдээллэдэг хэрэгсэл юм. Өөрөөр хэлвэл, энэ нь ямарваа нэг асуултын хариулт болж өгдөг. Түүнчлэн мэдээлэл нь өгөгдөл болон мэдлэгтэй холбогддог. Өгөгдөл нь параметрт ашиглагдсан үнэлэлтийг илэрхийлдэг бол мэдлэг нь бодит зүйл болон хийсвэр зүйлсийг илэрхийлдэг.
Хамгийн чухал нь мэдээлэл бол системд учирж буй шалтгаан болон нөлөөллийн тархалт юм. Мэдээлэл нь бүх зүйлийн шууд болон шууд бус ажиглалтаар эсвэл мэдээллийн контент болж илэрдэг. Ингэж ойлгогдсон нь өөрийн зөвийн дагуу мэдээгээр байгуулагдаж болох ба энэдээс хараад үзвэл мэдээлэл нь үргэлж мэдээний контент болж илэрдэг.
Мэдээлэл нь дамжуулалт болон тайлбар зэрэг олон төрлийн хэлбэрт шифрлэгддэг (жишуулбэл, мэдээлэл нь тэмдэгийн дараалалд шифрлэгдэж эсвэл дохионы дарааллаар дамжуулагддаг ). Аюулгүй хадгалалтанд болон холбоо харилцаанд зориулж мэдээллийг шифрлэж болно.
Тодорхойгүй байдлыг мэдээлэл багасгадаг. Үйл явдлын тодорхойгүй байдал нь түүний тохиолдлын магадлал болон түүний урвуу харилцаагаар хэмжигддэг. Үйл явдал нь улам тлдорхойгүй байх тусам, үйл явдлын тодорхойгүй байдлыг засахын тулд их мэдээлэл хэрэг болно. Бит нь мэдээллийн нэгэн нэгж, гэхдээ өөр нэгж болох нат ашиглагдаж болно. Жишээлбэл, зоосны шидэлтийн нэг талыг олох мэдээлэл нь log2(2/1) = 1 бит, хоёр зоосонд log2(4/1) = 2 бит.
Мэдээлэл нь мэдээ гэдэг ойлголт нь өөр өөр нөхцөлд өөр утгатай байдаг. Тиймээс мэдээллийн ойлголт нь харилцаа холбоо, захиралт, тоо баримт, форм, боловсрол, мэдлэг, утга, ойлшолт, зүй тогтол, ухамсарлах чадвар, төлөөлөл болон энтропи кодлолтой ойр холбооой болдог.
ҮГИЙН ГАРАЛ, СУДЛАЛ
Энэхүү англи үг нь Латин язгуураас гарч ирсэн: нэр үг нь мэдээллэ гэдэг үгнээс үүдэлтэй бөгөөд сэдэл төрүүлэх, заах, сургах, сахилгажуулах гэсэн утгыг өөртөө агуулж байна. Мэдээллэ гэдэг үг нь Латин үг болох informare гэдэг үгнээс гаралтай бөгөөд энэ нь санааг төруулэх гэсэн утгатай. Түүнчлэн, Латин өөрөө утга эсвэл санаа гэсэн утгатай informatio гэдэг үгийг өөртөө агуулсан бөгөөд энэ нь тухайн үгний хөгжилд ямар цар хүрээтэйгээр нөлөөллөсөн нь тодорхойгүй байна.
Бүрэлдэхүүн гэдгийг Грекээр μορφή гэж хэлдэг бөгөөд утга, хэлбэр, төрөл гэдэг утгатай εἶδος, энэхүү тулгуур үгийг Плато техникийн философит их ашиглаж байсан.
Мэдээлэл гэдэг үгийг Грек хэл дээр πληροφορία гэж хэлдэг бөгөөд энэхүү үг нь утгыг бүрэн илэрхийлэх гэсэн утгатай. Ерөнхийдөө утга санааг зөв гүйцэд илэрхийлэх гэсэн утгатай. Орчин үеийн Грек хэлэнд энэхүү πληροφορία үг нь одоог хүртэл хэрэглээнд байдаг бөгөөд Англи хэл дээрх мэдээлэл гэсэн үгтэй адилхан утгатай. Үгийн гол утган дээр нэмээд, πληροφορία тэмдэг нь Аристотелийн гурвалжингийн том язгуурыг илэрхийлдэг.
МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕОРЕМИЙН АРГА ЗАМ
Гол өгүүлэл: Мэдээллийн теорем
Мэдээллийн теоремийн байр сууриас үзвэл, цагаан толгойн тэмдэглэгээнүүдийн дараалал гэж мэдээлэл үздэг. Мэдээллийн процесс нь өгөгдөл-гаргалгаа гэх функцээс бүрддэг ба ямар ч дарааллыг аваад өөр нэгэн дараалал болгохыг хэлнэ. Энэхүү загварчлал нь магадлал дээр суурилсан эсвэл детерминистик байж болно. Энэ нь ой санамж эсвэл ой санамжгүй байж болно.
МЭДРЭМТГИЙ ӨГӨГДЛӨӨР
Заримдаа мэдээлэл нь ямар нэгэн систем рүү эсвэл эрхтэн рүү орох өгөгдөл гэж харж болно. Өгөгдөл нь 2 төрлийн янз: зарим өгөгдөлүүд нь бие эрхтэнүүдийн(жишээ нь хоол) үйл ажиллагаанд чухал байдаг эсвэл системд(энэрги) чухал үүрэгтэй байдаг. Дусенбери өөрийн “Sensory Ecology” гэх номондоо эднийг жирийн өгөгдөл гэжээ. Бусад өгөгдөл нь зөвхөн шалтгаант өгөгдөлтэй холбогдсон учраас мөн дараа нь шалтгаант өгөгдлийн тохиолдлыг таахад хэрэг болдог. Зарим мэдээллүүд нь шалтгаант өгөгдөлтэй холбогдсон байдаг учраас чухал байдаг . Жишээ нь, гэрэл бол ургамалын хувьд жирийн өгөгдөл гэхдээ мөн амьтадад мэдээлэл түгээдэг. Цэцэгэнд ойсон өнгийн гэрэл нь фотосинтезийн үүрэг гүйцэтгэхэд хэтэрхий сул ч гэсэн зөгийний харааны систем өнгийг илрүүлж, зөгийний мэдрэлийн систем тэрхүү мэдээлэлийг ашиглан зөгийг цэцэгэн дээр аваачдаг.
ТӨСӨӨЛЛӨӨР БОЛОН ТҮВЭГТЭЙ БАЙДЛААР
Танин мэдэхүйн эрдэмтэн, математикч Роналдо Виго
ТЕХНОЛОГИЙГ ХОЛБОСОН МЭДЭЭЛЭЛ
Дэлхийн мэдээлэл хадгалах технологийн чадал нь 1986 онд 2.6 байсан бол 2007 онд 295 хүртэл өссөн гэж үздэг. Энэ нь 2007 онд хүн болгонд 61 CD-ROM мэдээлэлтэй дүйцэхүйц мэдээлэл юм.
2007 онд нэг замаар мэдээллийг хүлээж авах дэлхийн нэгдмэл технологийн хүчин чадал нь хүн бүр 174 сонин өдөр бүр уншиж байгаатай адил байсан харин мэдээллийг солилцох нь өдөрт хүн 6 сонин уншиж байгаатай адил.
| |||