Дэлхийн Банк: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
→‎Дэлхийн банкны бүтэц зохион байгуулалт: Олон Улсын Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Банк шуу дээ
No edit summary
Мөр 33:
|тайлбар =
}}
'''Дэлхийн Банк''' ([[Дэлхийн Банк Групп]]-ынийн хэсэг, {{lang-en|World Bank}}) нь өөрийн гишүүн хөгжиж буй орнуудад ядуурлыг бууруулах зорилгоор зээл тусламж олгодог банк юм.
 
Дэлхийн Банк нь анх "Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Олон Улсын Банк" нэртэйгээр [[1944]] онд үүсгэн байгуулагдсан. Анх үйл ажиллагаагаа [[Дэлхийн хоёрдугаар дайны ]]дараах сэргээн босголтын ажлыг хурдавчлуулах зорилготойгоор эхэлж байхдаа Дэлхийн Банк 38 гишүүнтэй байсан бол одооөдгөө 188 гишүүнтэй болсон ньболж, дэлхийн улсбараг орнуудынбүх барагулс бүгдээрээорныг байнахамарчээ. Гишүүн улсуудын тоо нэмэгдэж, тэдний хэрэгцээ өөрчлөгдөхийн хирээрхэрээр Дэлхийн Банк өргөжин тэлсээртэлж, одоогоородоогийн байдлаар таван агентлагаас бүрдэж байгаа бөгөөд ойролцоогоор 100 оронд үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Мөн дэлхий даяар 1060010,600 орчим ажилчидтайажилтантай ба тус банкны давуу талуудын нэг нь олон улс орны ажилтнуудаар илэрхийлэгдсэн олон улсын дадлага туршлага юм.
'''Дэлхийн Банк''' ([[Дэлхийн Банк Групп]]-ын хэсэг, {{lang-en|World Bank}}) нь өөрийн гишүүн хөгжиж буй орнуудад ядуурлыг бууруулах зорилгоор зээл тусламж олгодог банк юм.
 
=='''Дэлхийн банкны бүтэцБүтэц зохион байгуулалт'''==
Дэлхийн Банк нь анх "Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Олон Улсын Банк" нэртэйгээр [[1944]] онд үүсгэн байгуулагдсан. Анх үйл ажиллагаагаа [[Дэлхийн хоёрдугаар дайны ]]дараах сэргээн босголтын ажлыг хурдавчлуулах зорилготойгоор эхэлж байхдаа Дэлхийн Банк 38 гишүүнтэй байсан бол одоо 188 гишүүнтэй болсон нь дэлхийн улс орнуудын бараг бүгдээрээ байна. Гишүүн улсуудын тоо нэмэгдэж тэдний хэрэгцээ өөрчлөгдөхийн хирээр Дэлхийн Банк өргөжин тэлсээр одоогоор байдлаар таван агентлагаас бүрдэж байгаа бөгөөд ойролцоогоор 100 оронд үйл ажиллагаагаа явуулж байна.Мөн дэлхий даяар 10600 орчим ажилчидтай ба тус банкны давуу талуудын нэг нь олон улс орны ажилтнуудаар илэрхийлэгдсэн олон улсын дадлага туршлага юм.
 
=='''Дэлхийн банкны бүтэц зохион байгуулалт'''==
[[File:World-Bank12.jpg|thumb|Дэлхийн банк Төв байр]]
Дэлхийн банк хөгжлийнхөө явцад илүү том, өргөн цар хүрээтэй, бүтцийн хувьд илүү ээдрээтэй байгууллага болж хувирчээ. Одоогоор дэлхий нийтийн банкны групп болон өргөжиж хоорондоо нягт холбоо бүхий дараах 5 байгууллагыг өөртөө нэгтгэсэн байна.
*Олон Улсын Сэргээн Босголт, Хөгжлийн Банк (ОУСБХБ)
*Олон улсын хөгжлийн ассоциаци (ОУХА)
*Олон улсын санхүүгийн корпораци (ОУСК)
*Хөрөнгө оруулалтыг баталгаажуулах олон талт агентлаг (ХОБОТА)
*Хөрөнгө оруулалтын маргааныг зохицуулах олон улсын төв (ХОМЗОУТ).
Дэлхийн Банкны гишүүн улсууд хувьцаа эзэмшигчийн байр суурьтай байж, банкийг хоршоо байдлаар удирдан зохион байгуулдаг. Нэг улсын эзэмшилд байгаа хувьцааны тоо ойролцоогоор тухайн улсын эдийн засгийн хэмжээн дээрхэмжээнд үндэслэсэн байдаг. Гишүүн засгийн газар бүр гүйцэтгэх захирлаар төлөөлөгдсөн байдаг. Хамгийн том таван хувьцаа эзэмшигчидэзэмшигч (Франц, Герман, Япон, Их Британи, АНУ) тус бүр нэг гүйцэтгэх захирал томилдог бол бусад гишүүн улсуудыг 19 гүйцэтгэх захирлуудзахирал төлөөлдөг.<ref>http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/EASTASIAPACIFICEXT/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/0,,menuPK:475357~pagePK:141132~piPK:141121~theSitePK:475350,00.html#the_Bank2], Дэлхийн банк </ref>
<ref>[http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/EASTASIAPACIFICEXT/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/0,,menuPK:475357~pagePK:141132~piPK:141121~theSitePK:475350,00.html#the_Bank2], Дэлхийн банк </ref>
 
=='''Дэлхийн банкны үйлҮйл ажиллагаа'''==
Дэлхийн Банк нь өөрийн гишүүн орнуудын засгийн газарт тэдгээрийн сургууль, эрүүл мэндийн төвүүдэд хөрөнгө оруулалт хийх, ус цахилгаанаар хангах, өвчин эмгэгтэй тэмцэх, байгаль орчныг хамгаалах чиглэлээр хийж буй арга ажилд дэжмлэг туслалцаа үзүүлэдэг дэлхийн хамгийн том хөрөнгө нөөц, мэдлэгийн эх үүсвэрүүдийн нэг билээ. Энэхүү дэмжлэг туслалцааг дараах байдлаар ангилна.
• төслийн*Төслийн зээл
• хөтөлбөрийн*Хөтөлбөрийн зээл,
• буцалтгүй*Буцалтгүй тусламж,
*Зөвлөгөө
• түүнчлэн зөвлөлгөө,
• судалга*Судалгаа шинжилгээ
Зээл авч буй улсад үзүүлж буй бүх дэмжлэг туслалцаанд нэг стратегийг мөрдлөг болгодог ба энэхүү стратегиийгстратегийг тухайн улс өөрөө Дэлхийн Банк болон бусад донорууд, буцалтгүй тусламжийн бүлэг, иргэний нийгмийн байгууллагуудын туслалцаатайгаар боловсруулж гаргадаг.
 
===Зээл олголт===
Дэлхийн Банк нь энгийн банктай адилаар мөнгө зээлж хөрөнгө удирддаг хэдий ч хэд хэдэн талаар чухал ялгаатай. Дэлхийн Банкнаас гишүүн орнууддаа өгч буй санхүүгийн туслалцаа, дэмжлэг зөвлөлгөөзөвлөгөө нь тэдгээрийг ядууралтай тэмцэхэд нь зориулагдсан байдаг. Мөн арилжааны банкнаас ялгаатай нь хөгжилд хүрэх зориулалтаар ашиглах хөрөнгийн эх үүсвэр олж чадахгүй байгаа орнуудад бага хүүтэй, эс бөгөөс огт хүүгүй зээл олгох нь элбэг байдаг.
Энгийн арилжааны банктай харьцуулахад зээлийн төлөх хугацаа илүү урт байдаг. Зарим тохиолдолд 10 жилийн хугацаанд зээлээ эргэн төлж эхлэхгүй байж болно.
Дэлхийн банкны 250 сая долларын хэмжээтэй анхны зээл 1947 онд сэргээн босголтын зориулалтаар Франц улсад олгогдож байв.
 
''Дэлхийн Банк үндсэн хоёр төрлийн зээл олгодог''.
*Олон төрлийн салбар дахь нийгэм-эдийн засгийн хөгжлийн төслийг дэмжих бараа, ажил, үйчилгээг худалдан авах хөрөнгө оруулалтын зээл
*Байгууллагын бодлого, шинэчлэлийг дэмжин тохируулах зээл
 
''ЗээлтэйЗээл өгөхийн тулд Дэлхийн банк дараах ажлыг хийж гүйцэтгэдэг.''
• Олон төрлийн салбар дахь нийгэм-эдийн засгийн хөгжлийн төслийг дэмжих бараа, ажил, үйчилгээг худалдан авах хөрөнгө оруулалтын зээл
*Төсөл эсвэл хөтөлбөрийн хөгжлийн зорилтууд
 
*Гарц буюу үр дүн, гүйцэтгэлийн үзүүлэлт (төслийн үр нөлөө, амжилтыг хэмжих зорилготой)
• Байгууллагын бодлого, шинэчлэлийг дэмжин тохируулах зээл
*Амьдралд хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө
 
гэх мэт асуудлаар зээл авч буй оронтой тохиролцдог. Зээл батлагдаж хүчин төгөлдөр болсноор зээлдэгч Дэлхийн Банктай тохирсон нөхцлийннөхцөлийн дагуу төсөл болон хөтөлбөрийг амьдралд хэрэгжүүлдэг.
''Зээлтэй өгөхийн тулд Дэлхийн банк дараах ажлыг хийж гүйцэтгэдэг.''
 
• Төсөл эсвэл хөтөлбөрийн хөгжлийн зорилтууд
 
• Гарц буюу үр дүн, гүйцэтгэлийн үзүүлэлт (төслийн үр нөлөө, амжилтыг хэмжих зорилготой)
 
• Амьдралд хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө
 
гэх мэт асуудлаар зээл авч буй оронтой тохиролцдог. Зээл батлагдаж хүчин төгөлдөр болсноор зээлдэгч Дэлхийн Банктай тохирсон нөхцлийн дагуу төсөл болон хөтөлбөрийг амьдралд хэрэгжүүлдэг.
Дэлхийн Банк зээл тус бүрийн ашиглалтыг хянаж үр дүнг үнэлдэг. Бүх зээлүүд үйл ажиллагааны бодлогын журмаар зохицуулагддаг ба эдгээр журмууд нь үйл ажиллагааг эдийн засаг, санхүү, нийгэм, байгаль орчны хувьд үндэслэлтэй байх нөхцлийг хангаж өгдөг.
<ref>[http://web.worldbank.org/], world bank</ref>
Line 86 ⟶ 78:
 
===Дүн шинжилгээ хийх, зөвлөгөө өгөх үйлчилгээ===
Банк өөрийн хөгжлийн эрхэм зорилгыг дэмжих үүднээс өргөн хүрээний дүн шинжилгээ хийх болон зөвлөгөө өгөх үйл ажиллагааг гүйцэтгэдэг. Хөгжлийн эдийн засгийн дэд ерөнхийлөгчийн баг ийнбагийн судалгаа нь хүрээлэн буй орчин, ядуурал, худалдаа болон даяарчлал зэрэг өргөн хүрээний асуудлаар Банкны ажлыг мэдээллээр хангаж байдаг. Тухайн улс орон дахь үйлчлүүлэгчид тэдний хөгжлийн онцлог тулгамдсан асуудалд чиглүүлэн эдийн засгийн болон салбарын ажилынажлын тусгай хөтөлбөрийн ашиг шимийг хүртдэг. ЭЗСА нь улс орны эдийн засгийн чиг баримжаа, үүнд жишээлбэл банкны болон санхүүгийн салбар, худалдаа, ядуурал, нийгмийн хамгаалал, халамжийн сүлжээ зэрэг асуудлыг үнэлэн авч үздэг.
Өөрийн олон талын үйл ажиллагааны талаар, тухайлбал хүрээлэн буй орчны болон нийгмийн хувьд тогтвортой хөгжил, эрүүл мэнд, тэжээл ба хүн ам, санхүүгийн салбар, хууль болон шударга байдал зэрэг чиглэлээр мэдлэг, мэдээллээр хангах үүднээс Зөвлөгөө өгөх үйлчилгээг Банк байгуулсан билээ. Зөвлөгөө өгөх үйлчилгээ нь Банкны ажилтнуудын зохион байгуулж, зохицуулж байдаг Сэдэвчилсэн бүлгүүдийн ажил дээр тулгуурладаг ба хөгжлийн тодорхой сэдвүүдэд төвлөрдөг. Хэд хэдэн бүлэг хөгжлийн практик ажил эрхлэгчдэд зориулсан туслалцаа удирдамжийг боловсруулсан. Эдгээрийн сэдэв нь төслийн дизайн, менежмент ба мониторинг, хууль зүй, санхүү болон бараа ажил үйлчилгээ худалдан авах шаардлага, жендерийн асуудал, хоол хүнс ба тэжээл, шилжин суурьшилтын үед анхаарах зүйлс зэрэг байсан.
 
=='''Дэлхийн банк Монгол улс хоорондын харилцаа'''==
[[Файл:Жим Андерсон.JPG|thumbnail|ЖимЖэймс Андерсон ба УИХ-ын байнгын хорооны дарга А.Бакей]]
Монгол Улс Дэлхийн банкинд 1991 онд гишүүнээр элссэн. Монгол дахь Суурин төлөөлөгчийн газраа 1988 онд нээсэн. Монгол улсыг төлөөлсөн Гүйцэтгэх Захирал бол Жон Остин. Монгол улсын хариуцсан Захирал бол ноён Иан Портэр, Монгол улс дахь суурийнсуурин төлөөлөгч бол ноён АршадЖэймс СаиедАндерсон.
Дэлхийн банкны Монгол дахь хөтөлбөр
Өнөөг хүртэл Дэлхийн банк олон улсын хөгжлийн ассоциациар дамжуулан Монгол улсад нийт 564 сая ам.доллартай тэнцэх хэмжээний хүүгүй зээлийн тусламжыг өгч, мөн техникийн туслалцаа, зөвлөлгөө өгч, хамтран ажиллаж ирсэн. 1991 оноос хойш өнөөг хүртэл Дэлхийн банк нийт 380 сая ам.долларын 31 зээлийн төслүүд болон 183.3 сая ам долларын 50 буцалтгүй тусламжийн хөтөлбөрүүдийг амжилттай хэрэгжүүлж дууссан байна. Дэлхийн Банкны Монголын хөгжилд туслах хөтөлбөр нь үндсэндээ 3 гол чиглэлийг хамарна.
 
===Дэлхийн банкны Монгол дахь хөтөлбөр===
• Улс орны хөгжилд уул уурхайн эдийн засгийн үзүүлэх үр нөлөөг нэмэгдүүлэх, сайжруулах
Өнөөг хүртэл Дэлхийн банк олон улсын хөгжлийн ассоциациар дамжуулан Монгол улсад нийт 564 сая ам.доллартай тэнцэх хэмжээний хүүгүй зээлийн тусламжыгтусламжийг өгч, мөн техникийн туслалцаа, зөвлөлгөөзөвлөгөө өгч,өгөн хамтран ажиллаж ирсэн. 1991 оноос хойш өнөөг хүртэл Дэлхийн банк нийт 380 сая ам.долларын 31 зээлийн төслүүдтөсөл болон 183.3 сая ам долларын 50 буцалтгүй тусламжийн хөтөлбөрүүдийгхөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлж дууссан байна. Дэлхийн Банкны Монголын хөгжилд туслах хөтөлбөр нь үндсэндээ 3 гол чиглэлийг хамарна.
 
*Улс орны хөгжилд уул уурхайн эдийн засгийн үзүүлэх үр нөлөөг нэмэгдүүлэх, сайжруулах
*Хөдөөгийн амжиргааны түвшин, байгаль орчныг сайжруулах
 
*Улаанбаатарыг амьдрах орчны хувьд илүү таатаай хот болгон хөгжүүлэх<ref>[http://economy.news.mn/], Дэлхийн банкны тухай та мэдэх үү </ref>
<ref>[http://economy.news.mn/], Дэлхийн банкны тухай та мэдэх үү </ref>
 
== Гадны холбоос ==
{{Reflist}}
 
 
[[Ангилал:Олон улсын байгууллагууд]]
[[Ангилал:Банкууд]]
[[Ангилал:Санхүү]]
[[Ангилал:Эдийн засаг]]
[[Ангилал:Мөнгөний бодлого]]
[[Ангилал:Санхүүгийн зах зээл]]
[[Ангилал:Олон улсын эдийн засаг]]
[[Ангилал:Олон улсын санхүүгийн зах зээл]]
 
 
 
[[Ангилал:Олон улсын байгууллага]]